Στέλιος Γρηγορίου, Δικηγόρος LLM – Oικονομολόγος
Το 1964 ο Francois Mitterand συνέγραψε ένα κορυφαίο πολιτικό βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «το Διαρκές Πραξικόπημα» («Le Coup d’ Etat Permanent»), επικρίνοντας με σφοδρότητα τις υπερεξουσίες του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας De Gaulle, που αποκτήθηκαν εκ των πραγμάτων κατά την άσκηση της εξουσίας του, και τούτο παρά τις υφιστάμενες πρόνοιες και δικλείδες του Γαλλικού Συντάγματος της 4ης Δημοκρατίας.
Στην Ελλάδα εκδηλώθηκε, παράλληλα προς το πραξικόπημα των δανειστών, ένα απροσδόκητο διαρκές πραξικόπημα ηγετικών στελεχών της κυβέρνησης, που αποπειράθηκαν να μετασχηματίσουν στην διάρκεια ενός εξαμήνου την συνταγματική τάξη της χώρας, χωρίς την προσφυγή στις νόμιμες συνταγματικές πρόνοιες και την κοινοβουλευτική διαδικασία, αλλά με βάση την δοτή εξουσία τους και με σαφώς οριοθετημένες εντολές, που απέκτησαν στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.
Σύμφωνα με την θεωρία της επαναδιαπραγμάτευσης και διαχείρισης του κυρίαρχου χρέους, κατά την διάρκεια των συγκρουσιακών διαπραγματεύσεων με τους δανειστές το κυρίαρχο κράτος δικαιούται να επεξεργάζεται εναλλακτικές στρατηγικές αντιμετώπισης του κινδύνου κατάρρευσης της οικονομίας. Μάλιστα, ο διορατικός πολιτικός ηγέτης του κυρίαρχου κράτους οφείλει ακριβώς στα πλαίσια των καθηκόντων του για προληπτικούς λόγους να δίνει ρητή πολιτική εντολή για την εκπόνηση εναλλακτικών στρατηγικών.
H διαμόρφωση ενός εναλλακτικού σχεδίου για την αντιμετώπιση των επιθετικών διαπραγματεύσεων των δανειστών, σημαντική μερίδα των οποίων είχε οριοθετήσει, με μυστικότητα, την στρατηγική του Grexit ως την κυρίαρχη επιλογή, με αντικείμενο την ενδεχόμενη μετάβαση από το ΕΥΡΩ στο εθνικό νόμισμα, καθώς και η σχετική προετοιμασία της εν λόγω μετάβασης, αυτονόητο είναι ότι πρέπει να οργανώνεται με απόλυτη μυστικότητα σε επίπεδο μίας στενής ομάδας σχεδιασμού 4-5 ατόμων (Task Force) υπό τον απόλυτο έλεγχο και την πολιτική ευθύνη του Πρωθυπουργού. (σχετικά Jacques Delors Institute).
Σε αντίθετη περίπτωση, η διαρροή και η συνεπακόλουθη δημοσιότητα του σχεδιασμού της ομάδας, ακόμη και η αποκάλυψη της συγκρότησης μίας τέτοιας ομάδας, με βεβαιότητα θα έχει ως αυτονόητη, μάλιστα, συνέπεια την εκκωφαντική αποτυχία του εγχειρήματος υπό τις υποκριτικές κραυγές και οιμωγές των πολιτικών αντιπάλων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, που θα καταγγέλουν, με σχετική αξιοπιστία, ευθεία ή συγκαλυμμένη απόπειρα πραξικοπήματος εκ μέρους της κυβέρνησης ή έστω μερίδας της, όπως ακριβώς έχει διαμορφωθεί το σημερινό πολιτικό σκηνικό.
Στην περίπτωσή μας, όπως φαίνεται, ο επικεφαλής της Ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας – Υπουργός Οικονομικών διεξήγαγε εξ υπαρχής τις διαπραγματεύσεις ενσυνείδητα κατά τρόπο αδιέξοδο και συγκρουσιακό, ώστε να ενισχύει την ρηξιγενή τάση στους κόλπους των δανειστών, όπως αυτή εκπροσωπείτο από τον ομόλογό του Υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, που οδηγούσε με οργανωμένο σχέδιο την διαπραγμάτευση στο Grexit.
