Όποια νέα κατάσταση και αν προκύψει, Μόσχα και Τεχεράνη θα τη δεχθούν, αρκεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους
Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ιράν την περασμένη Τρίτη, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Συρίας τάχθηκε έντονα κατά των προτάσεων για μια μεταβατική κυβέρνηση που θα οδηγήσει στην απομάκρυνση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Ως δήλωση που προέρχεται από Σύριο αξιωματούχο, δεν είναι περίεργη. Εκείνο όμως την καθιστά ενδιαφέρουσα είναι το γεγονός ότι η δήλωση αυτή έγινε στο Ιράν και εκπέμπει μια άποψη ότι η Τεχεράνη εκφράζει σθεναρά τη στήριξή της. Επίσης την Τρίτη, ο Διοικητής της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς, στρατηγός Mohammad Ali Jafari επαναδιαβεβαίωσε την αφοσίωση του Ιράν στον Άσαντ, εξηγώντας ότι το Ιράν δεν βλέπει καμία εναλλακτική λύση για άλλον ηγέτη στη Συρία, πέρα του Άσαντ. Ο Jafari ανέφερε πως η Ρωσία μπορεί να μην συμμερίζεται απόλυτα την άποψη αυτή. Και στην πραγματικότητα, μια ρωσίδα εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η σωτηρία του Άσαντ δεν αποτελεί καίριας σημασίας ζήτημα.
Με μια πρώτη ματιά οι αποκλίσεις του Ιράν και της Ρωσίας για το μέλλον του Άσαντ φαίνεται ότι αποτελούν ένα βαρύ φορτίο για την δυνατότητα των δύο χωρών να παρέχουν στήριξη στον Άσαντ και την κυβέρνησή του στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Ωστόσο, είναι μόνο μια πολιτική και διπλωματική διάσταση απόψεων, χωρίς να διακινδυνεύουν να επηρεάσουν πραγματικά τη στρατιωτική πτυχή της σύγκρουσης. Και οι δύο χώρες έχουν ξεκάθαρο συμφέρον να στηρίξουν τη συριακή κυβέρνηση, όποιος και αν καταλήξει να είναι αυτός που θα ηγηθεί. Και στο πεδίο της μάχης, οιιρανικές δυνάμεις και αντίστοιχα οι ρωσικές εναέριες, μαζί με υλικό προερχόμενο και από τις δύο χώρες, στηρίζουν την κυβέρνηση.
Για το Ιράν, το μέλλον της Συρίας θεωρείται βασικό εθνικό συμφέρον. Πριν από τη σύγκρουση, η Συρία ήταν στενός σύμμαχος του Ιράν με μεγάλη στρατιωτική δύναμη και ασύμμετρες δυνατότητες για την ενίσχυση της θέσεως εναντίον του Ισραήλ και, ενδεχομένως, κατά της Τουρκίας. Επιπλέον, με την ισραηλινή πολεμική αεροπορία να κυριαρχεί στους ουρανούς πάνω από το Λίβανο και το ισραηλινό πολεμικό ναυτικό να παρακολουθεί στενά τις θαλάσσιες προσεγγίσεις στο Λίβανο, η Συρία είναι η μόνη βιώσιμη οδός για να χρησιμοποιήσει το Ιράν για την ενίσχυση και τον ανεφοδιασμό ενός βασικού της συμμάχου, της Χεζμπολάχ. Η Χεζμπολάχ συμμετέχει ενεργά στη συριακή σύγκρουση, και μια ήττα της στη Συρία θα ανοίξει το δρόμο για εξάπλωση της σύγκρουσης στο Λίβανο, απειλώντας την (Χεζμπολάχ) στο έδαφός της.
Η δυνατότητα του Ιράν να προβάλει την επιρροή του σε ολόκληρη την περιοχή θα υποστεί σοβαρές ζημιές, αν μια εχθρική οντότητα αντικαταστήσει τη συμμαχική κυβέρνηση στη Συρία. Επιπλέον, διάφορές σημαντικές θρησκευτικές τοποθεσίες των σιιτών, συμπεριλαμβανομένου και του τζαμιού Sayyidah Zaynab, βρίσκονται στη Συρία, κινητοποιώντας περαιτέρω τους Ιρανούς να εξασφαλίσουν ότι μια εχθρική σουνιτική κυβέρνηση δεν θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα.
Το Ιράν θα είναι προσεκτικό στη διαπραγμάτευση οποιασδήποτε συμφωνίας, η οποία θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την αποδυνάμωση της θέσης της κυβέρνησης. Και αυτό συμβαίνει όχι τόσο λόγω της άμεσης σύνδεσης του Ιράν με τον Αλ Άσαντ, όσο εξαιτίας του φόβου ότι μια ενδεχόμενη αλλαγή ηγεσίας αυτή τη στιγμή μπορεί να προκαλέσει αναταραχές και τελικά να αποδυναμώσει τη συνεκτικότητα των κυβερνητικών δυνάμεων της Συρίας.
Οι Ρώσοι, στο μεταξύ, αν και έχουν ξεκάθαρα αποφασίσει να διατηρηθεί στη θέση της η συριακή κυβέρνηση ως μέσο που θα κατευθύνει τις διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση της σύγκρουσης, δεν ανησυχούν όσο οι Ιρανοί για τους ηγέτες που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη διευθέτηση, εφ ‘όσον το αποτέλεσμα διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τα συμφέροντά τους . Η Μόσχα δεν έχει άμεσα επενδύσει στη Συρία, την ώρα που είναι περισσότερο πρόθυμη να συμμετάσχει σε συνομιλίες, στις οποίες το συριακό ζήτημα γίνεται αντιληπτό ως μέρος μεγαλύτερων διαπραγματεύσεων στην αντιπαράθεσή της με τη Δύση, και όχι ως ο τελικός στόχος. Η Ρωσία μπορεί έτσι να αντέξει οικονομικά να διατηρήσει κάποια ευελιξία στις διαπραγματεύσεις, αφήνοντας περιθώρια για αλλαγή στην ηγεσία της Συρίας, εάν καταφέρει ως αντάλλαγμα να κερδίσει ορισμένες βασικές παραχωρήσεις.
Τελικά, οι θέσεις της Ρωσίας και του Ιράν για το μέλλον του Άσαντ διαφέρουν κυρίως όσον αφορά τον κίνδυνο και την ανταμοιβή. Η Ρωσία είναι πιο πρόθυμη να ενθαρρύνει την αλλαγή ηγεσίας στη Συρία από ότι είναι το Ιράν, το οποίο ενδεχομένως να σκέφτεται ότι αποτελεί ρίσκο για τις κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας. Στο τέλος, όμως, τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν θα καταφέρουν να ζήσουν με μια Συρία που δεν θα κυβερνάται από τον Άσαντ, εφ ‘όσον αυτό που θα τον αντικαταστήσει θα εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά τους.
