Του Ευθύμιου Π. Πέτρου
ΑΣΧΕΤΩΣ πρός τό γεγονός ὅτι ὁ Βολόντυμυρ Ζελένσκυ φαίνεται νά λογικεύεται καί νά ὑπαναχωρεῖ ἀπό τίς θέσεις πού δημιούργησαν τήν ἔνταση κατά τήν ἐπίσκεψή του στόν Λευκό Οἶκο, τό διατλαντικό σχίσμα τοῦ δυτικοῦ κόσμου φαίνεται νά διευρύνεται.
Μιά ψύχραιμη ἀνάλυσις τῶν δεδομένων ὑποδεικνύει ὅτι ἡ ἄρσις τοῦ «Δόγματος Τρούμαν» καί ἡ ἐπιστροφή τῶν ΗΠΑ στήν ἐσωστρέφεια τῶν «Δόγματος Μονρόε» μπορεῖ νά εἶναι ἐπί θύραις.
Δέν θά εἶναι βεβαίως ὁ ἀπόλυτος ἐγκλεισμός τῶν ΗΠΑ στά σύνορα τῶν δύο ὠκεανῶν πού τίς χωρίζουν ἀπό τόν ὑπόλοιπο κόσμο. Θά εἶναι ἡ ἀποστασιοποίησις ἀπό τήν Εὐρώπη, προκειμένου νά ἐπικεντρωθοῦν στήν περιοχή τοῦ Εἰρηνικοῦ ὅπου ἀντιμετωπίζουν τήν ἀπειλή τῆς Κίνας. Ἡ στροφή αὐτή δέν ἔγινε στίς λίγες ἑβδομάδες πού ὁ Τράμπ εὑρίσκεται καί πάλι στήν προεδρία τῶν ΗΠΑ. Εἶναι μία διαδικασία ἐτῶν, ἡ ὁποία ἐπισημοποιήθηκε τό 2021 μέ τήν συμφωνία AUKUS στήν ὁποία μετέχουν ἡ Αὐστραλία, τό Ἡνωμένο Βασίλειο καί οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Στήν Εὐρώπη τείνουμε νά πιστεύουμε ὅτι εἴμαστε τό κέντρο τοῦ κόσμου καί ὡς ἐκ τούτου δέν δίδουμε τήν πρέπουσα σημασία στά τεκταινόμενα σέ ἄλλες γεωγραφικές περιοχές. Ἔτσι δέν ἔχουμε παρακολουθήσει τήν μεταφορά πυρηνικῆς τεχνολογίας πού ἔχει γίνει τά τελευταῖα χρόνια ἀπό τήν Ἀμερική πρός τήν Αὐστραλία, τήν ἀναβάθμιση τῶν δυνατοτήτων τῆς Ἰαπωνίας καί τήν σταθερή στήριξη τῶν ΗΠΑ πρός τήν Ταϊβάν. Αὐτές οἱ κινήσεις ἀποσκοποῦν στήν δημιουργία κλοιοῦ γύρω ἀπό τήν Κίνα, ἡ ὁποία εἶναι κατά τήν Οὐάσιγκτων ἡ ἀναδυομένη ἀπειλή τοῦ 21ου αἰῶνος. Γιά νά κλείσει αὐτός ὁ κλοιός εἶναι ἐπιβεβλημένη ἡ συνεργασία καί τῆς Ἰνδίας, τήν ὁποία ἐξησφάλισαν γιά χάρη τῶν Ἀμερικανῶν (μᾶλλον χωρίς νά ἀντιλαμβάνονται τί ἀκριβῶς κάνουν) οἱ Εὐρωπαῖοι πού συζητοῦν μέ τόν Πρωθυπουργό Μόντι μιά συμφωνία ἐλευθέρου ἐμπορίου καί ἕνα χερσαῖο ἐμπορικό δρόμο, πού κατ’ οὐσίαν εἶναι ἀντίπαλον δέος στόν «νέο δρόμο τοῦ μεταξιοῦ» τῆς Κίνας.
