Ενεργειακές συμφωνίες με φόντο το Κυπριακό

Γράφει η Αλεξάνδρα Φωτάκη, in.gr

Ενεργειακές συμφωνίες, ανακαλύψεις υδρογονανθράκων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ανακατατάξεις στα γεωπολιτικά συμφέροντα, αλλαγές στρατηγικών συμμαχιών και ξαφνικά μετά από 45 χρόνια, το Κυπριακό είναι και πάλι στο επίκεντρο.

Οι συνομιλίες, οι πιθανότητες λύσης, η αναγκαιότητα για λύση, ενώ κάποτε ήταν μονόστηλο, σήμερα επανέρχονται στο επίκεντρο τόσο του διεθνούς όσο και του ελληνικού Τύπου και το θέμα παίρνει ξανά κυρίαρχη θέση σε συζητήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο, σε Συνόδους Κορυφής και διεθνείς συναντήσεις.

Δηλώσεις από το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δηλώσεις από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, δηλώσεις από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, δηλώσεις από τον Εμανουέλ Μακρόν, δηλώσεις και από το Σεργκέι Λαβρόφ, για την ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού, συμπεράσματα σε σκληρή γλώσσα για την Τουρκία από τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου και πρόταση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα. Κόντρα της κυβέρνησης Ερντογάν και με τη Γερμανία, μετά και τις δηλώσεις για συλλήψεις τουριστών που λαμβάνουν μέρος σε πορείες και κινητοποιήσεις για το κουρδικό, ή που ερμηνεύονται ως υπεράσπιση γκιουλενιστών.

Οι μεγάλοι μετρούν τα συμφέροντα τους

Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η ΕΕ μετρούν τα συμφέροντα τους και απομονώνουν το Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γιατί έτσι έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες σε αυτή την χρονική περίοδο και οι ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ με την εμπλοκή εταιρειών αμερικανικών, ισραηλινών, γαλλικών και ιταλικών συμφερόντων, φέρνουν τους ισχυρούς στην πλευρά της Λευκωσίας, τουλάχιστον προς το παρόν και σε συνδυασμό με την συμμαχία Τουρκίας – Ρωσίας που δείχνει να ενοχλεί τις ΗΠΑ περισσότερο από όλα.

Η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του- το οποίο δεν έχει δεσμευτικό αλλά συμβουλευτικό χαρακτήρα προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – προτείνει την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία καλώντας την να εντείνει τις προσπάθειες για επίλυση όλων των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου και στο πλαίσιο της καλής γειτονίας, καταδικάζοντας τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των θαλάσσιων υδάτων της Ελλάδας και τονίζοντας την ανάγκη άρσης του casus belli.

Οι ευρωβουλευτές επανέλαβαν ακόμα τη θέση του ΕΚ για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του ζητήματος της Κύπρου με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση. Ζητούν δε από την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο για την επιτυχημένη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.

Στο ψήφισμα καλείται επίσης η Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να μεταβιβάσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμόχωστου στον ΟΗΕ, και να απόσχει από ενέργειες σχετικές με τους παράνομους εποικισμούς. Αναγνωρίζεται δε το δικαίωμα της Κύπρου να συνάπτει διμερείς συμφωνίες για την ΑΟΖ και καλείται η Τουρκία να σεβαστεί πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων που αφορούν την εξερεύνηση και εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Τέλος, η τουρκική κυβέρνηση καλείται να συνεργαστεί, ή τουλάχιστον να διαβουλευθεί με την Ελλάδα και την Κύπρο, για οιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη για το πυρηνικό εργοστάσιο του Akkuyu.

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκτός από τα ζητήματα που αφορούν Ελλάδα και Κύπρο περιλάμβανε και ζητήματα διώξεων, περιορισμού ελευθεριών και πολιτικής κατάστασης στην Τουρκία, κάνει λόγο για αναστολή και όχι διακοπή των διαπραγματεύσεων, καθώς ακούστηκε και αυτή η πρόταση από πολιτικές ομάδες του ΕΚ. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση του ΕΚ, «μετά από χρόνια έντονης πολιτικής και δημοκρατικής διολίσθησης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία».

Η τουρκική απάντηση

Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάνει λόγο για «μονόπλευρη και κάθε άλλο παρά αντικειμενική στάση που υιοθετεί το ΕΚ» υποστηρίζοντας ότι «Η εν λόγω συμβουλευτικη απόφαση δεν σημαίνει τίποτα για εμάς. Η στάση του ΕΚ προς την Τουρκία πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης του διαλόγου, των σχέσεων και της αλληλεπιδρασης ΕΕ – Τουρκίας».

