Μια κρίση με την Αθήνα θα αποβεί εις βάρος της Τουρκίας, εκτιμούν οι αναλυτές
Τούρκοι αναλυτές ‘αδειάζουν’ Ερντογάν για τη Λωζάνη
Γράφει η Βάσω Ασμανίδου
Τελικά, ποιον από τους δύο… Ερντογάν πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά; Τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος τον Ιούλιο χαρακτήριζε τη Συνθήκη της Λωζάνης ως νίκη με αφορμή την 93η επέτειο από την υπογραφή της ή αυτόν που πριν από λίγο χρονικό διάστημα έθεσε θέμα αναθεώρησής της επικρίνοντας μάλιστα εκείνους που την υπέγραψαν, τονίζοντας ότι «δώσαμε στους Έλληνες τα νησιά»;
Οι προκλητικές δηλώσεις του «σουλτάνου» προκάλεσαν, άμεσα, την έντονη αντίδραση Ελλήνων πολιτικών και κομμάτων. Πρόσφατα, μάλιστα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, κατά την ανακήρυξή του σε επίτιμο δημότη του δήμου Λήμνου έστειλε ηχηρό μήνυμα προς την Τουρκία ότι οποιαδήποτε αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή ούτε θα μείνει αναπάντητη από την Ελλάδα και την Ευρώπη, διαβεβαιώνοντας συγκεκριμένα πως «οποιαδήποτε αμφισβήτησή της συνιστά παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου». Παράλληλα, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Ξυδάκης σημείωσε ότι οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου έγιναν λόγω της αναστάτωσης που επικρατεί στο εσωτερικό της χώρας και πρόσθεσε ότι με αυτή τη Συνθήκη ορίζονται τα σύνορα της Ε.Ε. και αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ούτε από την Άγκυρα ούτε από οποιονδήποτε άλλο.
Πώς, όμως, βλέπουν τις πρωτοφανείς δηλώσεις του «σουλτάνου» Τούρκοι αναλυτές; Είναι αποδεκτές αυτές οι δηλώσεις στη γειτονική χώρα ή αμφισβητούνται; Ο διεθνολόγος, Μπασκίν Οράν, και ο πολιτικός αναλυτής και αρθρογράφος της εφημερίδας Χουριέτ, Σεμίχ Ιντίζ, μιλούν στο NEWS247 και εξηγούν γιατί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνηθίζει τις αιφνίδιες αναθεωρήσεις και εν συνεχεία τις… αναδιπλώσεις.
Ο Μπασκίν Οράν καταδικάζει τις μεθόδους που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να ισχυροποιήσει τη θέση του στο εσωτερικό της χώρας. «Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν αλλάζει. Σηματοδοτεί το τέλος δύο πολέμων- του Α’ Παγκοσμίου και του τουρκικού αγώνα ανεξαρτησίας. Υπεγράφη από οκτώ χώρες και καταχωρήθηκε συνθήκη ειρήνης στην Κοινωνία των Εθνών» αναφέρει και προσθέτει: «Αν αρχίσει να αμφισβητείται η Συνθήκη της Λωζάνης, την επόμενη μέρα μπορεί να έχουμε συζήτηση για τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, σχετικά με τα στενά του Βοσπόρου. Κι αυτό να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην Τουρκία». Γι’ αυτό συμβουλεύει τον Τούρκο πρόεδρο να μην… παίζει, κάνοντας τέτοιες δηλώσεις. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Τούρκος διεθνολόγος, «η διεθνής πολιτική δεν είναι παιχνίδι».
Από την πλευρά του ο πολιτικός αναλυτής της Χουριέτ, Σεμίχ Ιντίζ, υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι η τελευταία χώρα που θα μπορούσε να παίζει με τη Λωζάνη, δεδομένου θα ήταν αυτή που θα έχανε περισσότερα. Όπως λέει χαρακτηριστικά, «τα σχόλιά του μπορούν να θεωρηθούν ριψοκίνδυνα με όρους εξωτερικής πολιτικής και των σχέσεων της Τουρκίας με τους συνυπογράφοντες τη Λωζάνη. Όμως, ο ίδιος χαιρέτισε τη Συνθήκη, κατά την 93η επέτειό της τον Ιούλιο, ως το ιδρυτικό έγγραφο και την ιδρυτική πράξη της Τουρκικής Δημοκρατίας». Ο Ερντογάν, συνεχίζει ο κ. Ιντίζ, προσπαθεί, μέσα από τις κατά καιρούς δηλώσεις του, «να χτυπήσει την ιδρυτική γενιά της Τουρκικής Δημοκρατίας, γιατί, ως ισλαμιστής, αισθάνεται βαθιά αντιπάθεια απέναντι στη σκληροπυρηνική, κοσμική προσέγγιση και τον ιακωβίνικο χαρακτήρα με τον οποίο εφαρμόστηκε από αυτούς (δηλαδή την ιδρυτική γενιά) και τους διαδόχους τους στην εξουσία». Γι’ αυτό σημειώνει ότι τα σχόλια του Ερντογάν για τη Λωζάνη πρέπει να ιδωθούν σε συνάρτηση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία αλλά και «ως μέρος της λαϊκιστικής προσέγγισής του στην πολιτική. Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν, απλά, πολιτικολογεί».