Τό ζήτημα λοιπόν εἶναι εὐρύτερο τῆς Οὐκρανίας καί τοῦ πολέμου μέ τήν Ρωσσία. Ἔχει ὅμως καί τήν παράμετρό του ὅτι οἱ δύο ὑπερδυνάμεις ἔχουν στήν συγκεκριμένη περίπτωση συγκλίνοντα συμφέροντα. Θά θυμίσουμε ὅτι λίγο πρίν ἀπό τήν εἰσβολή στήν Οὐκρανία, ὁ Πρόεδρος Πούτιν εἶχε μιλήσει γιά «ἀποκλειστικά εὐρωπαϊκούς θεσμούς συλλογικῆς ἀσφαλείας» χωρίς τήν ἀνάγκη συμμετοχῆς μή εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων, ἐννοῶντας βεβαίως τίς ΗΠΑ, οἱ ὁποῖες οὕτως ἤ ἄλλως τά τελευταῖα χρόνια στρέφονται πρός τήν Ἄπω Ἀνατολή. Μᾶλλον οἱ ἡγέτες τῆς Εὐρώπης ἀπέτυχαν νά ἀντιληφθοῦν ὅτι καί ἡ Μόσχα καί ἡ Οὐάσιγκτων μιλοῦσαν σοβαρά καί διατηροῦσαν τήν ψευδαίσθηση, ὅτι οἱ ΗΠΑ θά διατηρήσουν τήν παρουσία καί τήν ἐπιρροή τους στήν Γηραιά Ἤπειρο.
Ἔτσι ἄφησαν τόν χρόνο νά περνᾶ χωρίς νά λαμβάνουν οὐσιαστικές ἀποφάσεις στρατιωτικῆς ἰσχυροποιήσεως. Ἀκόμη καί τώρα πού «ἔχει φθάσει ὁ κόμπος στό χτένι» οἱ εὐρωπαϊκές σύνοδοι δέν λαμβάνουν ὑλοποιήσιμες ἀποφάσεις. Οἱ ἡγέτες τῆς ΕΕ χαριεντίζονται, ἀπεραντολογοῦν καί ἐξαγγέλλουν στρατιωτικά προγράμματα πού θά εἶναι πολύ δύσκολο νά τεθοῦν σέ ἐφαρμογή.
Ἰδιαίτερη θέση σέ αὐτήν τήν ἐξελισσομένη ἀνατροπή ἰσορροπιῶν ἔχει ἡ Βρεταννία, ἡ ὁποία μετέχει στά ἀμερικανικά σχέδια γιά τήν Ἄπω Ἀνατολή, ἀλλά ταυτοχρόνως μπαίνει στήν πρωτοπορία εὐρωπαϊκῶν ἀμυντικῶν πρωτοβουλιῶν, ἔστω καί ἄν αὐτές εἶναι μέχρι στιγμῆς ἀτελέσφορες. Ταυτοχρόνως κάνει καί τίς κινήσεις της ἀνεξαρτήτως. Τρεῖς ἡμέρες πρίν ἀπό τήν σύγκρουση Ζελένσκυ – Τράμπ στόν Λευκό Οἶκο, οἱ πονηροί Βρεταννοί εἶχαν κάνει τίς δικές τους συμφωνίες μέ τήν Οὐκρανία. Συμφωνίες πού ἔχουν νά κάνουν τόσο μέ τήν ἐκμετάλλευση τῶν ὀρυκτῶν τῆς χώρας ὅσο καί μέ τήν ἀνοικοδόμησή της μετά τό τέλος τῶν ἐχθροπραξιῶν.
Πού σημαίνει ὅτι «βλέπουν» νά ἐπίκειται αὐτό τό τέλος τῶν ἐχθροπραξιῶν, καί ἄς πρωτοστατοῦν στίς δηλώσεις συμπαραστάσεως πρός τήν Οὐκρανία. Θά μπορούσαμε νά ὑποθέσουμε ὅτι οἱ χθεσινές ἐπιθετικές δηλώσεις τοῦ ἀντιπροέδρου Βάνς πού θεωρεῖ καί τούς Βρεταννούς «ἀπόλεμους» μπορεῖ νά εἶναι ἔκφρασις ὀργῆς γιά τό γεγονός, ὅτι τούς «πρόλαβαν» καί κατόρθωσαν νά ἐξασφαλίσουν μερίδιο ἀπό τήν «πίττα» τῆς Οὐκρανίας. Ἐπειδή ὅμως στήν διεθνῆ πολιτική ποτέ τά πράγματα δέν εἶναι ὅπως φαίνονται, καλόν εἶναι νά μήν ἐπιδείξουμε τήν ἴδια ἀφέλεια μέ τούς ἡγέτες τῶν κρατῶν μελῶν τῆς ΕΕ καί νά περιμένουμε τίς ἑπόμενες κινήσεις τῶν Ρώσσων καί τῶν Ἀμερικανῶν πρίν καταλήξουμε σέ συμπεράσματα.
