Πέντε χρόνια ή 1.825 μέρες από την υπαγωγή της σε πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου συμπληρώνει το Σάββατο 9 Μαΐου η Ελλάδα.
Ήταν 9 Μαΐου του 2010 όταν το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ενέκρινε τριετές δάνειο ύψους 30 δισ. ευρώ για την Ελλάδα ως μέρος κοινού χρηματοδοτικού πακέτου μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους 110 δισ. ευρώ.
Είχε προηγηθεί στις 2 Μαΐου η συνομολόγηση από την τότε κυβέρνηση Παπανδρέου της συμφωνίας με Ευρώπη και ΔΝΤ για ένα πρόγραμμα που θα επικεντρωνόταν «στη σταθεροποίηση της οικονομίας, στο να την καταστήσει πιο ανταγωνιστική και στο να την επαναφέρει με ασφάλεια στις αγορές».
Αιτιολογώντας τη σχετική απόφαση ο τότε Διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν δήλωνε στις 9 Μαΐου: «Η σημερινή σθεναρή ενέργεια του ΔΝΤ για την υποστήριξη της Ελλάδας θα συνεισφέρει στην ευρεία διεθνή προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη για τη σταθεροποίηση της ευρωζώνης και για τη διασφάλιση της ανάκαμψης της παγκόσμια οικονομίας».
Ο ίδιος συμπλήρωνε: «Η Ελληνική κυβέρνηση είναι αξιέπαινη για τη δέσμευσή της προς μια ενέργεια ιστορικής σημασίας που θα δώσει σε αυτό το υπερήφανο έθνος την ευκαιρία να ξεπεράσει τις παρούσες δυσκολίες και να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τον Ελληνικό λαό».
Ο Τζων Λίπσκυ, τότε αντιπρόεδρος του ΔΝΤ, ερωτηθείς στις 9 Μαΐου 2010 γιατί αντί ενός κουρέματος του ελληνικούς χρέους επιλέγεται η χρηματοδοτική στήριξη της χώρας από ΔΝΤ και ευρωζώνης είχε απαντήσει τα εξής: «Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα απ’ ότι πιθανώς θα έλυνε, ενώ η αθέτηση των υποχρεώσεων θα επιδείνωνε την κατάσταση. Η επαναδιαπραγμάτευση δεν βοηθάει τη δυνατότητα της Ελλάδας να αναπτυχθεί».
Μετά από μια σχεδόν διετία επώδυνης προσαρμογής και ενώ διαπιστώθηκε πως οι αρχικές προβλέψεις της τρόικας για την ταχύτητα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας ήταν υπεραισιόδοξες και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές του ελληνικού προγράμματος λανθασμένοι το ΔΝΤ στις 15 Μαρτίου 2012 ενέκρινε δάνειο ύψους 28 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του δεύτερου μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας.
Το Ταμείο στο πλαίσιο του δεύτερους προγράμματος (αντιστοιχούσε σε πρόσβαση σε πόρους του ΔΝΤ που ισοδυναμούν περίπου με το 2.159% της ποσόστωσης της Ελλάδος) ακύρωσε το προηγούμενο πρόγραμμα βοήθειας για την Ελλάδα, το οποίο είχε εγκριθεί τον Μάιο του 2010. Τα δε 20,3 δισ. ευρώ που η Αθήνα είχε λάβει στο πλαίσιο της πρώτης δανειακής σύμβασης, τα οποία αντιστοιχούν στο μεγαλύτερο δάνειο που έχει καταβληθεί από ΔΝΤ, παρέμειναν οφειλόμενα στο Ταμείο και η Ελλάδα κλήθηκε να τα επιστρέψει μεταξύ 2013 και 2015.
Στο δεύτερο μηχανισμό στήριξης η συνεισφορά του ΔΝΤ (28 δισ. ευρώ) αποφασίσθηκε να κατανεμηθεί σε 17 ισόποσες δόσεις του 1,65 δισ. ευρώ για κάθε τρίμηνο έως το Φεβρουάριο του 2016, με την προϋπόθεση ότι θα τηρούνται τα συμφωνηθέντα.
Η τελευταία δόση που έλαβε η Ελλάδα από το ΔΝΤ ήταν 3,4 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν από το ΔΣ του ταμείου στις 30 Μαΐου 2014, δηλαδή σχεδόν πριν από ένα χρόνο. Ο τότε αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του ΔΝΤ, Ναογιούκι Σινοχάρα, (αποχώρησε το Φεβρουάριο του 2015) δήλωνε μεταξύ άλλων σχετικά με το ελληνικό πρόγραμμα:
«Οι Ελληνικές Αρχές σημείωσαν σημαντική πρόοδο στην εξυγίανση της δημοσιονομικής θέσης και στην επανεξισορρόπηση της οικονομίας. Η πρωτογενής δημοσιονομική θέση κατέστη πλεονασματική νωρίτερα απ’ ότι αναμένονταν, και η Ελλάδα μόνο μέσα σε τέσσερα χρόνια, πήγε από το πιο αδύναμο στο πιο ισχυρό κυκλικά προσαρμοσμένο πρωτογενές δημοσιονομικό υπόλοιπο στην ευρωζώνη.
«Υπάρχουν αρκετές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν πριν θεωρηθεί ότι η σταθεροποίηση έχει ολοκληρωθεί και ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάλι σε βιώσιμο και ισορροπημένο αναπτυξιακό δρόμο. Χρειάζεται περαιτέρω δημοσιονομική προσαρμογή για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους, μέσα από ανθεκτικά μέτρα υψηλής ποιότητας και με την παράλληλη ενίσχυση του κοινωνικού διχτυού ασφαλείας…
»Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και για την επόμενη δεκαετία, παρά το στοχευμένο υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι ευπρόσδεκτες οι διασφαλίσεις των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδος ότι θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα και βοήθεια, αν χρειαστεί, για τη μείωση του χρέους πολύ πιο κάτω από το 110% του ΑΕΠ, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει πλήρως το πρόγραμμα».
Όπως προαναφέρθηκε η Ελλάδα έχει πρόγραμμα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έως το Φεβρουάριο του 2016. Κατά καιρούς έχουν υπάρξει σενάρια για πρόωρη αποπληρωμή του Ταμείου με χρήματα που θα λάβει η Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ή από χρήματα που θα διασφαλίσει με ίδια μέσα από τις αγορές –το έκαναν Πορτογαλία και Ιρλανδία, αλλά φαίνεται σχεδόν ακατόρθωτο για τη χώρα μας .
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η σφιχτή εποπτεία του Ταμείου επί της ελληνικής οικονομίας θα τερματιστεί όταν η χώρα λάβει την τελευταία δόση από το ΔΝΤ και ότι οι σχέσεις με το διεθνή οργανισμό θα έλθουν στην προ του 2010 κατάσταση όταν η Ελλάδα καταβάλει στο Ταμείο το σύνολο των δανείων και των τόκων που του οφείλει.
Θανάσης Κουκάκης
Newsroom ΔΟΛ – Θ. Κουκάκης