Υπάρχουν λόγοι ανησυχίας στην Ελλάδα;
Και οι δύο ομιλούντες υποστηρίζουν ότι η χώρα μας δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί από τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου. Κι αυτό γιατί ο Ερντογάν, απευθυνόμενος προς τους οπαδούς του στο εσωτερικό, «κάθε μέρα λέει ότι μας εξαπάτησαν και μας ξεγέλασαν» [ενν. οι εταίροι της Τουρκίας, οι άλλες χώρες κ.λπ.]. Ωστόσο, «η Άγκυρα ξέρει ότι δεν την παίρνει να υπάρξει κρίση με την Αθήνα αυτή τη στιγμή, όταν έχει ανοιχτά μέτωπα, ιδίως στο Ιράκ και τη Συρία. Υπάρχουν, επίσης, θέματα όπως το μεταναστευτικό, που η Άγκυρα πρέπει να διευθετήσει σε συνεργασία με την Ελλάδα και δεν έχει περιθώρια να τα υπονομεύσει», αναφέρει χαρακτηριστικά ο πολιτικός αναλυτής της «Χουριέτ» ενώ ο Τούρκος διεθνολόγος τονίζει: «Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για την Αθήνα, αλλά οι Έλληνες πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να διαμαρτύρονται άμεσα. Ο Ερντογάν δείχνει στη Δύση αλλά θέλει να χτυπήσει στην Ανατολή. Ενισχύει τον εθνικισμό και ανοίγει τη συζήτηση για την εξωτερική πολιτική ώστε να ισχυροποιήσει την εξουσία του στο εσωτερικό». Ο κ. Μπασκίν Οράν, συμπληρώνει την εξήγησή του για τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, λέγοντας: «Είναι ακατανόητο αυτό το κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Σαν να μην έφταναν τα γιγαντιαία θέματα με τους Κούρδους (και όχι μόνο), τώρα η χώρα προσπαθεί να παρέμβει στα εσωτερικά μιας άλλης χώρας». Ο Εμίρ Σιντίζ, επίσης, τονίζει ότι οι Έλληνες πολιτικοί και διπλωμάτες έχουν γνώση της σκοπιμότητας των δηλώσεων του Τούρκου προέδρου και γι’ αυτό κυνήγησαν από την αρχή το θέμα.
Τι είχε υποστηρίξει ο Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος έθεσε θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης στα τέλη Σεπτεμβρίου, επικρίνοντας εκείνους που την υπέγραψαν, το 1923. «Η 15η Ιουλίου είναι ο δεύτερος πόλεμος ανεξαρτησίας για το τουρκικό έθνος. Ας το γνωρίζουμε έτσι όπως είναι. Μας απείλησαν με τη Συνθήκη των Σεβρών και μας έπεισαν να δεχθούμε τη Λωζάνη το 1923. Κάποιοι προσπάθησαν να μας εξαπατήσουν παρουσιάζοντας τη Λωζάνη ως νίκη. Στη Λωζάνη παραδώσαμε τα (τώρα ελληνικά) νησιά, που ήταν τόσο κοντά που μπορούσες να φωνάξεις», είχε, μεταξύ άλλων, δηλώσει.
Η Συνθήκη της Λωζάνης υπογράφτηκε στις 24 Ιουλίου 1923 και έθετε τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας. Καταργούσε τη Συνθήκη των Σεβρών, που είχε υπογραφεί τρία χρόνια νωρίτερα.
Το «άδειασμα» Τσαβούσογλου στις δηλώσεις Ερντογάν
«Όλες οι χώρες πρέπει να τηρούν τις διεθνείς συμφωνίες και συμβάσεις, είτε τους αρέσει είτε όχι» σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απαντώντας σε ερώτηση της βουλευτού της Νέας Δημοκρατίας Ντόρας Μπακογιάννη, στη διάρκεια της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών προσπάθησε να κρατήσει αποστάσεις από τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, συμπληρώνοντας τα εξής: «Ο πρόεδρος Ερντογάν, σαφώς μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του για συμφωνίες που έχουν πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα για την Τουρκία. Αυτό είναι ελευθερία έκφρασης. Δεν είναι απειλή εναντίον της Ελλάδας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας».
Πάντως, όπως ανέφεραν στο NEWS247 οι δύο Τούρκοι επιστήμονες, «ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι γνωστός για τις εκρηκτικές του δηλώσεις, μόνο για να υπαναχωρήσει μετά ενόψει της πραγματικότητας που αντιμετωπίζει».
