Τρεις ημέρες για να σωθεί το ευρώ, είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος της Guardian που αναφέρεται στο χρονικό διάστημα από τις 10 Ιουλίου μέχρι το πρωί της Δευτέρας, 13 Ιουλίου και στις διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα για την επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και ευρωζώνης.

 

Ο Ian Traynor, δημοσιογράφος της Guardian, αναφέρει ότι το απόγευμα της Παρασκευής 10 Ιουλίου, καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών ετοίμαζαν τις βαλίτσες τους για τις Βρυξέλλες για να συζητήσουν για άλλη μία φορά για την κρίση του ελληνικού χρέους, ένας πολύ μικρός αριθμός αυτών δέχθηκε ένα email από το Βερολίνο. Νωρίτερα, είχε δοθεί τελεσίγραφο στον Έλληνα πρωθυπουργό να παρουσιάσει ένα ριζοσπαστικό σχέδιο οικονομικών μεταρρυθμίσεων και μείωσης δαπανών, ή να βρεθεί αντιμέτωπος με την χρεοκοπία.

Ο Τσίπρας είχε παρουσιάσει μια νέα δέσμη προτάσεων, αλλά προτού οι αξιωματούχοι συναντηθούν για να τις συζητήσεις, ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ Wolfgang Schaeuble έδωσε ένα πρόωρο χτύπημα: εάν η ελληνική κυβέρνηση δεν προχωρήσει σε πιο δραστικές μεταρρυθμίσεις, έλεγε το γερμανικό mail, “θα πρέπει να προταθούν στην Ελλάδα ταχείες διαπραγματεύσεις για ένα time-out από την ευρωζώνη”. 

Υπήρξε σπέκουλα ότι η Ελλάδα ίσως έπρεπε να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα και η διάθεση μεταξύ των άλλων μελών του ευρώ είχε σκληρύνει εναντίον της Αθήνας στο εξάμηνο από όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε την εξουσία, αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε καμία επίσημη πρόταση για να διωχθεί η Ελλάδα.

“Ήταν σαφές”, δήλωσε ένας παραλήπτης. “Ήταν γραμμένο. Ήταν σκληρό. Ήταν βάναυσο”. Ο Schaeuble, είχε στείλει το email και χτύπησε ο κώδωνας του κινδύνου στο Παρίσι, στην Ρώμη, στην Φρανκφούρτη και στις Βρυξέλλες.

“Δεν διανεμήθηκε ποτέ επισήμως –μόνο στον πυρήνα”, δήλωσε ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος που συμμετείχε στις συναντήσεις και ο οποίος είδε το mail το απόγευμα της Παρασκευής. “Έδειχνε μια σκληρή στάση. Ήταν ξεκάθαρο πως το Grexit ήταν μια επιλογή. Σήμαινε ότι την Δευτέρα θα ξεκινούσαμε προετοιμασίες”.

Το mail του Schaueble έφτασε στα ανώτερα κλιμάκια της Κομισιόν περίπου στις 6 το απόγευμα της Παρασκευής. Εκτός από την πρόταση για “αναστολή” της Ελλάδας από το ενιαίο νόμισμα για τουλάχιστον πέντε χρόνια, πρότεινε επίσης η Αθήνα να μεταφέρει assets αξίας 50 δισ. ευρώ –ένα τέταρτο του εθνικού πλούτου- σε ένα trust fund με έδρα το Λουξεμβούργο και υπό τον έλεγχο του ESM, του ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης. Θα ήταν μια μαζική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, στο πρότυπο της ιδιωτικοποίησης της κρατικής περιουσίας της Ανατολικής Γερμανίας μετά από την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Σταδιακά, τα assets θα πωλούνταν και τα έσοδα θα χρησιμοποιούνταν για να αποπληρωθεί το ελληνικό χρέος.

