Μια συνέντευξη του καταξιωμένου πολυθεματικού ζωγράφου
Η συνομιλία με τον Γιάννη Νίκου είναι μια ιδιαίτερα ευχάριστη υπόθεση. Πολυπράγμων καθώς είναι, αναπτύσσει με καθηλωτική ευγλωττία ιδιαίτερα μεγάλη γκάμα θεμάτων που κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον των συνομιλητών του. Όταν στη συνέχεια βλέπεις τη δουλειά του, τους αμέτρητους ζωγραφικούς μεγάλων διαστάσεων πίνακές του, αναρωτιέσαι αν ο εικαστικός ζει για να ζωγραφίζει ή ζωγραφίζει για να ζει.
Καλλιτέχνης με ανησυχίες και φιλοδοξίες από τα νεανικά του χρόνια σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, μαθήτευσε σε σπουδαίους δασκάλους και ασχολήθηκε με το ψηφιδωτό, την τοιχογραφία, την υποκριτική, τη σκηνογραφία, τη μουσική, την κλασική κιθάρα. Έχει ζήσει και εκθέσει επί χρόνια στο εξωτερικό όπου έχει λάβει επανειλημμένα βραβεύσεις και διακρίσεις.
Η αγάπη του όμως για την Ελλάδα τον έκανε να επιστρέψει και να επιλέξει τη «φύση στον βορρά της Ελλάδας» για να ζει και να ζωγραφίζει. Έτσι δημιούργησε έναν χώρο στα βουνά της Μακεδονίας που αποτελεί σημείο αναφοράς για την παρουσίαση της δουλειάς τους, τις εκθέσεις του, τα εκπαιδευτικά προγράμματα με σχολεία που διοργανώνει.
ΓΙΑΝΝΗΣ-NIKOY
– Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τους συμβολισμούς που χρησιμοποιείτε στη δουλειά σας;
– Οι συμβολισμοί στα έργα μου δεν είναι πάντα ευδιάκριτοι… Τις περισσότερες φορές είναι πρόσωπα –σε μία πολυπρόσωπη σύνθεση– με εκφράσεις ή με την ανάλογη τοποθέτηση στη σύνθεση δίνουν το ιδιαίτερο νόημα. Άλλοτε συμβολίζουν το «Καλό» και άλλοτε το «Κακό», το οποίο δυστυχώς υπάρχει παντού… Για παράδειγμα, στον πίνακά μου του «Αλληγορικού Κύκλου», «ο Κήπος του Κακού», υπάρχει μία γυναικεία φιγούρα με σηκωμένο, σε στάση αντίρρησης, χέρι. Εννοεί εγώ φεύγω, δεν θα πάρω , ενώ γύρω της κυριαρχεί το χάος… είναι η ελπίδα ότι μπορεί να σωθούμε.
Στον πίνακα «Η Γιορτή της Σάρκας» στη δεξιά κάτω γωνία υπάρχει η μορφή του «Κακού» που πάντα ελλοχεύει σε «χορούς και πανηγύρια», ενώ στην άλλη γωνία υπάρχει, η μορφή του «Καλού» που ουρλιάζει. Είναι ο συναγερμός, η συνείδησή μας που ξυπνάει! Σε άλλο έργο υπάρχει ο ψευδοπροφήτης που τάζει και πλανεύει, ξεγελάει και προσπαθεί να προσελκύσει τους ανυποψίαστους. Υπάρχουν και πολλοί συμβολισμοί πιο απλοί, εύκολοι στην ανάγνωση, ένα υψωμένο χέρι με ένα σπαθί, ένα χαμηλωμένο κεφάλι, μια υπόκλιση, αυτά που εξυπηρετούν το θέμα και τα χρησιμοποιώ επίσης αν χρειαστεί.
