Νεο χάσμα με αφορμή τη Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης-Εντονος προβληματισμός στο Σώμα της Εκκλησίας
Τι συμβαίνει (πάλι) μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου
Γράφει ο Αλέξανδρος Στεφανόπουλος
Σε γκρίζο φόντο πάλι η Μεγάλη Σύνοδος της Κρήτης…
Μέρος Πρώτο (από τρία συνολικά): Με αυτό το σημείωμα, θα επανέλθω εις τα βαθύτερα και εσώτερα εκκλησιαστικά και την εντονότατη ανησυχία που επικρατεί μεταξύ Αθηνών και Φαναρίου, που δυστυχώς αντί να κατασιγάζεται κάθε θόρυβος μεταξύ των δυο Εκκλησιών, οι τελευταίες εξελίξεις κάθε άλλο παρά ηρεμία αποπνέουν. Η Επιστολή της Α.Θ.Π του Πατριάρχη Κων/Πόλεως κ. Βαρθολομαίου προς την Εκκλησία της Ελλάδος με την οποία, ούτε λίγο ούτε πολύ επισείεται η απειλή της τιμωρίας- αρχικά με το επιτίμιο της Ακοινωνησίας με το οποίο είχε τιμωρηθεί και ο μακαριστός Κυρός Χριστόδουλος) των Μητρ. Πειραιώς Σεραφείμ και Καλαβρύτων Αμβροσίου, δυο Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας, που ευλόγως και δικαίως δημοσιοποίησαν και εξέφρασαν τις αντιδράσεις τους πριν και μετά το αποτέλεσμα της Μεγάλης Συνόδου των δέκα (από τις 14 συνολικά) Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κρήτη(17 με 26 Ιουνίου 2016) φαίνεται να έχει επιφέρει μεγάλο εκνευρισμό. Μάλιστα το ζήτημα δε συζητήθηκε στην τελευταία έκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας (24 και 25 Νοεμβρίου) που πραγματοποιήθηκε, προκαλώντας μεγαλύτερο εκνευρισμό και ένταση μεταξύ των Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας σε βαθμό που η δεύτερη ημέρα συνεδρίασης να κλείσει εσπευσμένα με το πρόσχημα των αυξημένων καθηκόντων των ιεραρχών λόγω της εορτής εκείνης της ημέρας. Τιμάτο η μνήμη της Αγίας Αικατερίνης.
Ήδη καθ’ όσον γνωρίζω έχουν αναληφθεί εκατέρωθεν των δυο Εκκλησιών -Αθηνών και Φαναρίου- εσπευσμένες πρωτοβουλίες προς εκτόνωση της -ως μη όφειλε- νέας κρίσης που φαίνεται να σοβεί εντός των πρωτοκορυφαίων της (Ελλαδικής και της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως) της Ορθόδοξης Εκκλησίας… Μάλιστα με αφορμή την εορτή του πρωτοκορυφαίου των Αποστόλων και ιδρυτού της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, Αποστόλου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου, οι εκπρόσωποι της Ελλαδικής Εκκλησίας που έχουν αποσταλεί -επισήμως – ως αντιπροσωπεία διόλου τυχαία πρόσωπα δεν είναι… με «ειδική αποστολή» μάλιστα να εξομαλύνουν -όσο προλαβαίνουν – την ήδη τεταμένη κατάσταση.