Φαινόταν σαν μια πρόταση που είχε σκοπό να εξασφαλίσει την ελληνική αποχώρηση από το ευρώ: ένας αξιωματούχος χώρας που συμμετείχε στις συζητήσεις, θυμάται ότι έστειλε μήνυμα σε έναν συνάδελφό του, και έλεγε πως “τώρα υπάρχει πιθανότητα 60% για το Grexit” -για πρώτη φορά, δήλωσε, νόμιζε πως αυτό δεν ήταν απλώς δυνατό, αλλά πιθανό.

“Πολλοί άνθρωποι πραγματικά το θεώρησαν σκάνδαλο”, τόνισε ένας υψηλόβαθμος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες. “Ήταν απίστευτο. Καμία χώρα δεν θα μπορούσε να το δεχθεί αυτό”. Για τον Matteo Renzi, τον Ιταλό πρωθυπουργό, το τελεσίγραφο του Schaeuble ήταν μια απαράδεκτη άσκηση ταπείνωσης της Γερμανίας στην Ελλάδα. Έπρεπε να σταματήσει.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ήταν ορισμένοι που εξεπλάγησαν από την πρόταση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών. Αλλά οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι στην ΕΚΤΖ, την Κομισιόν και τον ESM, συνειδητοποίησαν ότι ο Schaeuble δεν μπλόφαρε –στην πραγματικότητα, γνώριζαν για τα σχέδια του Schaeuble εδώ και καιρό. Θεωρούν ότι ο Schaeuble έλαβε αυτή την απόφαση στις αρχές του έτους, ακόμη και πριν ο Τσίπρας εκλεγεί πρωθυπουργός- ότι η ευρωζώνη έπρεπε να προστατευτεί: η Ελλάδα ήταν liability και έπρεπε να φύγει.

Ο Juncker, πρόεδρος της Κομισιόν, εξεπλάγη από το mail του Schaeuble. Κάλεσε τον αντιπρόεδρο Valdis Dombrovskis και τον Pierre Moscovici, καθώς και τον Γάλλο πρόεδρο Hollande. Ο Hollande και ο Juncker ήταν αποφασισμένοι να κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ, αλλά ανησυχούσαν πως αν συμμεριζόταν και η Merkel την άποψη του Schaeuble για την Ελλάδα, τότε θα ήταν ανίκανοι να την σταματήσουν. “Ο Juncker και ο Hollande συμφωνούσαν πως αυτό ήταν δραματικό και δεν έπρεπε να προχωρήσει. Αλλά κανείς δεν ήταν σίγουρος εάν αυτό ήταν απλώς μόνο του Schaeuble πρόταση ή εάν είχε συμφωνηθεί με την Merkel”.

Οι τρεις ημέρες που ακολούθησαν την ανακοίνωση-σοκ του Schauble, έφεραν τους υπουργούς Οικονομικών και τους κεντρικούς τραπεζίτες να “κλειδώνονται” σε διαπραγματεύσεις μέχρι τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προτού εγκαταλείψουν. Ξεκίνησαν τις συζητήσεις τους ξανά την Κυριακή το πρωί προτού δώσουν την σκυτάλη στους εθνικούς ηγέτες, των οποίων η Σύνοδος Κορυφής ξεκίνησε στις 4 το απόγευμα και είχε διάρκεια 17 ωρών.

Ήταν η πιο έντονη, η πιο εριστική συζήτηση που διεξήχθη ποτέ για την ευρωπαϊκή οικονομία. Κανείς δεν ήξερε τι θα συνέβαινε μέχρι την τελευταία στιγμή. Το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να ήταν υψηλότερο. Οι αγορές περίμεναν να επιτεθούν σε οποιαδήποτε ένδειξη αδυναμίας όταν θα άνοιγαν την Δευτέρα το πρωί. Η εκδίωξη των Ελλήνων θα είχε στείλει ένα τρομακτικό μήνυμα στις ασθενέστερες χώρες της ευρωζώνης, μια προειδοποίηση ότι θα πρέπει να τηρούν τις γερμανικές οδηγίες για υγιείς προϋπολογισμούς, λιτότητα, περικοπή δημοσίων δαπανών, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Εν ολίγοις, εάν δεν γινόταν περισσότερη Γερμανία, μπορεί να γινόταν η νέα Ελλάδα.

Πηγή: Capital.gr