Το σήμα που δίνει η Κίνα εν αναμονή ενός οικονομικού/εμπορικού και νομισματικού πολέμου με τις ΗΠΑ είναι ότι το πλαίσιο των διεθνών οικονομικών θεσμών δεν αντιστοιχεί στις σημερινές ισορροπίες οικονομικής ισχύος και ότι στο επόμενο διάστημα θα ζητήσει με επιτακτικό τρόπο τη μεταρρύθμισή τους.
Οι παγκόσμιοι θεσμοί στερούνται δεσμευτικής εξουσίας και επαρκούς εκπροσώπησης για τις αναδυόμενες οικονομίες στο ισχύον καθεστώς τους, δήλωσε ο πρόεδρος της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων Υποδομών (AIIB) Jin Licn, τονίζοντας ότι οι συστημικές αλλαγές είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ενός πιο περιεκτικού διεθνούς πλαισίου.
«Είναι καιρός να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να διορθώσουμε τα προβλήματα της παγκόσμιας διακυβέρνησης», δήλωσε ο Jin, ο οποίος υπηρέτησε ως υφυπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση της Κίνας από το 1998 έως το 2003.
«Θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις».
Tα παραπάνω υπονοούν ότι η Κίνα θα αμφισβητήσει με ενεργό τρόπο την οικονομική ηγεμονία με τις ΗΠΑ.
Την ίδια ώρα, ο κινεζικός δράκος αμφισβητεί την ηγεμονία του δολαρίου και διαμηνύει ότι δεν θα το καταστρέψει – σε συνεργασία με τους BRICS – αλλά το υπερβολικό νομισματικό προνόμιό του έχει τελειώσει.
Ο Jin, ο οποίος ηγείται της πολυμερούς αναπτυξιακής τράπεζας με έδρα το Πεκίνο από την ίδρυσή της, μοιράστηκε τις σκέψεις του για πάνω από μια δεκαετία εμπειρίας στην παγκόσμια διακυβέρνηση στο Fullerton Forum και αυτό ήταν επίσης το σήμα της παρουσίας των κινέζων αξιωματούχων στο Davos.
Το forum πραγματοποιήθηκε αυτό το μήνα από το Κέντρο του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ για τη Σύγχρονη Κίνα και τον Κόσμο και η ομιλία του παρουσιάστηκε από την South China Morning Post.
Πολυμερείς μηχανισμοί παγκόσμιας διακυβέρνησης
«Ο πιο αυστηρός κίνδυνος είναι αναμφίβολα η έλλειψη διακυβέρνησης, δηλαδή πλήρως λειτουργικής παγκόσμιας διακυβέρνησης», δήλωσε ο Jin. Επέκρινε τη δυσλειτουργία των διεθνών οργανισμών που, κατά την άποψή του, «δεν λειτουργούν ικανοποιητικά, όπως θα αναμενόταν». Απέδωσε το πρόβλημα σε ξεπερασμένες δομές, σημειώνοντας ότι πολλοί θεσμοί ιδρύθηκαν υπό την αιγίδα των πιο προηγμένων οικονομιών του κόσμου κατά την ίδρυσή τους, αφήνοντας τις αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς φωνή στις πολιτικές και οικονομικές υποθέσεις.
«Οι περισσότεροι από τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, οι θεσμοί του Bretton Woods, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου… δημιουργήθηκαν σύμφωνα με κανόνες που έγιναν από τους μεγάλους τότε εταίρους σε μια εποχή που οι μικρότεροι παρακολουθούσαν απλώς τις εξελίξεις και δεν είχαν ρόλους να παίξουν», είπε.
Ο Jin τόνισε επίσης την έλλειψη δεσμευτικής εξουσίας στους διεθνείς οργανισμούς χάρη στην απουσία εκτελεστών κανόνων – και κατά συνέπεια την δυνατότητα των ΗΠΑ να διαμορφώνουν κατά βούληση τους κανόνες. «Μερικοί άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν να αγνοήσουν αυτούς τους κανόνες με ατιμωρησία.
Η κυρίαρχη εξουσία σε αυτόν τον κόσμο (σ.σ. δηλαδή των ΗΠΑ) υπερισχύει εκείνης των διεθνών οργανισμών», είπε. Αν και ο Jin μίλησε πριν από την ορκωμοσία του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025, τα σχόλιά του ήταν προφητικά.