Αντικειμενικά, η συγκρουσιακή αυτή πορεία αναγόρευε το εναλλακτικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης σε κυρίαρχο. Κατ’ ουσίαν οι δύο παίκτες του δράματος ακολουθούσαν ομόλογη στρατηγική μετωπικής ρήξης, εν γνώσει των αποτελεσμάτων της, με ανάληψη του πολιτικού και οικονομικού ρίσκου, με όλες τις συνέπειες, που είχε αυτό στις τιμές των ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά ομολόγων και κύρια στα αποτελέσματα των κερδοσκοπικών παιγνίων CDS, επ’ ωφελεία ορισμένων κύκλων.
Είναι όμως σαφές ότι δεν είναι δυνατόν το plan A να μετατρέπεται σε Plan B και το Plan Β να αναλαμβάνει κυρίαρχο ρόλο στον σχεδιασμό, όταν δεν υπάρχει η σχετική πολιτική εντολή του Πρωθυπουργού και οι αντικειμενικές συνθήκες δεν επιβάλλουν σε καμία περίπτωση αυτήν την πολιτική μεταβολή του αρχικού σχεδιασμού, πέραν από την χωρίς την εντολή του Πρωθυπουργού μεθόδευση της ρήξης με την κυρίαρχη διαπραγματευτική τάση των δανειστών, όπως αυτή εκφράζεται μέσω της πολιτικής της Γερμανίας και των δορυφόρων της.
Συνεπώς, το πρώτο στοιχείο του διαρκούς πραξικοπήματος των πρωταγωνιστών της μετάβασης στην δραχμή ήταν η διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για το Ελληνικό Πρόγραμμα με τους δανειστές, κατά συνειδητά τρόπο αδιέξοδο, που νομοτελειακά οδηγούσε στην σύγκρουση, στην κατάρρευση των διαπραγματεύσεων και στην αναγκαστική ενεργοποίηση του Σχεδίου Β, που, χωρίς πολλές περιστροφές, συνίστατο στην άμεση μετάβαση στην δραχμή, ή στην χειρότερη περίπτωση, στην μετάβαση στην δραχμή μετά από την πρόσκαιρη εισαγωγή των IOUs.
Το δεύτερο στοιχείο του διαρκούς πραξικοπήματος των πρωταγωνιστών της μετάβασης στην δραχμή υπήρξε η ανενδοίαστη αποκάλυψη στην κοινή γνώμη του εναλλακτικού σχεδίου Β και η συγκρότηση της ομάδας σχεδιασμού υπό την αιγίδα και κατ’ εντολή του Πρωθυπουργού από τον κατεξοχήν θεματοφύλακα της γνώσης αυτής, τον επικεφαλής Υπουργό Οικονομικών.
Η αποκάλυψη της εκπόνησης μελέτης εκτίμησης των αποτελεσμάτων της μετάβασης στην δραχμή, την οποία απέρριψε αμέσως ο Πρωθυπουργός, λόγω των εξαιρετικά δυσμενών συνεπειών για τον γενικό πληθυσμό της χώρας και η διεξαγωγή ψηφοφορίας με σκορ 4-2, συμπράττοντος του Υπουργού Ενέργειας, χωρίς να γνωρίζουμε τα λοιπά πολιτικά πρόσωπα, τα οποία, εν τέλει, παρά την συμμετοχή τους στην ομάδα σχεδιασμού, υπερψήφισαν την παραμονή της χώρας στο ΕΥΡΩ, υποδηλώνουν την ύπαρξη παράλληλων πολιτικών διαδικασιών εν κρυπτώ και πέραν της συνταγματικής εντολής, οι οποίες ουδεμία σχέση μπορούν να έχουν με την εκπόνηση εναλλακτικού στρατηγικού σχεδίου, το οποίο ενεργοποιείται, κατά την αποκλειστική προνομία και διακριτική ευχέρεια του πρωθυπουργού, και μόνον εφόσον παραστεί αδήριτη εθνική ανάγκη.
Μάλιστα, η αποκάλυψη της ύπαρξης μίας παράλληλης μυστικής πολιτικής εξουσίας γίνεται πολιτικά βαρύτερη, καθώς έτσι νομιμοποιείται πλήρως το δίκαιο του ισχυρισμού των δανειστών περί δικαιολογημένης ελλείψεως εμπιστοσύνης προς την ελληνική κυβέρνηση, και συνεπακόλουθα η επιβολή σκληρών μέτρων οικοδομήσεως της υπονομευθείσας εμπιστοσύνης, που μεταφράζονται σε επαχθή νομοθετικά μέτρα ανυπολόγιστου κόστους για την οικονομία και τους πολίτες.