Ο εκπρόσωπος του κόμματος του Ερντογάν και πρώην υπουργός ΕΕ, Ομέρ Τσελίκ, έγραψε στο τουίτερ ότι «πρόκειται για μια ανάξια, άκυρη και άνευ κύρους απόφαση», προσθέτοντας ότι καθιστά το ΕΚ «έρμαιο της ακροδεξιάς ιδεολογίας. Το ΕΚ απομακρύνθηκε από την λήψη υποστηρικτικών αποφάσεων ανοικτών στην δημοκρατική εξέλιξη. Κοιτάει τον Κόσμο από το στενό παράθυρο της ακροδεξιάς».

Αναμενόμενο ή όχι

Στην παρούσα φάση και με την ΕΕ να θέλει να στείλει σαφή μηνύματα στην Τουρκία τα οποία συνδέονται άμεσα με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς αλλά και την κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με αιχμή και τη Συρία, το συγκεκριμένο ψήφισμα μόνο αναμενόμενο μπορεί να χαρακτηριστεί.

Η τουρκία ακολουθεί μία πορεία συνεχιζόμενη απομόνωσης ιδιαίτερα στο ζήτημα της ενέργειας, που αποτελεί θέμα ζωτικής σημασίας για τον Ρ. Ερντογάν που δεν παύει να απαιτεί συνδιαχείριση των κοιτασμάτων στην Κύπρο.

Νετανιάχου εναντίον Ερντογάν και αντίστροφα

Πλήρη απομόνωση της Τουρκίας όσον αφορά τους ενεργειακούς δρόμους δείχνει να επιδιώκει και το Ισραήλ, καθώς οι σχέσεις Τελ Αβίβ – Άγκυρας βρίσκονται εδώ και χρόνια σε κρίση.

Ερντογάν και Νετανιάχου δεν διστάζουν να ανταλλάσσουν κατηγορίες με αιχμή την κατοχή τόσο στα Παλαιστινιακά εδάφη όσο και στην Κύπρο.

Χαρακτηριστική ήταν η λεκτική αντιπαράθεση που ξέσπασε την Πέμπτη μεταξύ του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις δύο χώρες να είναι σε προεκλογικό πυρετό, λόγω των εθνικών εκλογών στο Ισραήλ και των δημοτικών στην Τουρκία.

«Ο Ερντογάν, ο δικτάτορας που στέλνει δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς αντιπάλους στη φυλακή, διαπράττει γενοκτονία εναντίον των Κούρδων και κατέχει τη Βόρεια Κύπρο, κάνει κήρυγμα σε εμένα το Ισραήλ και τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις Άμυνας, τη δημοκρατία και την ηθική του πολέμου. Είναι αστείο», έγραψε ο Νετανιάχου στο twitter.

Μία απάντηση στις δηλώσεις του Ρ. Ερντογάν τις προηγούμενες μέρες ο οποίος είχε αναφέρει για το Νετανιάχου: «ο ληστής που είναι επικεφαλής του Ισραήλ, λέει να μην μας δίνει μαθήματα ο άνθρωπος που έχει τους δημοσιογράφους στις φυλακές της Τουρκίας. Έι Νετανιάχου, σύνελθε, εσύ είσαι ο τύραννος που δολοφονεί τα εφτάχρονα παιδάκια των Παλαιστινίων, εσύ είναι ο τύραννος που καταδικάζει τις γυναίκες σε κελιά. Εσύ μπαίνεις στους ιερούς μας χώρους εκεί με αρβύλες αστυνομικών και στρατιωτών. Εμείς σε αυτή τη χώρα δεν προσβάλαμε κανένα Εβραίο. Μην μας προκαλείτε εμάς. Θα σας ζητήσουμε λογαριασμό στη διεθνή κοινότητα. Έδωσα εντολή στον Υπουργό Εξωτερικών μου να μην μείνουμε σιωπηλοί απέναντι σε κάθε επίθεση που γίνεται στα τζαμιά μας, οι διεθνείς συνομιλίες συνεχίζονται. Όλοι και αν σιωπήσουν εμείς δεν θα σιωπήσουμε».

Ποιον συμφέρει η διαμάχη

Το ερώτημα το οποίο παραμένει ωστόσο είναι αν τελικά όλα αυτά θα λειτουργήσουν υπέρ μίας δίκαιης λύσης στο Κυπριακό. Την κρίσιμη ώρα των συνομιλιών, τι θα μετρήσει για τους ισχυρούς, ποιον θα πιέσουν και ποιου το μέρος θα πάρουν; Και τελικά μήπως σταδιακά μπαίνουν οι βάσεις για μία νέα αναμέτρηση στην περιοχή, με ανυπολόγιστες συνέπειες;