Του Νικήτα Χιωτίνη
Είναι ολοένα και περισσότερο φανερό, πως το παλαιό ερώτημα του Κωνσταντίνου Καραμανλή «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο ;», έχει προ πολλού επεκταθεί στο «ποιος κυβερνά αυτόν τον κόσμο;». Τότε οφειλόταν στην απορία ενός πρωθυπουργού για το ποιος δολοφόνησε ένα βουλευτή, σήμερα αφορά στην απορία όλων μας, για το ποιος δολοφονεί εκατομμύρια νέων σε «στημένους» πολέμους. Γιατί σήμερα οι πόλεμοι είναι καταφανώς προσχεδιασμένοι, δεκαετίες πριν, με μέθοδο και στρατηγική. Επί πλέον στηρίζονται και στην «ευαίσθητη αρχή», της θεωρίας του χάους, όπου «το πέταγμα μιας πεταλούδας στο Πεκίνο μπορεί να δημιουργήσει τυφώνα στην Καλιφόρνια» (E. Lorenz). Από ποιους; Ιδού το ερώτημα, ερώτημα στο οποίο δεν πρέπει να βιαστούμε να απαντήσουμε. Σίγουρα πάντως όχι από τους λαούς, που εντέχνως ελέγχονται και χρησιμοποιούνται. Πολιτική, με την έννοια της συμμετοχής των πολιτών στα της Πόλης τους, δεν υφίσταται πλέον. Έχουμε επανέλθει σε προ-πολιτική περίοδο.
Ο τελευταίος πόλεμος στην περιοχή μας, ο πόλεμος Ουκρανίας και Ρωσίας, είναι εξαιρετικά ενδεικτικός. Όπως και αυτός μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, όπου μια αιματηρή και δυσεξήγητης ερμηνείας «ευαίσθητη αρχή», οδήγησε σε ένα μεγάλο πόλεμο με εκατόμβες νεκρών και πόλεις κατεστραμμένες. Ας δούμε όμως εν συντομία το ιστορικό του πολέμου Ουκρανίας και Ρωσίας, ίσως βρούμε κοινά στοιχεία και με τον άλλο πόλεμο.
Η περιοχή της σημερινής Ουκρανίας υπήρξε τόπος των Ανατολικών Σλάβων, με κέντρο το Κίεβο-Ρως. Από τους Ρως προήλθε η ονομασία Ρωσία. Ήταν μια μεσαιωνική ομοσπονδία (862-1242 μ.Χ.) που εκτεινόταν στη σύγχρονη Λευκορωσία, την Ουκρανία και σε τμήμα της Ρωσίας. Από τον 14ο αιώνα κυριάρχησε η Πολωνία και η Λιθουανία, αλλά κατά τον 17ο αιώνα οι Κοζάκοι της Ζαπορίζια απέκτησαν σχετική αυτονομία και έτσι ίδρυσαν το «Εταιρικό Κράτος της Ουκρανίας», υπό Ρωσική επιρροή. Μέχρι τον 18ο αιώνα, η Ρωσία και η Αυστροουγγαρία μοιράστηκαν τα ουκρανικά εδάφη. Κατά την περίοδο της Ρωσικής Επανάστασης, δημιουργήθηκε μια βραχύβια ανεξάρτητη Ουκρανία, αλλά τελικά προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Ένωση ως Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία και ιδρυτικό μέλος της ΕΣΣΔ. Η επικράτεια της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας διευρύνθηκε προς τα δυτικά λίγο πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και νότια το 1954 με τη μεταφορά της Κριμαίας στην επικράτεια της Ουκρανίας. Το σύγχρονο ανεξάρτητο Ουκρανικό κράτος ανακηρύχθηκε το 1991, λίγους μήνες πριν τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Δυστυχώς όμως, γρήγορα άρχισαν προστριβές μεταξύ ρωσόφιλων, δηλαδή αναπολούντων τη ρωσική τους ταυτότητα και αυτών που επικαλούντο ένωσή τους με την Ευρώπη, δηλαδή αυτών που θεωρούσαν την Ευρώπη πολιτικό, οικονομικό, αλλά και ταυτοτικό αντίπαλο της νέας Ρωσίας. Το 2013, ο τότε Πρόεδρος της Ουκρανίας Γιανουκόβιτς δεν υπέγραψε τη διπλωματική και πολιτική συμφωνία -δηλαδή συμφωνία άνευ δημοψηφίσματος – που προέβλεπε σύνδεση Ε.