Τι επισημαίνει η αμερικανική εταιρία αναλύσεων για την κόντρα που έχει ξεσπάσει για τον ιταλικό προϋπολογισμό.
Τι συνέβη
Η μάχη για τον προϋπολογισμό μεταξύ της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντείνεται, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κλιμακώσει τη διαμάχη της με την Ιταλία για τον προϋπολογισμό του 2019 της Ρώμης. Στις 21 Νοεμβρίου, η Επιτροπή εξέδωσε την έκθεσή της, σύμφωνα με την οποία τα δημοσιονομικά σχέδια της Ιταλίας – τα οποία περιλαμβάνουν φορολογικές περικοπές και αύξηση δαπανών – παραβιάζουν τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν καθιστούν το χρέος της χώρας πιο βιώσιμο. Ως αποτέλεσμα, η Επιτροπή πρότεινε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (EDF), η οποία θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ιταλίας.
Η Ρώμη ισχυρίζεται ότι ο προϋπολογισμός της θα προκαλέσει ανάπτυξη της οικονομίας της Ιταλίας κατά 1,5% το επόμενο έτος, διατηρώντας παράλληλα το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ της χώρας, το οποίο είναι χαμηλότερο από το όριο του 3% που θέτει η ΕΕ. Επιπλέον, η Ρώμη ισχυρίστηκε ότι η ισχυρή ανάπτυξη της χώρας θα προκαλέσει μείωση του χρέους της χώρας – το οποίο σήμερα υπερβαίνει το 130% του ιταλικού ΑΕΠ. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτές οι προβλέψεις είναι υπερβολικά αισιόδοξες και ότι το σχέδιο της Ρώμης στην πραγματικότητα θα προκαλέσει περιορισμένη ανάπτυξη, αυξημένο έλλειμμα και όχι μείωση του χρέους. Οι Βρυξέλλες ζήτησαν από τη Ρώμη να τροποποιήσει τον προϋπολογισμό τον περασμένο μήνα, αλλά η ιταλική κυβέρνηση αγνόησε το αίτημα.
Τι επακολουθεί
Έχοντας δεχθεί αμφισβήτηση στην εξουσία της, η Επιτροπή προχώρησε στο αίτημα για εξουσιοδότησης για τη διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος, το οποίο θα έδινε στις Βρυξέλλες την εξουσία να ζητήσουν από τη Ρώμη πολιτικές για τη μείωση του ελλείμματος και του χρέους της. Σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, η Επιτροπή θα ζητήσει από την Ιταλία να μειώσει τις δαπάνες της κατά 20 δισ. ευρώ το 2019, και ετήσιες περικοπές κατά περίπου 10 δισ. ευρώ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αν η Ρώμη αρνηθεί, η επιτροπή θα μπορούσε να επιβάλει πρόστιμα που κυμαίνονται μεταξύ 0,2 και 0,5% του ιταλικού ΑΕΠ. Επιπλέον, η επιτροπή θα μπορούσε προσωρινά να παρακρατήσει τα κεφάλαια ανάπτυξης και να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να παγώσει τις δραστηριότητές της στην Ιταλία.
Πριν από οποιαδήποτε ενέργεια, οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να ψηφίσουν για την έναρξη της διαδικασίας του Υπερβολικού Ελλείμματος. Επειδή η ψηφοφορία για την εν λόγω διαδικασία πιθανότατα θα ληφθεί κατά τη διάρκεια της συνάντησης των υπουργών οικονομικών στα μέσα Ιανουαρίου, η Ιταλία έχει ακόμα μερικές εβδομάδες για να διαπραγματευτεί έναν συμβιβασμό (πιθανώς όταν ο Ιταλός Πρωθυπουργός Giuseppe Conte συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean-Claude Juncker στις 24 Νοεμβρίου ). Εάν η Ιταλία εμείνει στις θέσεις της, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα υποστηρίξουν πιθανώς την έναρξη της διαδικασίας. Μετά από αυτό, η Επιτροπή μπορεί να δώσει στην Ιταλία χρόνο μεταξύ τριών και έξι μηνών για τη θέσπιση μέτρων που στοχεύουν στη μείωση του χρέους και του ελλείμματος. Εάν η Ιταλία χάσει την προθεσμία, η Επιτροπή μπορεί είτε να επιλέξει να δώσει στη Ρώμη περισσότερο χρόνο, είτε να ζητήσει από τις κυβερνήσεις της ΕΕ να εγκρίνουν κυρώσεις εναντίον της Ιταλίας.
Ο χρόνος έχει σημασία σε αυτή τη διαμάχη, διότι η Ιταλία, όπως όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, θα έχει εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα τέλη Μαΐου. Εάν η Επιτροπή ζητήσει κυρώσεις πριν από τις εκλογές, αυτό θα μπορούσε να δώσει ώθηση στα ιταλικά ευρωσκεπτικιστικά κόμματα. Αν όμως η Επιτροπή περιμένει μέχρι τις εκλογές, οι κυρώσεις θα μπορούσαν να καθυστερήσουν για μήνες έως ότου διοριστεί νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή αργότερα εντός του έτους.
Ο οικονομικός Αποκλεισμός
Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος έχει συχνά χρησιμοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν οδήγησε ποτέ σε κυρώσεις. Επειδή οι Βρυξέλλες είναι συχνά χαλαρές ως προς το αίτημά τους για μείωση του ελλείμματος και του χρέους, οι διαδικασίες αυτές τείνουν να διαρκούν χρόνια Οι περισσότερες χώρες επιλέγουν να συνεργαστούν με τις Βρυξέλλες για να αποφύγουν τις κυρώσεις, αλλά η Ιταλία πιθανότατα θα προσπαθήσει να βρει ισορροπία μεταξύ άσκησης κριτικής προς την επιτροπή – τουλάχιστον έως τις εκλογές του Μαΐου – και των διακοσμητικών, ανούσιων αλλαγών στον προϋπολογισμό της. Η Ρώμη έχει κάποια περιθώρια στον προϋπολογισμό της, οι χρηματοπιστωτικές αγορές ωστόσο είναι μακριά από τον έλεγχο της Ιταλίας.
Το κόστος δανεισμού της Ρώμης αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες, όπως και η διαφορά στην αξία μεταξύ ιταλικών και γερμανικών ομολόγων, τα οποία θεωρούνται τα ασφαλέστερα στην ευρωζώνη. Αυτό φέρνει τις ιταλικές τράπεζες σε δύσκολη κατάσταση επειδή έχουν δισεκατομμύρια ευρώ σε ιταλικό χρέος. Εάν τα ομόλογα της Ιταλίας συνεχίσουν να χάνουν αξία, τότε πολλές από τις τράπεζες της χώρας θα δουν τον αντίκτυπο στους ισολογισμούς τους.
Η μεγάλη εικόνα
Καθώς η δημοσιονομική διαμάχη μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών συνεχίζεται, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν πειθαρχικό μηχανισμό κατά της κυβέρνησης της Ιταλίας υπό τη μορφή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Εκτός από τα ενδεχόμενα πρόστιμα και της όξυνσης του αντιευρωπαϊκού αισθήματος στην Ιταλία, η συνεχιζόμενη κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει παρατεταμένη αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αυξανόμενη αστάθεια στον τραπεζικό τομέα της Ιταλίας.
*Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 25/11/2018
