Ο πανικός του καλοκαιριού για πρόωρες εκλογές, που παρουσιάστηκε τότε ως ευφυής κίνηση, εγκλώβισε τον Γάλλο πρόεδρο στο σημερινό αδιέξοδο
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Τώρα είναι που γίνεται ξεκάθαρο ότι η φαινομενική άνοδος του Εμανουέλ Μακρόν σε παιδί-θαύμα της πολιτικής στη Γαλλία ήταν τελικά θέμα συγκυρίας και μιντιακού προμοταρίσματος, όχι ικανότητας ή πολιτικού ταλέντου. Οι φιλοδοξίες του ήταν μεγάλες και πανευρωπαϊκές. Ο Μακρόν ήθελε να αφήσει το στίγμα του στην Ευρώπη και να εγκαθιδρύσει τη δική του πολιτική κληρονομιά στη Γαλλία. Ομως τώρα κινδυνεύει να χάσει τον τρίτο πρωθυπουργό του μέσα σε έναν χρόνο. Η πολιτική αστάθεια στη χώρα του, που προκύπτει από δικές του λανθασμένες κινήσεις, έρχεται τη χειρότερη δυνατή στιγμή. Στην Αμερική η επανεκλογή Τραμπ, που έτρεμε η Ευρώπη, είναι γεγονός. Στη Γερμανία η κυβέρνηση κατέρρευσε, με την οικονομία της να τρεκλίζει για πρώτη φορά. Και ο «ηγέτης» Μακρόν προκαλεί τη δεύτερη μεγάλη αποσταθεροποίηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η κυβέρνηση μειοψηφίας με τον Μισέλ Μπαρνιέ, που όρισε ως πρωθυπουργό πριν από τρεις μήνες, βρίσκεται ένα βήμα πριν από την πτώση. Η μεγάλη πολιτική γκάφα Μακρόν άρχισε το καλοκαίρι. Μετά τη συντριβή του κόμματός του στις ευρωεκλογές, ο Γάλλος πρόεδρος προκήρυξε ξαφνικά πρόωρες βουλευτικές εκλογές, αλλά το στοίχημα δεν του βγήκε, παρά όσα διαφήμιζαν τα συστημικά ΜΜΕ. Αντίθετα, η τυχοδιωκτική του κίνηση οδήγησε σε μια αιφνιδιαστική νίκη για την αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου αλλά και σε μια ενδυναμωμένη Λεπέν, πρακτικά παγιδεύοντας τη γαλλική Βουλή σε αδιέξοδο. Τώρα, Μελανσόν και Λεπέν κατέθεσαν πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Μπαρνιέ και διαθέτουν την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να ρίξουν την κυβέρνηση.
Ο Μακρόν πρακτικά ξαναβρέθηκε στο ίδιο σημείο που ήταν τον Ιούλιο, όταν εφάρμοσε την καταστροφική του ιδέα για αχρείαστες πρόωρες εκλογές. Τώρα, με το δυτικό σχέδιο για την Ουκρανία να καταρρέει, τη γαλλική οικονομία να σέρνεται και τον Τραμπ να καλπάζει στοχεύοντας πρώτιστα στο δίδυμο Γερμανίας – Γαλλίας, πρέπει επειγόντως να βρει πάλι έναν πρωθυπουργό, αυτή τη φορά ίσως από την Κεντροαριστερά, μήπως και ξεκλέψει έτσι τη στήριξη από την αριστερή συμμαχία. Οι συνθήκες για τον Μακρόν είναι πλέον αντίξοες. Η αιτία για την πρόταση μομφής ήταν ότι στις 2 Δεκεμβρίου ο Μπαρνιέ επιχείρησε να περάσει το κομμάτι των κοινωνικών δαπανών του Προϋπολογισμού του 2025 παρακάμπτοντας, προκλητικά, την κοινοβουλευτική ψηφοφορία. Πρόκειται για ένα πακέτο αυξήσεων φόρων και περικοπών δαπανών ύψους 60 δισεκατομμυρίων ευρώ με σκοπό να μειωθεί το έλλειμμα.