Ε. και Ουκρανίας, με τη δημιουργία Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου. Τούτο προκάλεσε διαδηλώσεις των υποστηρικτών της συμφωνίας αυτής, απομακρύνθηκε ο Γιανουκόβιτς, που αιτιολόγησε την άρνησή του να υπογράψει σε οικονομικές πιέσεις από πλευράς Ρωσία και ανέλαβε Πρόεδρος ο Π. Ποροσένκο. Ο Ποροσένκο υπέγραψε αυτήν τη Συμφωνία τον Ιούνιο του 2014 και ο Γιανουκόβιτς κατέφυγε στη Ρωσία, δηλώνοντας πως υπήρξε θύμα πραξικοπήματος. Προηγουμένως, τον Μάρτιο, η Ρωσία είχε προσαρτήσει την Κριμαία, κατόπιν μιας δυναμικής διεκδίκησης των Ντονέτσκ και Λουχάνσκ και σχετικού, αλλά αμφιλεγόμενου από τη Δύση, δημοψηφίσματος. Η υπόλοιπη Ουκρανία άρχισε έκτοτε να επιζητεί ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η διαμάχη έτσι Δύσης και Ρωσίας, είχε αρχίσει να κλιμακώνεται επικινδύνως.
Στην αντιπέρα όχθη του Ατλαντικού οι έμπειροι διπλωμάτες ανησυχούσαν. Ο Κίσσιγκερ θεωρούσε πως η Ουκρανία δεν έπρεπε να ενταχθεί στη Δύση, αλλά να λειτουργεί ως ανεξάρτητο κράτος. Είχε προειδοποιήσει πως κάτι τέτοιο, χωρίς μια κάποια συμβιβαστική λύση με τη Ρωσία, θα οδηγούσε σε πιθανό πόλεμο, όπερ και εγένετο. Ο Ομπάμα, παρά του ότι δεν ήθελε να εμπλακεί σε πόλεμο με τη Ρωσία, υποστήριξε την «δυτικοποίηση» της Ουκρανίας, επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία και πιστεύοντας πως έτσι θα δινόταν διπλωματική λύση.
Τη διετία 2014 και 2015 συνομολογήθηκαν δύο ειρηνευτικές συμφωνίες, η «Μινσκ 1» και «Μινσκ 2», με στόχο τον τερματικό της σύγκρουσης της νέας Ουκρανικής κυβέρνησης και των φιλορωσικών αυτονομιστών στις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Απέτυχαν αμφότερες, γιατί και οι δύο μεριές, Ουκρανία και Ρωσία, τους έδιναν διαφορετικές ερμηνείες. Είναι γνωστό πως οι κακοδιατυπωμένες συμφωνίες καταλήγουν σε αδιέξοδα και εντάσεις. Έτσι, με την Ουκρανία επί πλέον να αποζητά ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία πραγματοποίησε στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία. Υπενθυμίζουμε πως η Ευρώπη, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, είχε διά λόγου υποσχεθεί πως οι πρώην Ανατολικές χώρες δεν θα εντάσσονταν στο ΝΑΤΟ, αλλά θα αποτελούσαν μία ενδιάμεση ουδέτερη ζώνη. Γνωρίζουμε για τις σχετικές ρητές δεσμεύσεις του Τζέιμς Μπέικερ, υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, του Χέλμουτ Κολ και του Φρανσουά Μιττεραν. Δεν τηρήθηκε όμως αυτή η υπόσχεση και η Ουκρανία, ακολουθώντας την επεκτατική πολιτική του ΝΑΤΟ, επεδίωκε και αυτή να γίνει μέλος του.
