Η κατάσταση στη Δαμασκό απηχεί την όλο και πιο τεταμένη σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών
Ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Μπογδάνοφ, σε δηλώσεις του στο πρακτορείο Interfax την Τρίτη, κυριολεκτικά επιτέθηκε στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, για τη φερόμενη απαγόρευση πτήσεων εφοδιασμού από τον εναέριο χώρο τους. Εκπρόσωπος του βουλγαρικού υπουργείου Εξωτερικών ισχυρίστηκε ότι η Σόφια αποφάσισε χωρίς εξωτερική πίεση, Ελληνας ωστόσο αξιωματούχος είπε στο Reuters τη Δευτέρα ότι η Αθήνα ενήργησε ως απάντηση στο αίτημα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η αλήθεια είναι ότι ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται στη Συρία από το 2011 έχει μικρό απτό αντίκτυπο σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κρίση των χιλιάδων προσφύγων από τη Συρία που συρρέουν στην Ευρώπη κατέχει σημαντική θέση στα media, αλλά όχι κάτι περισσότερο από αυτό. Σύμφωνα με τις στατιστικές του ΟΗΕ, υπάρχουν πάνω από 4.000.000 πρόσφυγες από το συριακό εμφύλιο που ξεκίνησε το 2011 – και αυτοί είναι μόνο οι πρόσφυγες που έχει καταφέρει να καταγράψει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Από αυτούς, 2,1 εκατομμύρια βρίσκονται στην Αίγυπτο, στο Ιράκ, στην Ιορδανία και τον Λίβανο, ενώ 1,9 εκατομμύρια βρίσκονται στην Τουρκία. Ο κόσμος μόλις τώρα αρχίζει να το αντιλαμβάνεται, ενώ σε μερικές εβδομάδες θα έχει ξεχαστεί από μια άλλη ιστορία της επικαιρότητας.
Η είσοδος της Συρίας στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα δεν είναι λόγω του μεγάλου αριθμού των μεταναστών ή των πρωτοσέλιδων για τις διάφορες μάχες και της μετατόπισης των συμμαχιών στο πεδίο της μάχης, καθημερινά. Η Συρία και η Ανατολή γενικότερα αποκτούν σημασία από την ιδιότητά τους ως κύριου πεδίου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου, όπως αποδεικνύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία.
Θυμηθείτε στις 30 Αυγούστου του 2013, όταν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι ανέβηκε στο βήμα με τις κάμερες γύρω του και με την ευγλωττία του κατέστησε σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια στη χρήση χημικών όπλων από τη συριακή κυβέρνηση εναντίον του άμαχου πληθυσμού της χώρας. Το Stratfor την πάτησε με το τέχνασμα αυτό τότε, προβλέποντας ότι επίκειντο αμερικανικές στρατιωτικές επιθέσεις σε στόχους της συριακής κυβέρνησης.
Και επίσης σβήστηκε η κόκκινη γραμμή του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, σε άρθρο γνώμης στην εφημερίδα «New York Times», στηλίτευσε τη θέση της Ουάσιγκτον και στο τέλος οι Ηνωμένες Πολιτείες υποχώρησαν, συμφωνώντας σε μια ανακωχή με τη Ρωσία, που ζητούσαν τον αφοπλισμό των χημικών όπλων της Συρίας υπό διεθνή εποπτεία. Η Ρωσία συνέχισε να καθυστερεί το μέτρο αυτό στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στις 3 Σεπτεμβρίου, αρνήθηκε να υπογράψει σχέδιο του ΟΗΕ για τον ανιχνευτή συριακών χημικών όπλων. Και παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση του Ασαντ συνεχίζει να χρησιμοποιεί χημικά όπλα -βόμβες χλωρίου- για το λαό του.
