Τα αντισυστημικά κόμματα θα συνεχίζουν να καθορίζουν την πολιτική ατζέντα των χωρών τους, μια τάση που θα καθορίσει την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με το Startfor

Οι τοπικές εκλογές στη Γαλλία και οι εκλογές σε μια εκλογική περιφέρεια της Ισπανίας στις 22 Μαρτίου υπογραμμίζουν το βαθμό στον οποίο η κρίση στην Ευρώπη συνεχίζει να μετασχηματίζει το πολιτικό τοπίο σε πολλές χώρες της ευρωζώνης. Στη Γαλλία, το κεντροδεξιό κόμμα του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί, «Ένωση για ένα Λαϊκό Κίνημα», ή το UMP, έλαβε τις περισσότερες ψήφους, με το αντιστυστημικό «Εθνικό Μέτωπο» να έχει σημειώσει καλές επιδόσεις. Στην περιοχή της Ανδαλουσίας της Ισπανίας, το κυβερνών Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία, αλλά οι εκλογές οδήγησαν σε ένα πιο κατακερματισμένο κοινοβούλιο, καθώς προέκυψαν δυο αντισυστημικά κόμματα: το αριστερό Podemos και το κεντρώο Ciudadanos. Δεδομένου ότι η Ισπανία θα διεξάγει τις εθνικές εκλογές στα τέλη του 2015 και η Γαλλία αντίστοιχα τις προεδρικές εκλογές το 2017, οι νέες αυτές δυνάμεις θα παραμείνουν πιθανώς πρωταγωνιστές στην πολιτική σκηνή και των δύο χωρών.

Ανάλυση

Η Γαλλία διεξήγαγε τον πρώτο γύρο των τοπικών εθνικών εκλογών στις Μαρτίου 22. Ο συνασπισμός των κεντροδεξιών δυνάμεων με επικεφαλής τον Σαρκοζί κέρδισε 29,4% των ψήφων, ενώ το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν ήρθε δεύτερο με 25,2%. Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα έλαβε περίπου το 22% των ψήφων και τερμάτισε τρίτο, αποκαλύπτοντας ότι ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ συνεχίζει να μάχεται για να επανακτήσει τη λαϊκή στήριξη σε μια χώρα όπου η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και η οικονομική ανάπτυξη είναι ανεπαίσθητη.

Οι εκλογές επιβεβαίωσαν τη δημοτικότητα του Εθνικού Μετώπου, το οποίο είχε λάβει 24,9% των ψήφων στις ευρωεκλογές του 2014. Το κόμμα της Λεπέν θα συμμετέχει στον δεύτερο γύρο της 29ης Μαρτίου στο ήμισυ των καντονιών της Γαλλίας. Το Εθνικό, ωστόσο, Μέτωπο θα πρέπει και πάλι να αντιμετωπίσει με το χρόνιο πρόβλημα ανεύρεσης αρκετής λαϊκής στήριξης για να κερδίσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Το εκλογικό σύστημα των δύο γύρων στη Γαλλία είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο προκειμένου να αποτρέπει την ανάληψη εξουσίας από εξτρεμιστικά κόμματα, με το Εθνικό Μέτωπο να έχει επανειλημμένα αγωνιστεί να «μεταφράσει» τα υψηλά επίπεδα της λαϊκής υποστήριξης σε πραγματικές έδρες στο κοινοβούλιο ή στα τοπικά συμβούλια.

Οι επαναληπτικές εκλογές όμως θα αποτελέσουν επίσης πρόκληση για τον Σαρκοζί και τους συμμάχους του, δεδομένου ότι η κεντροδεξιά είναι χωρισμένη στο αν θα υποστηρίξει την κεντροαριστερά στις περιοχές όπου μάχεται ενάντια στην ακροδεξιά. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Πρωθυπουργού Manuel Valls ζήτησε από την κεντροδεξιά να στηρίξει στις δεύτερες εκλογές την κεντροαριστερά εναντίον του Εθνικού Μετώπου. Ωστόσο, ο Σαρκοζί ζήτησε από τους ψηφοφόρους του UMP να μην στηρίξουν ούτε το ένα κόμμα, ούτε το άλλο- μια απόφαση που έρχεται σε αντίθεση με «δημοκρατικό σύμφωνο», της Γαλλίας σύμφωνα με το οποίο τα μετριοπαθή κόμματα ενώνουν τις δυνάμεις τους εναντίον της ακροδεξιάς στις επαναληπτικές εκλογές. Ο Αλέν Ζιπέ, εσωκομματικός αντίπαλος του Σαρκοζί στο UMP, μίλησε ανοιχτά για τον κίνδυνο της πιθανής ενίσχυσης του Εθνικού Μετώπου.

