Τα αποτελέσματα θέτουν την συμφωνία υπό αμφισβήτηση επισημαίνει η Αμερικανική εταιρία γεωπολιτικών αναλύσεων

Τι συνέβη

Η χαμηλή προσέλευση των ψηφοφόρων έβαλε ένα ακόμη εμπόδιο στην πορεία της πΓΔΜ για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο δημοψήφισμα της 30ης Σεπτεμβρίου, πάνω από το 91% των ψηφοφόρων υποστήριξαν τη συμφωνία της κυβέρνησης με την Ελλάδα, η οποία αφορά στην αλλαγή του ονόματος της χώρας σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Η Ελλάδα μπλοκάρει την ένταξη της «Μακεδονίας» στους δύο αυτούς οργανισμούς, την ώρα που η συμφωνία θα έδινε τέλος σε μια διαμάχη δεκαετιών μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, η προσέλευση των ψηφοφόρων ήταν μόλις στο  37%, αρκετά κάτω από το 50% που απαιτείται για να είναι το δημοψήφισμα έγκυρο.

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο πρωθυπουργός της «Μακεδονίας», Ζόραν Ζάεφ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα εξακολουθήσει να καταβάλλει προσπάθεια για την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας προκειμένου να γίνει αλλαγή στο όνομα, καθώς επίσης και να τροποποιήσει άλλα σημεία του, ως μέρος της συμφωνίας που έχει γίνει με την Ελλάδα. Η αλλαγή, ωστόσο, του Συντάγματος απαιτεί την στήριξη από τουλάχιστον 80 από τα 120 μέλη του κοινοβουλίου, την ώρα που η κυβέρνηση του Zaev ελέγχει μόνο 71 έδρες. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το εθνικιστικό VMRO-DPMNE, ανέφερε ότι δεν θα πρόκειται να υποστηρίξει την αλλαγή στο Σύνταγμα, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι το δημοψήφισμα απέτυχε. Στην πραγματικότητα, εξέχοντα μέλη του VMRO-DPMNE ζήτησαν από τους ψηφοφόρους να μποϊκοτάρουν το δημοψήφισμα, γεγονός που εξηγεί εν μέρει τη χαμηλή προσέλευση. Ο Ζάεφ δήλωσε ότι εάν η κυβέρνησή του δεν καταφέρει να κάνει τις μεταρρυθμίσεις στο σύνταγμα, θα ζητήσει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Αυτό θα καθυστερήσει μόνο την εφαρμογή της συμφωνίας με την Ελλάδα.

Γιατί έχει σημασία

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος έφεραν τη διεθνή κοινότητα, η οποία σε μεγάλο βαθμό υποστήριζε την ψηφοφορία, σε δύσκολη θέση. Στις 30 Σεπτεμβρίου, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος, Johannes Hahn ζήτησε από όλα τα πολιτικά κόμματα της «Μακεδονίας» να συνεργαστούν για την εφαρμογή του αποτελέσματος (από το δημοψήφισμα), την ώρα που ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg ανέφερε ότι η πόρτα της συμμαχίας είναι “ανοιχτή”. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν σθεναρά την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα δυσάρεστα για την Ελλάδα, όπου το ζήτημα είναι εξαιρετικά διχαστικό. Το ελληνικό κοινοβούλιο πρέπει να κυρώσει τη συμφωνία για την αλλαγή του ονόματος, αλλά η Αθήνα αποφάσισε να περιμένει το δημοψήφισμα προτού ψηφίσει. Η Ελλάδα πιθανότατα θα συνεχίσει να περιμένει τις πολιτικές εξελίξεις στη «Μακεδονία» πριν κάνει την επόμενη κίνησή της.

Η διαμάχη με την Ελλάδα για το όνομα αποτελεί ένα από τα βασικά προσχώματα που εμποδίζουν την «Μακεδονία» να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Μια υψηλή προσέλευση ψηφοφόρων στο δημοψήφισμα και ένα θετικό αποτέλεσμα δεν θα είχαν οδηγήσει στην άμεση ένταξη της Μακεδονίας σε οποιονδήποτε από τους δύο αυτούς οργανισμούς, αλλά θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την εμβάθυνση των δεσμών και με τις δύο συμμαχίες. Από την ανάληψη της εξουσίας τον Μάιο του 2017, η κυβέρνηση του Zaev προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις με τους γείτονές της, συμπεριλαμβανομένης της υπογραφής συμφώνου φιλίας με τη Βουλγαρία τον Αύγουστο του 2017 και την επίτευξη συμφωνίας με την Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Τον Ιούλιο, το ΝΑΤΟ κάλεσε επίσημα τη «Μακεδονία» να αρχίσει συνομιλίες για να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία. Τα ανάμικτα αποτελέσματα από το δημοψήφισμα σημαίνουν ότι η κυβέρνηση της «Μακεδονίας» θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη για την αλλαγή του ονόματος της χώρας και την επίτευξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής της.

Η μεγάλη εικόνα

Η διαμάχη με την Ελλάδα για το όνομα αποτελεί ένα από τα βασικά προσχώματα που εμποδίζουν την «Μακεδονία» να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Τα ανάμεικτα αποτελέσματα από το δημοψήφισμα προκειμένου να επικυρωθεί η συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων θέτουν τώρα το μέλλον της συμφωνίας υπό αμφισβήτηση. Στα Δυτικά Βαλκάνια, η υπόσχεση για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες για την σταθερότητα στην περιοχή.

*Στην ανάλυση η πΓΔΜ αποκαλείται Μακεδονία

**Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 7/10