– Έχετε χωρίσει τη δουλειά σας σε θεματικούς κύκλους. Με ποια κριτήρια έχει γίνει ο διαχωρισμός;
– Γενικά ζωγράφισα και ζωγραφίζω πάρα πολύ για πολλά χρόνια κι έτσι δημιουργήθηκαν διαφορετικές θεματικές. Δημιουργήθηκε λοιπόν η ανάγκη για ταξινόμηση που θα διευκόλυνε τη μελέτη του έργου. Ο διαχωρισμός σε θεματικούς κύκλους έγινε βέβαια από ιστορικούς τέχνης και η σύζυγός μου, Χριστιάνα, ως νομικός και διπλωμάτης καριέρας, είχε αναλάβει την οργάνωση που χρειαζόταν για να γίνει ο διαχωρισμός σε κύκλους δουλειάς , δηλαδή την αρχειοθέτηση, 3.500 έργων ζωγραφικής…
– Μιλήστε μας για τους θεματικούς κύκλους της δουλειά σας;
– Η φαντασία είναι ο χώρος που ταξιδεύω και βλέπω τα θέματά μου. Αρχικά ασχολήθηκα με θέματα από τη Μυθολογία, την Ιστορία, μεγαλώνοντας μπήκα και σε θέματα της Ρομαντικής Σχολής, της Αλληγορίας της Μεταφυσικής κ.ά. Επίσης με απασχόλησε αργότερα η αφαίρεση και αφιέρωσα και συνεχίζω μέχρι σήμερα στη θεματική Abstraction να δημιουργώ έργα που ανήκουν σε αυτόν τον κεφαλαιώδη τομέα της Τέχνης . Η μεγάλη μου αγάπη, που είναι η Ιστορία μας, έγινε η αφορμή του «Ιστορικού Κύκλου» από Κλασική Αρχαιότητα, Βυζάντιο, 1821, Μακεδονικό Αγώνα, 1940… Μεγάλη επίσης είναι η αγάπη μου για τη Μυθολογία.
Από παιδί με μάγεψε και τα πρώτα πράγματα που ζωγράφισα ήταν ο Τρωικός Πόλεμος, η Οδύσσεια, η Τιτανομαχία, διάβαζα και ονειρευόμουν, τους έβλεπα τους ήρωες, τα τέρατα, όλα… Έτσι δημιουργήθηκε Μυθολογικός Κύκλος λοιπόν! Η Βίβλος, που επίσης τη γνώρισα από το σχολείο, ενώ ιστορίες όπως του Μωυσή, των Προφητών, αλλά και η ζωή του Χριστού με ενέπνευσαν για μεγάλο, αριθμό έργων στον «Βιβλικό Κύκλο».
Από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα η Ρομαντική Σχολή υπηρετήθηκε από χιλιάδες καλλιτέχνες, τα θέματά της μου κέντρισαν το ενδιαφέρον να ψάξω και να βρω δικούς μου τρόπους έκφρασης και απόδοσης γνωστών θεμάτων, ορόσημων και να βρω τα δικά μου θέματα, τον δικό μου «Ρομαντικό Κύκλο». Παράλληλα, ζωγράφιζα έργα που δημιούργησαν τον «Αλληγορικό Κύκλο». Με την αλληγορία μπορείς με σύμβολα να γράψεις αλήθειες που ανακαλύπτεις στον χώρο του μεταφυσικού, του παράδοξου, του μεγαλειώδους και ίσως του τρομακτικού. Η μητέρα μου ήταν αγγλοϊρλανδικής καταγωγής… Μεγάλωσα ακούγοντας ιστορίες για ιππότες, κάστρα… Έτσι σιγά σιγά άρχισα να δημιουργώ τον «Μεσαιωνικό Κύκλο» που αγαπήθηκε πολύ στην Ελλάδα, πράγμα που με εξέπληξε ευχάριστα. Και το λέω γιατί έτσι ζωγράφισα ανενδοίαστα για αυτόν τον κύκλο.
