Αναζητώντας ταυτότητα στον δρόμο προς Επίδαυρο
Γράφει ο Aντώνης Ν. Βγόντζας
Η διπλή νίκη του Μπέρνι Σάντερς επί της Χίλαρι Κλίντον στις προκριματικές εκλογές σε τρεις Πολιτείες είναι μεγάλη και με αρκετούς συμβολισμούς. Και μας αφορά.
Τα ποσοστά που πέτυχε ο Αμερικανός γερουσιαστής από το Βερμόντ, μια μικρή και πολιτικά ασήμαντη Πολιτεία στα βορειοανατολικά των ΗΠΑ κοντά στον Καναδά, έχουν θριαμβευτικές διαστάσεις.
Ο Σάντερς αναμένεται να πετύχει σημαντικές νίκες και σε άλλες Πολιτείες. Παρ’ όλα αυτά, μένει πίσω! Η εξήγηση είναι απλή. Το 15% των 2.382 εκλεκτόρων επιλέγεται από τους «βαρόνους» του Δημοκρατικού Κόμματος. Συνολικά, περίπου 400 εκλέκτορες. Και τη συντριπτική πλειονότητα αυτών ελέγχει η Κλίντον μέχρι σήμερα.
Γιατί μας αφορά; Γιατί όλη αυτή η προεκλογική εκστρατεία στο πλαίσιο κάθε κόμματος των ΗΠΑ έχει μερικά ποιοτικά χαρακτηριστικά που μας αφορούν. Τον Σάντερς υποστηρίζουν κυρίως η νεολαία και η μεσαία τάξη. Την Κλίντον την εμπιστεύονται οι μειονότητες των μαύρων και των ισπανόφωνων, οι μεσόκοποι και, με δραματικά ποσοστά, οι εκλογείς της τρίτης ηλικίας. Οι τελευταίοι μάλιστα θεωρούν ότι ο Σάντερς βρίσκεται στο τελευταίο σκαλοπάτι, μπροστά στη θύρα των «κολασμένων κομμουνιστών».
Ολα αυτά δεν είναι αρκετά για να ερμηνεύσουν τα γεγονότα. Οι μαύροι και οι ισπανόφωνοι απολαμβάνουν τα αγαθά της πολιτικής του Μπαράκ Ομπάμα. Η οικονομία προοδεύει και οι θέσεις εργασίας αυξάνονται. Οσον αφορά δε τη νέα γενιά, αυτή ενδιαφέρεται με πάθος για τις εισοδηματικές ανισότητες, που διευρύνονται, και την τύχη της μεσαίας τάξης.
Αν κάτι παίζει σκληρό ρόλο στις σκέψεις όλων όσοι υποστηρίζουν με θέρμη τον γερουσιαστή από το μακρινό Βερμόντ, αυτό είναι ουσιαστικά η λιτότητα, η οποία πλήττει τη μεσαία κυρίως τάξη των ΗΠΑ. Που, απ’ ό,τι φαίνεται, συρρικνώνεται ή και καταρρέει.
Η λιτότητα, όμως, βρίσκεται στα χείλη και στις αγωνίες μεγάλων τμημάτων των λαών της Ευρώπης. Οχι μόνο στην Ελλάδα. Η λιτότητα συνδέεται με την κατάρρευση της μεσαίας τάξης και τη φτωχοποίηση μεγάλου τμήματός της. Γι’ αυτό και βλέπουμε την αναζήτηση νέων πολιτικών μορφών λόγου, έκφρασης και δράσης. Ακόμα και στα γερασμένα πρόσωπα δοκιμασμένων πολιτικών. Ο Μπέρνι Σάντερς τα περισσότερα χρόνια κινήθηκε στο περιθώριο της κεντρικής πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ. Είναι εβδομηνταπεντάρης. Παρ’ όλα αυτά, ενθουσιάζει το νεανικό κοινό με ακραία συνθήματα που βρίσκονται στον πυρήνα του προβληματισμού και του ακτιβισμού της νέας γενιάς. Δεν έχει καταφέρει ωστόσο να δώσει το ιδεολογικό πολιτικό στίγμα αυτής της νέας πρότασης. Οπως και στην Ευρώπη αντίστοιχες περιπτώσεις. Κατά κανόνα την ανησυχία και την αγωνία της μεσαίας τάξης την εκφράζουν τυχοδιώκτες ή γραφικοί. Με πολύ χαμηλούς πολιτικούς και ιστορικούς ορίζοντες. Τι λείπει; Μια νέα ιδεολογική ταυτότητα στον πολιτικό λόγο και την πράξη.
Αυτό είναι και το προκλητικό ερώτημα στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. δεν μπορούν και δεν κατάφεραν να εκφράσουν το νέο. Ασχολούνται με το παλιό μόνο και μόνο για να εξοστρακίσουν τους αντιπάλους τους και να τους υποκαταστήσουν στους παραδοσιακούς τους χώρους.
Η ιδεολογική τους φτώχεια και ένδεια καθίσταται προκλητική. Ακόμα και στα θέματα του πολιτισμού. Τρεις κορυφαίες επιλογές τους σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς πολιτισμικούς φορείς και ιδρύματα κατέληξαν στα χέρια ξένων «ειδικών». Ακόμα και στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου που είχε ως στόχο την ανάδειξη προς τα έξω της ελληνικής πολιτισμικής δημιουργίας. Η αναζήτηση του εκκεντρικού ξεκίνησε από τον «Μπαλτά» της Παιδείας με την κατάργηση της αριστείας ως κινήτρου απόδοσης των μαθητών. Ο «Μπαλτάς» του πολιτισμού αγρεύει από το «επαρχιώτικο» Βέλγιο παράξενα και ασυνάρτητα πολιτισμικά ερεθίσματα. Οπως το ρίξιμο γατών στα σκαλιά του δημαρχείου της Αμβέρσας! Οπως τα κινούμενα πέη μιας δεκάδας γυμνών ηθοποιών με τα οποία επιχειρεί να βεβηλώσει τον ιερό χώρο της Επιδαύρου. Και έτσι, να απαξιώσει ό,τι δημιουργήθηκε και αντιπροσωπεύει την Ελλάδα από το 1960 και μετά.
Αυτοί δεν έχουν ταυτότητα. Και γι’ αυτό θα αποτύχουν. Οχι μόνο γιατί αγνοούν τα προβλήματα. Οχι μόνο γιατί δεν έχουν τη δύναμη της θέλησης να ασχοληθούν με αυτά. Οχι μόνο γιατί βρίσκονται μακριά από την καθημερινότητα του Ελληνα.
Αλλά για έναν πρόσθετο λόγο: αφού εγκατέλειψαν τις πολυκαιρισμένες και ιστορικά ξεπερασμένες ταυτότητες, στην αγωνιώδη αναζήτηση μιας νέας λειτουργούν τυχοδιωκτικά και δραστηριοποιούνται εκκεντρικά. Πράγματι, «πρώτη φορά (μια τέτοια!) Αριστερά»!