Το δόγμα Monroe του Donald Trump
Τις πρώτες ημέρες της δεύτερης θητείας του, ο Trump ανακοίνωσε την αποχώρηση της χώρας του από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας του ΟΗΕ και τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα – και έχει δείξει ότι είναι ανοιχτός για την αποχώρηση των ΗΠΑ από άλλες διεθνείς συμφωνίες και θεσμούς.
Ο Jin σημείωσε ότι οι αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς αρχίζουν να απαιτούν λόγο στην αναμόρφωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης και στην εξισορρόπηση των συμφερόντων των παγκόσμιων ενδιαφερομένων, προσθέτοντας ότι οι επιθυμίες τους θα πρέπει να «ληφθούν σοβαρά και λογικά υπόψη και τα συμφέροντά τους να προστατευθούν».
Νέοι πολυμερείς θεσμοί που βασίζονται σε σύγχρονους κανόνες θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση επειγόντων παγκόσμιων ζητημάτων, είπε, κατονομάζοντας τους περιορισμένους δημοσιονομικούς πόρους στις ανεπτυγμένες χώρες, την ανεπαρκή χρηματοδότηση για παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή και την επιδείνωση του γεωπολιτικού κατακερματισμού ως τομείς ανησυχίας.
«Ο συντονισμός της πολιτικής μεταξύ των οικονομιών είναι απολύτως απαραίτητος σε αυτό το φάσμα ακανθωδών ζητημάτων», είπε.
«Αλλά όλα καταλήγουν στην πολιτική κατανόηση και την αμοιβαία καλή θέληση». Οι δασμοί και οι εντάσεις στις ΗΠΑ λαμβάνουν απάντηση από την Κίνα καθώς συνεχίζεται η αντιπαράθεση Δύσης και BRICS.
O ρόλος των BRICS ως παγκόσμας πλειοψηφίας
Τα τελευταία δύο χρόνια, η οικονομική συμμαχία BRICS έχει δεσμευτεί να μειώσει τη διεθνή εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, το μπλοκ έχει αναζητήσει τρόπους αποφυγής κυρώσεων σε διάφορα μέλη.
Αυτή η διαδικασία οδήγησε τον όμιλο να προωθεί τη χρήση τοπικών νομισμάτων.
Αν και η προηγούμενη κυβέρνηση Biden δεν είχε πρόβλημα να επιτρέψει στις πρακτικές να συνεχιστούν με ελάχιστα αντίποινα, ο Donald Trump δεν φαίνεται διατεθειμένος να ακολουθήσει αυτή την πρακτική. Ως εκ τούτου, έχει απαντήσει με μάλλον ανησυχητικούς τρόπους για όσους είναι υπέρ της γεωπολιτικής ειρήνης.
Τώρα, το βασικό μέλος των BRICS, η Κίνα, έσπασε τη σιωπή του για τις αναδυόμενες εντάσεις και την απειλή δασμών 100% που εξέδωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump. Σε πρόσφατη έκθεση, το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε δήλωση την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2025.
«Ως σημαντική πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων χωρών, οι BRICS υποστηρίζουν τη διαφάνεια, τη συμπερίληψη και τη συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών, όχι την αντιπαράθεση και δεν στοχεύει κανένα τρίτο μέρος (σ.σ. τις ΗΠΑ)», ανέφεραν. «Στόχος είναι να πραγματοποιηθεί το όραμα για κοινή ανάπτυξη και ευημερία», πρόσθεσαν.
Η δήλωση επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της στο μπλοκ. Επιπλέον, σηματοδοτεί την προθυμία της χώρας να συνεχίσει στον δρόμο που χάραξε χωρίς να πτοείται από την απειλή ενός εμπορικού πολέμου.
Επιπλέον, η απάντηση έρχεται εβδομάδες μετά την απάντηση της Ινδίας στη συνεχιζόμενη απειλή. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών S. Jaishankar είπε ότι η χώρα «δεν έχει συμφέρον» να αποδυναμώσει το δολάριο ΗΠΑ.
«Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός μας εταίρος», είπε ο αξιωματούχος. Δεν έχουμε κανένα συμφέρον να αποδυναμώσουμε το δολάριο», πρόσθεσαν. Η εξέλιξη είναι συνεχής και θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία κατά τους πρώτους μήνες της επιστροφής του Trump στο Οβάλ Γραφείο.