– Έχετε φτιάξει το δικό σας περιβάλλον και δραστηριοποιείστε στη Δράμα. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τον παράδεισο που εμπνέεστε και ζείτε;
– Ξεκίνησε σαν όνειρο, επιθυμία, σκοπός, όπως και να το πω δεν αλλάζει… Ήταν ένα ταξίδι στη φύση που τόσο μας έλειπε στη πόλη και κάποια στιγμή χωρίς να πολυκαταλάβουμε άρχισε να πραγματοποιείται… Ήταν αρχές του ’90 που βρήκαμε, με τη γυναίκα μου πάντα, έναν χώρο στα βουνά της Μακεδονίας, για να χτίσουμε το σπίτι και το εργαστήριο. Η έκταση ήταν μεγάλη και το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να αρχίσουμε να φυτεύουμε δέντρα… Μέχρι σήμερα έχουμε φυτέψει 8.500 δέντρα. Έλατα, ελατόπευκα, καρυδιές, καστανιές, οπωροφόρα, λεύκες κ.ά. Η προσπάθεια πέτυχε και ζούμε πια σε ένα πραγματικό δάσος. Η έμπνευση ζώντας μέσα στη φύση ήταν αυτό που χρειαζόμουν. Και η «παραγωγή» μου πολλαπλάσια από τα αν ζούσα στην πόλη…
-Έχετε δραστηριοποιηθεί πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Σε ποιες χώρες έχετε δραστηριοποιηθεί και ποιες εμπειρίες σας θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
-Στο διάστημα που η σύζυγοό μου ήταν πρόξενος της Ελλάδος στη Γένοβα έζησα πέντε χρόνια και δραστηριοποιήθηκα στην Ιταλία,με αρκετές εκθέσεις σε πόλεις, από Βορρά έως τον Νότο! Ρώμη, Γένοβα, Μπρέσια,Φλωρεντία, Μιλάνο… Άρεσε η δουλειά μου και έγραψαν για αυτήν. Είχα προτάσεις να παραμείνω και να συνεχίσω εκεί… Η Ελλάδα όμως πάντα με στοίχειωνε, ήθελα να βρεθώ εδώ, στον χώρο που είμαι τώρα… Στην Biennalle της Ρώμης βραβεύτηκα για το σχέδιο. Νωρίτερα υπήρξε μεγάλη έκθεση στις Βρυξέλλες, που γνώρισε επιτυχία! Έκανα εκθέσεις στο Μόναχο, στο Τορόντο, Αμερική,Κύπρο…. Έργα μου υπάρχουν σε συλλογές σε όλη την Υφήλιο, δεν έχω παράπονο…
– Είναι η τέχνη επένδυση;
– Η ερώτηση αυτή βρίσκει πολύ εύκολα απάντηση, τι αξίζει περισσότερο από έναν πίνακα Rembrand, του Tiziano, του Monet,του VanGoch; Ένα σπίτι; Ένα πανάκριβο αυτοκίνητο; Η επένδυση στην τέχνη, στους πίνακες, εφόσον γίνει με σωστό τρόπο είναι εξασφαλισμένη. Γιαυτό γίνονται παγκοσμίως δημοπρασίες με υπέρογκα ποσά. Και αλλάζουν πίνακες ιδιοκτήτη έναντι μεγάλων ποσών. Σε εποχές οικονομικής κρίσης η πιο σίγουρη επένδυση ήταν η αγορά έργων τέχνης. Ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει, ακόμα και η αγορά χρυσού είναι ριψοκίνδυνη, η τιμή του ανεβοκατεβαίνει από το χρηματιστήριο. Και τα σύγχρονα έργα τέχνης για σωστούς λόγους είναι μια ασφαλής επένδυση χρημάτων και διαφέρει από όποια άλλη επένδυση.
– Τα τελευταία χρόνια η τέχνη και όχι μόνο πέρασε δύσκολες μέρες από πλευράς αγοραστικού ενδιαφέροντος. Έχεις διαπιστώσει σημάδια ανάκαμψης τον τελευταίο καιρό;
-Στην Ευρώπη, στην Αμερική ναι! Ακούγονται ευχάριστα νέα για ανάκαμψη και επιστροφή σε μία παλαιότερη ομαλότητα! Στην Ελλάδα όχι! Η οικονομική κρίση σε μας συνεχίζεται έντονη και πιεστική. Είναι αποτρεπτική στην αγορά έργων τέχνης και ο πίνακας είναι ούτως η άλλως είδος πολυτελείας.
«Κέντρο Ζωγραφικής Γιάννη Νίκου»
Ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;
– Λόγω του μεγάλου σε ποσότητα και βάθος χρόνου έργου, με τη στήριξη και παραίνεση μεγάλου αριθμού φίλων και συλλεκτών υπήρξε τελικά η ανάγκη της δημιουργίας ενός «Κέντρου Ζωγραφικής Γιάννη Νίκου». Σκοπός του είναι η συντήρηση και διάδοση του έργου και μεταξύ των δραστηριοτήτων του είναι τα σεμινάρια ζωγραφικής, οι εκθέσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα με σχολεία, η δημιουργία και εκτύπωση υλικού, βιβλίων τέχνης… Αλλά η μόνη και πραγματική μου επιθυμία είναι να ζωγραφίζω και να αποτυπώνω οράματα στον καμβά… και να εκθέτω,. Θέλω να έχω επαφή με τον κόσμο, να τον αφουγκράζομαι και να τον εκπλήσσω γιατί χαίρομαι πραγματικά όταν μου πει ο φίλος μου «μπράβο Γιάννη, με ταξίδεψες…».