Πέραν αυτής της πρόκλησης της Δύσης προς τη Ρωσία, που δίνει το δικαίωμα να μιλούμε για «στημένο πόλεμο», χωρίς με αυτό να δικαιολογούμε την εισβολή, αλλά ούτε και την πρόκλησή της, υπάρχουν και πολλά παράλογα. Πρώτα απ΄ όλα, μέχρι την εισβολή της στην Ουκρανία, η Ρωσία συνεργαζόταν ομαλά με τη Δύση. Με άλλα λόγια, η Ρωσία, που είχε αποτινάξει το κομμουνιστικό καθεστώς, είχε καταστεί κατ’ ουσίαν Δύση, πολιτικώς, οικονομικώς, κοινωνικώς, αλλά και φιλοσοφικώς, ως χριστιανική χώρα. Προς τι λοιπόν η θεώρησή της, ιδιαιτέρως από τις ΗΠΑ, ως «Ανατολή», κατά τις εντολές Χάντινγκτον ; Στις ΗΠΑ κατηγορούσαν τον Πούτιν ότι εμπλέκετο στα εσωτερικά της, γιατί υποστήριζε τον Τραμπ. Γιατί όμως δεν κατηγορούσαν για τον ίδιο λόγο και τους ευρωπαίους ηγέτες που υποστήριζαν τον Μπάϊντεν ; το φαντασιακό της εχθρικής Ρωσίας συντηρείτο εντέχνως και επιτυχώς και η Ευρώπη πιστά ακολουθούσε.
Εν πάση περιπτώσει, ο πόλεμος άρχισε. Η Ευρώπη, που μέχρι τότε συνεργαζόταν με τη Ρωσία, με τρόπο επικερδή γι’ αυτήν, αντί να προσπαθήσει να ειρηνεύσει τους εμπολέμους, άρχισε να πολεμά τη Ρωσία χωρίς δεύτερη σκέψη. Προφανώς υπακούοντας στις ΗΠΑ που θεωρούσαν τη Ρωσία δεδομένο εχθρό. Τουλάχιστον ο υπογράφων αυτό το σημείωμα, δεν είδε κάποια σοβαρή προσπάθεια να λήξει αυτός ο πόλεμος, που πέραν των ανθρώπινων «απωλειών» -έτσι ονομάζουμε τους θανάτους νέων ανθρώπων- ζημίωσε και εξακολουθεί να ζημιώνει, οικονομικώς, τις ευρωπαϊκές χώρες. Στο διαδίκτυο αναφέρεται πως έγιναν κάποιες συνομιλίες μεταξύ Προέδρου Γαλλίας και Καγκελαρίου Γερμανίας, μεμονωμένα με Πούτιν και Ζελένσκι, μη ενταγμένες όμως σε σοβαρή συστηματική προσπάθεια της ΕΕ. Ο πόλεμος εξελίχθηκε άνευ εμποδίων, με την Ουκρανία να εξοπλίζεται από τη Δύση και να πληρώνεται με πολλά δις ευρώ. Τελικώς όμως πρόκειται για «πόλεμο δι’ αντιπροσώπων»: οι πόλεμοι προκαλούν θανάτους και οικονομικές κρίσεις. Η Ευρώπη υφίσταται την οικονομική κρίση, τους θανάτους τους υφίσταται η Ουκρανία, αλλά και η αντιπαθής Ρωσία. Οι ΗΠΑ δεν χάνουν τίποτα, αντιθέτως από τις κυρώσεις που επέβαλαν στη Ρωσία και ανάγκασαν να επιβάλλει και η ΕΕ, ωφελούνται οικονομικώς, αλλά και η Ρωσία δεν δείχνει να θίγεται σοβαρά.
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ Ν. Τραμπ, αποφάσισε να επιδιώξει τερματισμό του πολέμου. Με σκληρές απαιτήσεις, αλλά μια κάποια διαπραγμάτευση άρχισε. Μάλιστα διακηρύττει πως αν ήταν Πρόεδρος ο πόλεμος αυτός δεν θα είχε καν αρχίσει, κάτι που θεωρούμε πως δεν θα ήταν δύσκολη υπόθεση. Αντ’ αυτού όμως η Ευρώπη δείχνει να εμμένει στη συνέχισή του, καίτοι άρχισε να συζητά τον τερματισμό του, κάτι για το οποίον δεν συζητούσε σοβαρά, πριν την εκλογή Τραμπ. Υπενθυμίζουμε πως πριν αρκείτο στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων, κυρώσεων που έβλαπταν την ίδια, δεν έβλαπταν τη Ρωσία και ωφελούσαν τις ΗΠΑ. Επικαλείται δήθεν τη δημιουργία καλλίτερων συνθηκών διαπραγμάτευσης για την Ουκρανία, αλλά μάλλον πρόκειται περί προφάσεων εν αμαρτίαις : η συνέχεια αυτό αποδεικνύει.