Από την άλλη, οι τελευταίες αποφάσεις της (έκτακτης) Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλαδικής Εκκλησίας που αφενός υιοθέτησε στο σύνολό τους -έστω και κατόπιν ελάχιστων και μικρών τροποποιήσεων τους- τα κείμενα της Μεγάλης Συνόδου και αφετέρου υιοθέτησε και τις προτάσεις του εισηγητού προς ενημέρωση του Σώματος των Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας, Μητροπολίτου Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγου, μάλλον αν δεν επέτειναν την εκ νέου (συχνά επαναλαμβανόμενη εδώ και 30 έτη) υποβόσκουσα κρίση μεταξύ Ελλαδικής και Εκκλησίας Κων/Πολεως, αν μη τι άλλο, προβλημάτισαν έντονα. Και τούτο διότι η Ελλαδική Εκκλησία, δηλαδή ο εισηγητής Μητρ. Σερρών Θεολόγος, πιστό πνευματικό τέκνο του Αρχ. Αθηνών κ. Ιερωνύμου, και προφανώς με δικές του οδηγίες στην προσπάθειά του να συγκεράσει όλες τις δυσκολίες ένθεν κακείθεν, αλλά και να ανασυνθέσει, αλλά κυρίως και πρωτίστως να απορροφήσει τους δικούς του εσωτερικούς κραδασμούς και κλυδωνισμούς εντός της Ελλαδικής Εκκλησίας (με ανοιχτά μέτωπα ουκ ολίγα, και δεν είναι μόνον η καρατόμηση του π. Υπ. Παιδείας κ. Φίλη, υπάρχουν και άλλα πολλά και σοβαρότερα μέτωπα εξίσου ανοιχτά και με την κυβέρνηση, αλλά και με άλλα εσωτερικά και βαθύτερα θέματα εντός της Ελλαδικής Εκκλησίας που κάποια στιγμή θα σκάσουν… ), που και έντονοι ήταν οι προβληματισμοί μεταξύ και των εν Ελλάδι Ιεραρχών, και πριν την Σύγκληση, αλλά κυρίως μετά τη σύγκληση της Μεγάλης των Δέκα Εκκλησιών Συνόδου, και ακόμα εντονότεροι κατέστησαν με το πέρας της Συνόδου της εν Κολυμπαρίω Κρήτης για τα των (ούτως ή άλλως προαποφασισμένων) κειμένων που υιοθετήθηκαν, και όχι από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Αναλόγως, για να μη μένει έξω από το κάδρο της φωτογραφίας της κατάστασης της Παγκόσμιας Ορθοδοξίας και αυτό το στοιχείο, αναβρασμός επικρατεί μεταξύ Φαναρίου και των λοιπόν Εκκλησιών, δηλ. Μόσχας, Αντιοχείας, Γεωργίας και Βουλγαρίας που δεν προσήλθαν στη Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης που επί έναν αιώνα και πλέον προετοιμάζονταν από της δεκαετίας του 1960 με πυρετώδεις ρυθμούς. Μάλιστα, αν τελικώς οι εσώτερες και βαθύτερες εξελίξεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, Αθηνών και Φαναρίου, και οι αντίστοιχες πρωτοβουλίες που προσωρινά φαίνεται να έχουν αναληφθεί στο παρασκήνιο -πόσο σκοτεινό είναι θα δείξει οσονούπω- δεν καρποφορήσουν θετικό αποτέλεσμα και δεν βγάλουν «λευκό καπνό» από το φουγάρο που σιγοκαίει, ο καπνός που κινδυνεύει να βγει, δεν θα είναι απλά μαύρος, αλλά μάλλον τεράστιες και δυνατές φλόγες κινδυνεύουν να ξεπηδήσουν από μέσα… Φλόγες που θα κατακαύσουν και την Μεγάλη Σύνοδο των δέκα Εκκλησιών της Κρήτης.
Και τούτο διότι κάποιες από τις προτάσεις του Μητρ. Σερρών και Νιγρίτης, Θεολόγου, αν και ορθές εκκλησιολογικά και κατατείνουν και επισφραγίζουν το Ορθόδοξο ήθος και πνεύμα εν τούτοις, να τις «διαβάσει» κάποιος και εν προκειμένω το Οικ. Πατριαρχείο της Κων/Πολεως αλλά και οι άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, που είτε προσήλθαν στην Σύνοδο της Κρήτης υπό πίεση-όπως η Εκκλησία της Σερβίας- είτε πολύ περισσότερο οι συνειδητά απούσες Εκκλησίες της Ρωσίας, της Γεωργίας, της Βουλγαρίας και της Αντιόχειας, τότε τα πράγματα μοιραία οδηγούν (δυστυχώς με τον πιο επικίνδυνο τρόπο όμως) αφενός σε αυτό που ήδη συμβαίνει στην λαϊκή ορθόδοξη ανά τον κόσμο συνείδηση, στην απόρριψη δηλαδή της Συνόδου της Κρήτης, και αφετέρου, αν παρ’ ελπίδα, δεν επικρατήσει η σύνεση, η διάκριση, η νηφαλιότητα, η ψυχραιμία και η ορθότητα της Ορθόδοξης Λαϊκής αυτοσυνειδησίας, τότε το αποτέλεσμα δεν θα είναι απλά επικίνδυνο αλλά ολέθριο, όχι μόνον για την ενότητα της Ορθοδοξίας ανά τον κόσμο, αλλά και για την ευαίσθητη γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά ευρύτερη περιοχή μας. Μάλιστα δε, η ουσιαστική ανάμειξη των ΗΠΑ στα οργανωτικά -και όχι μόνον – της Συγκλήσεως της Μεγάλης των Δέκα -από τις 14 συνολικά των- Ορθοδόξων Εκκλησιών, καθιστά τα μελλούμενα καθόλου ευοίωνα… τι το σοβαρό όμως προκαλούν οι προτάσεις του Μητροπολίτη Σερρών κ. Θεολόγου, ας τις δούμε προσεχτικά:
1. Παραπομπής, μερίμνη της Δ.Ι.Σ., στις αρμόδιες Συνοδικές Επιτροπές των αφορωσών σε αυτές σχετικών Αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου προς νηφάλιον μελέτην, αγιοπατερικήν εμβάθυνσιν, διασαφήνισιν, ποιμαντικήν ωρίμανσιν, ανάλυσιν και αξιοποίησιν (λ.χ. Σ.Ε. Δογματικών και Νομοκανονικών θεμάτων, Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων, Ποιμαντικού Έργου, Θείας Λατρείας, Τύπου κ.τ.λ.). Καθηκόντως, οι εισηγήσεις των ανωτέρω Συνοδικών οργάνων θα υποβληθούν ακολούθως στην Δ.Ι.Σ. για τα κατ’ αυτήν περαιτέρω.