Αλλά η αποτυχία Μακρόν είναι πολύ πιο ευρεία από την κατάρρευση της τωρινής κυβέρνησης. Η ουσία είναι ότι η στρατηγική του να δημιουργήσει ένα δικής του έμπνευσης τεχνοκρατικό «κέντρο» στη Γαλλία συνετρίβη. Ολη η πολιτική Μακρόν βασίστηκε πάνω στην ιδέα ότι οι ιδεολογίες στην πολιτική, όπως Αριστερά – Δεξιά, είναι πια ντεμοντέ. Αρα όλοι οι λογικοί πολίτες, κατά τον Μακρόν, θα έπρεπε να ενωθούν σε ένα μετριοπαθές Κέντρο και, όποιος δεν το έκανε, βαφτιζόταν εξτρεμιστής, είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά. Αυτό ήταν κατά βάση το δόγμα του «μακρονισμού», μια ψευδοτεχνοκρατική προσέγγιση με μότο «Αν δεν είσαι μαζί μας, είσαι παράλογος». Ετσι κυβέρνησε ο Μακρόν από το 2017 που πρωτοήρθε στην εξουσία, διαλέγοντας κάθε τόσο πολιτικές από τον μπουφέ της Αριστεράς ή της Δεξιάς, ανάλογα με το πώς φυσούσαν ο πολιτικός άνεμος και η οργή των ψηφοφόρων.
Μόνο που τελικά ο Μακρόν απέτυχε να μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο στη Γαλλία σε ομοιογενή χυλό ενός τεράστιου «τεχνοκρατικού κέντρου». Οι ψηφοφόροι συνέχισαν να επιλέγουν πάνω στον άξονα Αριστερά – Δεξιά, απορρίπτοντας όλο και περισσότερο τον ελιτισμό του μακρονισμού. Αυτός ο «τρίτος δρόμος» του Μακρόν υπήρξε και η μεγάλη έμπνευση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ελλάδα, όταν έψαχνε ποιον να κοπιάρει. Ισως τώρα να παρατηρεί ότι τελικά αυτό το απολίτικο τεχνοκρατικό δήθεν Κέντρο απέτυχε παταγωδώς στη Γαλλία. Στη βάση της αποτυχίας Μακρόν βρίσκεται η αδυναμία του να καταλάβει ότι η πρωτιά που πήρε στις εκλογές του 2017 και του 2022 οφειλόταν στον φόβο των ψηφοφόρων μπροστά σε πιθανή πολιτική αστάθεια ή μια νίκη της Λεπέν, όχι στον ενθουσιασμό τους για τις πολιτικές του. Τον ψήφισαν ως αντίδοτο. Οχι ως λύση. Ομως ο Μακρόν, αντί να αναγνωρίσει το πώς κέρδισε, άρχισε αλαζονικά να κυβερνά λες και είχε εντολή να σκίσει και να ξαναγράψει όλο το κοινωνικό συμβόλαιο της Γαλλίας. Αυτή η παρεξήγηση τον έκανε τελικά υπερβολικά αντιπαθή.
Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του, που τόσο παίνεψαν οι Βρυξέλλες, θεωρήθηκαν σκληρές κι άδικες από τους Γάλλους. Στην πορεία, όταν ο Μακρόν αντιμετώπιζε πια τη δημοσκοπική του κατρακύλα, άρχισε να «φλερτάρει» με πιο συντηρητικές πολιτικές και απόψεις, αναλογιζόμενος ότι έτσι θα καταφέρει να οικειοποιηθεί ψηφοφόρους από το κόμμα Λεπέν. Οι υπουργοί του άρχισαν να μιλάνε δημοσίως για «κινδύνους του ισλαμοαριστερισμού και της woke ατζέντας» και ο ίδιος υπέγραψε ως και την πειραματική επιστροφή υποχρεωτικών στολών στα σχολεία. Αλλά με το να πηγαιονέρχεται δεξιά – αριστερά ανάλογα την περίσταση, ο υπερφίαλος και «απολίτικος» Μακρόν τελικώς κατάφερε να αποξενώσει και τους αριστερούς και τους δεξιούς. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική του, κρίνουν πια οι Γάλλοι, είναι όχι μόνο υπέρ των εταιριών και κατά των φτωχότερων, αλλά και κούφια. Το σενάριο για νέο αδιέξοδο και πρόωρες εκλογές μοιάζει όλο και πιο κοντά.