Έτσι, σιγά-σιγά, φτάσαμε η Ευρώπη να ετοιμάζεται να δαπανήσει 800 δις ευρώ για ενίσχυση της άμυνάς της, διακηρύττοντας χειραφέτησή της από τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα διακηρύττει πως θα ενισχύσει στρατιωτικά την Ουκρανία. Αυτά με απόφαση των ηγετών των χωρών της, χωρίς άλλη δημοκρατική νομιμοποίηση. Έτσι φτάσαμε και στο απολύτως «ξεκάρφωτο» : η Γαλλία προσφέρει τα πυρηνικά της όπλα προς άμυνα της Ευρώπης έναντι της Ρωσικής απειλής. Πόθεν όμως η βεβαιότητα πως η Ρωσία επιθυμεί να εισβάλει στην Ευρώπη και μάλιστα με πυρηνικά όπλα; φαντάζεστε πόσο τα πράγματα θα γίνονταν πιο απλά -και πιο φτηνά- αν η Ρωσία εντασσόταν στην Ευρώπη, όπως είχε ζητήσει ο στρατηγός Ντε Γκώλλ και όπως επικαλούνταν και εξακολουθούν να επικαλούνται πολλοί πολιτικοί αναλυτές και διανοητές ; π.χ. ο Βασίλειος Μαρκεζίνης (δεν ζεί πλέον), με το βιβλίο του «Προς μία νέα εξωτερική πολιτική για την Ελλάδα, στα πλαίσια σταδιακής χειραφέτησης της Ευρώπης από τις ΗΠΑ», τον οποίον ο Μίκης Θεοδωράκης είχε προτείνει για Πρόεδρο Δημοκρατίας. Όπως και πολλοί άλλοι που αγνοούν τα τηλεοπτικά κανάλια. Όπως και οι τελευταίοι Ρώσοι ηγέτες. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης υποστήριξε την ιδέα ενός “κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού” και μιας Ευρώπης χωρίς διαχωριστικές γραμμές. Ο Μπόρις Γέλτσιν, λίγο μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, έγραψε επιστολή προς το ΝΑΤΟ εκφράζοντας ενδιαφέρον για τη ρωσική ένταξη. Αλλά και ο Βλαντίμιρ Πούτιν, το 2000 σε συνέντευξή του στο BBC, ανέφερε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να σκεφτεί την ένταξή της στο ΝΑΤΟ (!) εάν αντιμετωπιζόταν ως ισότιμος εταίρος. Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα…..
Όλη αυτή η οδηγούσα σε πολέμους ιστορία, δεν γράφτηκε από τους λαούς. Επαναλαμβάνουμε την αρχική μας θέση: έχουμε περιέλθει σε προ-πολιτική περίοδο, υπό τον μανδύα μιας δήθεν αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κατ’ ουσίαν εκλεγόμενης μοναρχίας, όπως αναλύει και τονίζει ο Γιώργος Κοντογιώργης. Αλλά είναι φανερό πως ούτε αυτοί οι εκλεγόμενοι μονάρχες δείχνουν να ελέγχουν τις διαδικασίες. Ποιος τότε κυβερνά αυτόν τον κόσμο;
Απαντήσεις υπάρχουν, αλλά έχουν εντέχνως κατασκευαστεί και οι διαψεύσεις τους. Μόνη διέξοδος η επαναφορά της Πολιτικής, με την έννοια της συμμετοχής των πολιτών στα της Πόλης τους. Το ήμισυ των πολιτών των χωρών, αυτό που αρνείται να συμμετάσχει στις εκλογές νομιμοποιώντας τα επικρατούντα αντιδημοκρατικά και δήθεν δημοκρατικά πολιτικά συστήματα, μπορεί να κάνει τη διαφορά……. Ίδωμεν…