Το απερίσκεπτο της ενέργειας αυτής εντείνεται εάν σκεφθεί κανείς ότι ενδεχομένως θα απαιτείτο η διατήρηση αυτού του πολιτικού σχεδιασμού ακόμη και σήμερα, εάν δεν είχε φροντίσει να τον απαξιώσει απαραδέκτως ο Υπουργός Οικονομικών.
Σε κάθε περίπτωση, μετά την αποκάλυψη των σχεδίων αυτών η αξιοπιστία ενός εκάστου εκτίθεται στην πολιτική κριτική.
Κατ’ ουσίαν παρουσιάσθηκαν δύο ελληνικά και ένα γερμανικής εμπνεύσεως πολιτικά σχέδια μεταβάσεως από το ΕΥΡΩ στην δραχμή:
Α) Το Σχέδιο Βαρουφάκη
Το σχέδιο Βαρουφάκη προβλέπει:
Ι) την κατάλυση της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας και την επαναφορά της από το Ευρωπαικό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών, τμήμα του οποίου αποτελεί, στον εθνικό έλεγχο
ΙΙ) την έκδοση προσωρινών IOUs ή την εκτύπωση ευρώ
ΙΙΙ) Το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων του 2012 αξίας 7,5 δις που βρίσκονται στην κατοχή της ΕΚΤ και λήγουν 20 Ιουλίου και 20 Αυγούστου
Β) Το σχέδιο της Αριστερής Πλατφόρμας
Προεκλογικά διατυπώθηκε κατά κόρον και με αξιοσημείωτη πολιτική ειλικρίνεια η θέση ότι το Ευρώ δεν είναι φετίχ και ότι συνεπώς η δραχμή εντάσσεται στον πολιτικό σχεδιασμό της.
Μετεκλογικά η Αριστερή Πλατφόρμα φαινομενικά σιώπησε και εντάχθηκε στο συνολικό κυβερνητικό σχέδιο, ενώ μυστικά συμμετείχε, όπως φαίνεται, στην διαμόρφωση Σχεδίου Β για την δραχμή, το οποίο συνίσταται:
Στον έλεγχο του Νομισματοκοπείου και της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος και στην απευθείας μετάβαση στην δραχμή.
Και τα δύο σχέδια δεν βασίζονται σε αντικειμενική εκτίμηση των οικονομικών δεδομένων, ούτε και έχει παρουσιασθεί η οικονομική μελέτη, την οποία έλαβε υπόψη της η κλειστή ομάδα του Μαξίμου, ώστε να διαμορφωθεί το 4-2, αλλά στην γενικόλογη θεωρία ότι μεσοπρόθεσμα, μετά από μία βραχυχρόνια οικονομική ταλαιπωρία του πληθυσμού, το συνολικό όφελος της μετάβασης στην δραχμή θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το κόστος της, με δεδομένη την ραγδαία βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Γ) Το Σχέδιο Σόιμπλε
Η Γερμανική εκδοχή, όπως διατυπώθηκε στην αρχική πρόταση της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα προβλέπει έξοδο της Ελλάδας από το Ευρω για 5 έτη, με συνοδεία ανθρωπιστικής βοήθειας 50 δις και δικαίωμα επιστροφής, μετά το εξορθολογισμό της οικονομίας, με βάση τα ευρωπαικά πρότυπα μεταρρυθμίσεων.
Και τα τρία σχέδια κατέτειναν στο ίδιο πολιτικό αποτέλεσμα από διαφορετικά ενδιάμεσα στάδια – στο grexit και στην εθνική χρεοκοπία.
Το πολιτικό πρόβλημα είναι ότι επί ζητήματος στρατηγικής σημασίας για το μέλλον της πατρίδας μας η κυβέρνηση έπασχε από διπολική διαταραχή σε ανώτατο επίπεδο.
Το διαρκές Πραξικόπημα των ανώτατων Υπουργών της Κυβέρνησης αποτέλεσε την βαθύτερη έκφραση του πολιτικού σχιζοφρενικού διχασμού της, που οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στο διαπραγματευτικό αδιέξοδο και στην οικονομική πανωλεθρία του Προγράμματος των 85 δις και του βαρύτατου Μνημονίου της Αριστεράς.