Μόλις έξι μήνες μετά την υποχώρηση Ομπάμα για τη Συρία, ήρθε η επανάσταση στην Ουκρανία. Ο τότε φιλορώσος πρόεδρος, Βίκτορ Γιανούκοβιτς, εκπαραθυρώθηκε και η Ουκρανία εισήλθε στο δικό της εμφύλιο πόλεμο. Η Ρωσία χρησιμοποίησε τη σύγκρουση ως ευκαιρία. Στις 18 Μαρτίου 2014, προσάρτησε την Κριμαία και στις 17 Απριλίου του ίδιου έτους παραδέχτηκε ανοιχτά ότι παρείχε ενισχύσεις στους αυτονομιστές στα ανατολικά. Σήμερα, η Ουκρανία εξακολουθεί να είναι ζώνη έντονης σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.
Κι ενώ αληθεύει ότι η Ρωσία σε κάθε περίπτωση θα ενεργούσε για την υπεράσπιση των συμφερόντων της, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ πέρασαν την κόκκινη γραμμή τους σχετικά με τα χημικά όπλα στη Συρία επιβεβαίωσε στον Πούτιν ότι η Ουάσιγκτον δεν βρισκόταν σε πραγματικό κίνδυνο, όπως ήταν η Μόσχα. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επρόκειτο να βομβαρδίσουν τη Συρία για τη χρήση χημικών όπλων, δεν θα έκαναν τίποτα ουσιαστικό προκειμένου να σταματήσουν μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επακόλουθη προσάρτηση ουκρανικής επικράτειας από τη Ρωσία. Αυτό δεν επρόκειτο να προκαλέσει καμία ηθική κρίση στις αμερικανικές ή ρωσικές ενέργειες. Η Κριμαία, ύστερα από όλα, έχει ιστορία ως κομμάτι της Ρωσίας. Είναι απλώς για να επισημάνει ότι η κατάσταση στη Δαμασκό απηχεί την όλο και πιο τεταμένη σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Ρωσία αισθάνεται το «τσίμπημα» των χαμηλών τιμών του πετρελαίου και της αναπόφευκτης μείωση στους δημογραφικούς της δείκτες, γεγονός που την καθιστά πιο επιθετική στη γεωπολιτική σκηνή. Για παράδειγμα, η ρωσική εμπλοκή στη Συρία αυξάνεται. Αν και δεν είναι σαφές τι ακριβώς έχει στείλει η Ρωσία στη Συρία, οι εικόνες Ρώσων στρατιωτών και όπλων στη Συρία είναι πλέον ορατές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πολλαπλές αναφορές των αμερικανικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κάνουν λόγο ότι η Ρωσία έχει στείλει συμβούλους και στρατιωτικό υλικό στη σύμμαχό του που βρίσκεται σε πόλεμο, την κυβέρνηση του Αλ Ασαντ. Ο Kέρι μίλησε με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, προειδοποιώντας τον Λαβρόφ ότι η Μόσχα δεν θα πρέπει να κλιμακώσει τη σύγκρουση.
Οπως έχει γράψει το Stratfor επανειλημμένα, αυτό που συμβαίνει στη Συρία θα καθοριστεί από τις διάφορες φατρίες και τις πολιτοφυλακές και από τη διπλωματική ατμόσφαιρα γύρω από τη σύγκρουση. Αλλά η είδηση ότι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, όπως η Βουλγαρία και η Ελλάδα, ανοιχτά περιφρονούν τις ρωσικές κινήσεις για επανεξοπλισμό και στήριξη ενός από τους βασικούς συμμάχους της (Ρωσίας) στη Μέση Ανατολή προσθέτει ένα σημαντικό νέο στοιχείο για την εξέλιξη της ιστορίας. Ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας απέχει πολύ από το ολοκληρώσει τον κύκλο του, συνεχίζοντας να μονοπωλεί τους τίτλους των ειδήσεων τους επόμενους μήνες. Ομως, η νέα δραστηριότητα κατά μήκος του ευρωπαϊκού ρήγματος στην επιδείνωση της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να αφορά τον καθένα που ενδιαφέρεται για τις παγκόσμιες υποθέσεις.
Δημοσιεύθηκε στον ΤτΚ την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου
