Για επιστροφή του πολιτικού κινδύνου στην Ελλάδα μιλούν οι αναλυτές μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στο πολιτικό μέτωπο και το ενδεχόμενο «διαζύγιο» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ επισημαίνουν πως μία κυβέρνηση μειοψηφίας μπορεί να θέσει σε σημαντικό κίνδυνο την οικονομία, καθυστερώντας τις κρίσιμες –και συμφωνημένες με τους δανειστές– μεταρρυθμίσεις, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και την πληρωμή των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMPs και ANFAs) που αναμένεται τον Μάρτιο.
Οι οίκοι αξιολόγησης, μιλώντας στην «Κ», χτυπούν μάλιστα «καμπανάκι» για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η πολιτική αστάθεια στην οικονομική ανάπτυξη, όπως και στην επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές, ενώ οι οικονομολόγοι «καλωσορίζουν» την πιθανότητα πρόωρων εκλογών, καθώς αυτό θα μειώσει τον κίνδυνο το 2019 να αποτελέσει ένα ακόμη «χαμένο έτος» για την Ελλάδα.
Δοκιμάζει τα όρια
Οπως τονίζει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο Μουτζτάμπα Ραχμάν, επικεφαλής αναλυτής ευρωπαϊκών θεμάτων στη Eurasia Group, το γεγονός ότι η κυβέρνηση συνεχίζει να δοκιμάζει τα όρια των Ευρωπαίων δανειστών, με την αύξηση του κατώτατου μισθού ή την επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ στα ελληνικά νησιά, σε συνδυασμό με τις έντονες ενδοκυβερνητικές συγκρούσεις σε σχέση με την ΠΓΔΜ, αποτελούν σημάδια πως ο πολιτικός κίνδυνος επανέρχεται στην Ελλάδα με πιο ουσιαστικό τρόπο το 2019.
Οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις σίγουρα δεν βοηθούν, καθώς η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι σχετικά εύθραυστη, η ανάπτυξη είναι μέτρια και η χώρα χρειάζεται μεγαλύτερες επενδύσεις, οι οποίες τείνουν να επηρεάζονται αρνητικά από παρατεταμένες περιόδους πολιτικής αστάθειας, όπως προειδοποιεί μιλώντας στην «Κ» η Κάθριν Μιούελμπρονερ, αντιπρόεδρος της Moody’s. Επιπλέον, η πολιτική αστάθεια δεν βοηθά στην επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές και στην έκδοση ομολόγων. Σύμφωνα με την κ. Μιούελμπρονερ, οι καθυστερήσεις στα μέτρα που συμφωνήθηκαν με τους πιστωτές της ευρώ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω καθυστέρηση της πληρωμής προς την Ελλάδα των κερδών των ANFA και SMP. Για τη Moody’s οι πρόωρες εκλογές δεν αποτελούν αρνητική εξέλιξη για την οικονομία, καθώς όπως εκτιμά η συνέχιση της ίδιας πολιτικής θα διατηρηθεί όποια και αν είναι η επόμενη κυβέρνηση.
«Κλειδί» στις αξιολογήσεις της Fitch για την Ελλάδα αποτελεί το πώς επηρεάζουν οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, όπως υπογραμμίζει στην «Κ», ο επικεφαλής αξιολογήσεων του οίκου για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, Μισέλ Ναπολιτάνο.
Οπως επισημαίνει, παρά τις τρέχουσες εντάσεις, έχει μειωθεί ο κίνδυνος σε ό,τι αφορά την αντιστροφή μεταρρυθμίσεων ή την υιοθέτηση σημαντικά διαφορετικής δημοσιονομικής στάσης από την επόμενη κυβέρνηση.
Ο κ. Ναπολιτάνο τονίζει πως η Fitch από τον Αύγουστο είχε υπογραμμίσει τον κίνδυνο πρόωρων εκλογών λόγω των εντάσεων μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Ετσι, οι τρέχουσες εξελίξεις έχουν ήδη αποτιμηθεί από τον οίκο και δεν αποτελούν έκπληξη. Σύμφωνα με τη Fitch οι πρόωρες εκλογές δεν αναμένεται να διαταράξουν τα δημοσιονομικά και οικονομικά αποτελέσματα, καθώς με βάση τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται μπροστά από τον ΣΥΡΙΖΑ και δεσμεύεται να συνεχίσει την εφαρμογή της ατζέντας μεταρρυθμίσεων. Η συμφωνία των Πρεσπών έχει αυξήσει τις εντάσεις εντός της ελληνικής κυβέρνησης και έχει αυξήσει έτσι τις πιθανότητες πρόωρων εκλογών, σημειώνει στην «Κ» η Σπυριδούλα Τζίμα, ανώτερη αναλύτρια της DBRS.
Ωστόσο, σημειώνει πως οι θεσμοί παρακολουθούν στενά την Ελλάδα και έτσι η δέσμευση της χώρας στο πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα στηρίξουν τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη, θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές.
Θετική εξέλιξη χαρακτηρίζει ο Βολφγκάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo Intelligence, το «διαζύγιο» ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τους επενδυτές. «Ακόμα κι αν ο Αλέξης Τσίπρας καταφέρει να περάσει τη συμφωνία των Πρεσπών και επιβιώσει έπειτα από μία ψήφο εμπιστοσύνης, μια κυβέρνηση μειοψηφίας δεν μπορεί να αντέξει μέχρι τη λήξη της θητείας της τον Οκτώβριο», τονίζει. Για τις αγορές, η αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση είναι θετική, καθώς είναι πιθανό να αναγκάσει τον Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές στο α΄ εξάμηνο (αμέσως μετά ή πριν από τις ευρωπαϊκές και αυτοδιοικητικές εκλογές εκλογές του Μαΐου), μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο το 2019 να γίνει ένα «χαμένο έτος» λόγω του εκλογικού κύκλου που διαφορετικά θα διαρκούσε μέχρι το φθινόπωρο.
Ωστόσο, όπως προειδοποιεί και ο κ. Πίκολι, μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα δυσκολευθεί να περάσει κρίσιμες μεταρρυθμίσεις τους επόμενους μήνες, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης του νόμου Κατσέλη, ή οποιαδήποτε μέτρα που σχετίζονται με τις ιδιωτικοποιήσεις.
Από τον ΟΔΔΗΧ το σήμα των εκλογών
Το «σήμα» ότι πάμε σε εκλογές σύντομα μπορεί και να δοθεί, σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, από τις κινήσεις που ενδεχομένως θα κάνει ο ΟΔΔΗΧ το αμέσως επόμενο διάστημα, με την αγορά να μην αποκλείει μια νέα έκδοση 3ετούς ή 5ετούς ομολόγου ακόμη και στις επόμενες εβδομάδες. Οπως επισημαίνουν, έχουν παρατηρηθεί προσπάθειες «καλλωπισμού» του κλίματος το τελευταίο διάστημα, με απόδειξη την τελευταία έκδοση εντόκων τριμήνου, όπου το 80% της συμμετοχής ήταν από ξένους επενδυτές, ενώ στην προηγούμενη έκδοση 6μήνων εντόκων μία μόλις εβδομάδα πριν, η σχετική συμμετοχή ήταν πολύ χαμηλή, κάτι που μπορεί να μεταφραστεί ως κρίσιμο θέσεων εν αναμονή μιας έκδοσης του ελληνικού Δημοσίου. Σύμφωνα πάντως με τους οικονομολόγους, μια έξοδος στις αγορές δεν θα είναι εύκολη. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Χόλγκερ Σμίντιγκ, η χρηματοδότηση της Ελλάδας το 2019 από τις αγορές δεν θα είναι εύκολη καθώς οι διεθνείς επενδυτές είναι risk-off αυτή τη στιγμή και τα spreads παραμένουν αυξημένα. Πάντως, μετά τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να στείλει ένα αποφασιστικό μήνυμα στους επενδυτές σχετικά με τη διατήρηση των μεταρρυθμίσεων, που θα αποτελέσουν τη βάση για ευκολότερη χρηματοδότηση το 2020.
Ελευθερία Κούρταλη-Καθημερινή