2. Συνεργασίας μετά των Θεολογικών Σχολών της ημεδαπής σε θέματα θεολογικής μελέτης των κειμένων και αξιοποιήσεως των αποτελεσμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
3. Ενημερώσεως σε επίπεδον Ιερών Μητροπόλεων πρωτίστως του εφημεριακού κλήρου, των μοναστικών αδελφοτήτων και των αμέσων συνεργατών μας, γενικώς περί της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και των Αποφάσεων αυτής, και ειδικώς περί των σχετικών Αποφάσεων – θέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, προς οικοδομήν και αποφυγήν παρερμηνειών. (Προσεκτική μελέτη και αξιοποίησις του σχετικού υλικού, των ψηφισθέντων κειμένων, Εγκυκλίων, του Μηνύματος, επιστημονικών μελετών και αναλύσεων).
4. Πληροφορήσεως, ως ποιμαντικώς οφείλομεν, του πληρώματος της Εκκλησίας της Ελλάδος δι’ εκδόσεως ευσυνόπτου και σε κατανοητήν γλώσσαν Εγκυκλίου, ως έπραξεν ήδη η Εκκλησία της Κύπρου, προς οικοδομήν και υπεύθυνον ενημέρωσιν. (Έκδοσις, μερίμνη της Δ.Ι.Σ., του ενημερωτικού φυλλαδίου «Προς τον λαό»).
5. Αναπτύξεως στους κύκλους συμμελέτης, κατηχητικές ομάδες, συνάξεις και ομιλίες των κατά τόπους Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, του σκεπτικού, του έργου και των αποτελεσμάτων της Μεγάλης Συνόδου.
6. Παρουσιάσεως εκπομπών από του Ρ/Σ της Εκκλησίας αναφορικώς προς την ιστορίαν, τους σκοπούς και τα αποτελέσματα για το Εκκλησιαστικόν Σώμα, της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Προς τούτο θα ηδύναντο να αξιοποιηθούν Ιεράρχες, καθηγητές των Θεολογικών Σχολών, νηφάλιες και συγκροτημένες φωνές.
7. Εμπλουτισμού της σχετικής επισήμου ιστοσελίδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με τα ψηφισθέντα κείμενα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, μελέτες και εμπεριστατωμένες αναλύσεις.
8. Αναθέσεως στην Σ. Ε. επί των Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων σχηματισμού πλήρους και εμπεριστατωμένου αρχείου με παν ό,τι αφορά στην Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον.
9. Τέλος, η Αγιωτάτη Εκκλησία μας θα ηδύνατο, μερίμνη και προνοία της Δ.Ι.Σ., να αναθέσει σε αρμοδίαν ή και σε ειδικήν Συνοδικήν Επιτροπήν την σε βάθος μελέτην και θεολογικήν αποτίμησιν των εκκλησιολογικώς και θεολογικώς τεκμηριωμένων κειμένων που έχουν ήδη γραφεί και εμπεριέχουν είτε θετικές ή και επιφυλακτικές θέσεις για τις Αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Οφείλομεν, ως υπεύθυνοι και φιλόστοργοι Ποιμένες, μετά μεγίστης προσοχής και ποιμαντικής ευαισθησίας να ακούωμεν όλες τις σοβαρές και εποικοδομητικές θέσεις. Το καταστάλαγμα αυτής της μελέτης, που θεωρώ ότι εκφράζει δυνατά ένα Συνοδικόν ήθος και ποιότητα, μπορεί να βοηθήσει, καταλλήλως αξιοποιούμενον, ουσιαστικώς και την Αγιωτάτην Εκκλησίαν μας και την Πανορθοδοξίαν συνολικώς.
(Συνεχίζεται)…