Η κατάσταση είναι παρόμοια στην Ανδαλουσία, όπου το κυβερνών Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας κέρδισε την επανεκλογή με 35% των ψήφων, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αρκετές έδρες στο περιφερειακό κοινοβούλιο και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η εκλογή σημαδεύτηκε από τις χαμηλές επιδόσεις του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος και κέρδη καταγράφουν το Podemosκαι οι Ciudadanos, κόμματα που ήρθαν στην τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα. Στις 23 Μαρτίου, η περιφερειακή πρόεδρος Σουζάνα Diazανακοίνωσε ότι θα κυβερνήσει μόνη της. Θα χρειαστεί, ωστόσο, την υποστήριξη από άλλα κόμματα για να περάσει νομοσχέδια, πράγμα που σημαίνει ότι το ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα θα πρέπει να πετύχει κάποιο βαθμό συνεννόησης με τα άλλα κόμματα για να κυβερνήσει.

Οι επίσημες ή άτυπες συμμαχίες στην Ανδαλουσία θα στείλουν ένα πολιτικό μήνυμα προς την υπόλοιπη Ισπανία, που θα πραγματοποιήσει περιφερειακές εκλογές τον Μάιο και γενικές εκλογές το Νοέμβριο ή το Δεκέμβριο. Οι εκλογές στην Ανδαλουσία αποτελούν επίσης μια πρώιμη προεπισκόπηση του πολιτικού κατακερματισμού της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι παραδοσιακές δυνάμεις που έχουν την εξουσία, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και το Λαϊκό Κόμμα, θα μάχονται στήθος με στήθος με τους Podemos και τους Ciudadanos σε πολλές από τις περιφερειακές εκλογές και, κυρίως, στις γενικές εκλογές. Μέχρι στιγμής, τα κόμματα παρουσιάζονται επιφυλακτικά όταν συζητιέται η πιθανότητα σχηματισμού συμμαχιών, αλλά με την τρέχουσα κατάσταση του πολιτικού κατακερματισμού, οι μετεκλογικές συμφωνίες πιθανότατα θα είναι απαραίτητες για το σχηματισμό εθνικής κυβέρνησης.

Η αποδυνάμωση των παραδοσιακών πολιτικών πρωταγωνιστών και η εμφάνιση νέων αντισυστημικών κομμάτων μπορεί να συνδεθεί απευθείας με την οικονομική κρίση της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι έχουν κουραστεί από τις περικοπές των δαπανών, την ισχνή οικονομική δραστηριότητα και ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ισπανίας, τα συνεχή σκάνδαλα διαφθοράς. Τα νέα αυτά κόμματα μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές ιδεολογίες, αλλά έχουν τουλάχιστον δύο κοινά βασικά στοιχεία: αντιτάσσονται στις παραδοσιακές ελίτ, και ασκούν κριτική στις διάφορες πτυχές της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Οι Podemos, για παράδειγμα, αντιτίθενται στα μέτρα λιτότητας, επιζητώντας επαναδιαπραγμάτευση του ισπανικού χρέους, ενώ το Εθνικό Μέτωπο αμφισβητεί την ελεύθερη διακίνηση ατόμων στην Ευρώπη και τη συμμετοχή της Γαλλίας στην ευρωζώνη.

Όπως δείχνουν οι τοπικές εκλογές στη Γαλλία και οι περιφερειακές (εκλογές) στην Ανδαλουσία, τα κόμματα αυτά εξακολουθούν να αγωνίζονται να έρθουν στην εξουσία. Ωστόσο, ακόμα και αν δεν καταφέρουν να μπουν στην κυβέρνηση, θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την πολιτική ατζέντα των χωρών τους, με την εκλογική τους βάση να εξακολουθεί να αυξάνεται, μια τάση που θα καθορίσει την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

*Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής στις 29/3/15