Tου Ιωάννη Ιντζέ, Αντιστράτηγου ε.α.
Μετά την αλλαγή της ηγεσίας των ΗΠΑ έχουμε δραματικές αλλαγές στην ισορροπία δυνάμεων που μας επιβάλλουν να είμαστε πολύ προσεκτικοί στις επιλογές μας και στις αποφάσεις μας.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen λίγο μετά την λήξη της άτυπης έκτακτης Συνόδου στο Λονδίνο στις 02 Μαρτίου 2025, δήλωσε στα ΜΜΕ αναφερόμενη στην Ρωσία: «Δεν μπορείς να εισβάλεις στο γείτονά σου και να αλλάζεις τα σύνορα με την βία». Μία δήλωση που όλοι μας συμφωνούμε, χωρίς αστερίσκους.
Το παράδοξο όμως είναι ότι στην σύσκεψη αυτή είχε προσκληθεί και η Τουρκία και συμμετείχε με τον Υπουργό των Εξωτερικών Hakan Fidan. Και η ερώτηση είναι, γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν λαμβάνει υπόψη ότι η Τουρκία έχει εισβάλει και κατέχει το 37% της Κύπρου, χώρας μέλους της ΕΕ, έχει εισβάλλει στην Συρία και το Ιράκ και δεν έχει υποστεί καμία συνέπεια; Γιατί αυτό το προσπερνά; Μήπως η Τουρκία δικαιούται να επικαλεσθεί ειδικές συνθήκες;
Την 06 Μαρτίου 2025 πραγματοποιήθηκε και η Σύνοδος Κορυφής των «27» της ΕΕ, στην οποία συζητήθηκε η ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και η υποστήριξη στην Ουκρανία. Μάλιστα όπως ανακοίνωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα διατεθούν 800 δις ευρώ για την ευρωπαϊκή άμυνα έναντι της Ρωσικής απειλής. Πολύ μεγάλο ποσό, παρόμοιο με αυτό που δαπανούν οι ΗΠΑ κάθε χρόνο για τις δικές τους αμυντικές δαπάνες.
Και εδώ προκύπτουν κάποια ερωτήματα τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν ξεκάθαρα για να προχωρήσουμε ως Ελλάδα.
1ον Ποιοι θα διαχειριστούν τις ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες;
Το θέμα αυτό είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει να υπάρχει μεγάλη διαφάνεια. Μη ξεχνάμε ότι η κ. Ursula von der Leyen πριν αναλάβει τα καθήκοντα Πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απομακρύνθηκε από το γερμανικό υπουργείο Άμυνας το 2019, με κατηγορίες για συστηματική διαφθορά και παράκαμψη των κανόνων που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, χορηγώντας συμβάσεις αξίας εκατομμυρίων ευρώ σε εταιρείες. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον τρόπο που διαχειρίστηκε την προμήθεια 1,8 δις δόσεων εμβολίων κατά του covid με το αφεντικό της Pfizer, μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Σημαντικό επίσης είναι η κατανομή των αμυντικών δαπανών να γίνει σε όλα τα Κράτη μέλη της ΕΕ ανάλογα με τον πληθυσμό τους. Έτσι δεν θα υπάρχουν παράπονα ότι την μερίδα του λέοντος θα πάρουν οι Γερμανικές και οι Γαλλικές βιομηχανίες;
Επίσης σημαντικό είναι στην κατανομή των πιστώσεων να συμμετέχουν μόνο κράτη της ΕΕ. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία δεν είναι ΕΕ και δεν θα πρέπει να λάβουν κανένα ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα. Η Ευρώπη θα πρέπει να μπορεί να σταθεί μόνη της σε κάθε τομέα. Έχει τις δυνατότητες.
2ον Πως θα γίνεται η διαχείριση των ευρωπαϊκών πιστώσεων;
Την περίοδο της κρίσης οι Γερμανοί μας κουνούσαν το δάχτυλο για την ανάγκη “δημοσιονομικής σταθερότητας και πειθαρχίας” και έτσι μπήκαμε σε επιτήρηση, υπογράψαμε τα καταστροφικά για την οικονομία και την κοινωνία μας μνημόνια και για πολλά χρόνια θα βιώνουμε τις συνέπειες των. Σήμερα αυτή η δημοσιονομική σταθερότητα δεν ισχύει;
Κάποτε η Ευρώπη είχε να υπερηφανευθεί για το κράτος πρόνοιας και ασφάλειας που παρείχε στους πολίτες της. Σήμερα λανθασμένα εκτιμά ότι υφίσταται απειλή από την Ρωσία και πρέπει να μπει σε μια μακρά πολεμική προετοιμασία. Την ίδια στιγμή όμως αδυνατεί να αντιληφθεί ότι οι ευρωπαίοι πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που επηρεάζουν άμεσα την ζωή τους. Τέτοια είναι:
– Αδυναμία να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις, λόγω της ακρίβειας και της φτωχοποίησης.
– Υποβάθμιση της παιδείας, των δημόσιων υπηρεσιών, του Κράτους πρόνοιας και της υγειονομικής περίθαλψης.
– Δυσλειτουργία της δικαιοσύνης, αδυναμία επιβολής της τάξης και χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης.
– Ραγδαία μετάλλαξη της ταυτότητας των λαών της Ευρώπης που επηρεάζεται από την σχεδόν ανεξέλεγκτη εισροή παράνομων μεταναστών.
– Αδικαιολόγητη αύξηση της θνησιμότητας και των αυτοκτονιών.
Συνεπώς θα είναι λάθος η Ευρώπη να μπει σε μία πολεμική προετοιμασία αγνοώντας την κοινωνική μέριμνα και συνοχή των πολιτών. Χωρίς αυτήν δεν διεξάγονται πόλεμοι. Χάνονται πριν αρχίσουν. Ή θέτονται ερωτήματα όπως το Pourquoi;
3ον Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για μία συλλογική ευρωπαϊκή άμυνα;
Η ευρωπαϊκή άμυνα δεν μπορεί να είναι ευκαιρία για ώθηση των γερμανικών και γαλλικών βιομηχανιών, αλλά θα πρέπει να απορρέει από μια συμφωνημένη εξωτερική πολιτική της ΕΕ.
Και μια από τις βασικές αρχές που πρέπει να συμφωνήσουμε στην ΕΕ είναι η αρχή της συλλογικής άμυνας, κάτι αντίστοιχο με αυτό που ισχύει στο Σύμφωνο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, στο γνωστό άρθρο «5». Συλλογική άμυνα σημαίνει ότι μια επίθεση εναντίον ενός Μέλους θα θεωρείται ως επίθεση εναντίον όλων των Μελών. Τότε και μόνο τότε έχει νόημα η ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής άμυνας. Και αυτό πρέπει να περιληφθεί στην Συνθήκη Λειτουργίας της ΕΕ και σε άλλα θεσμικά κείμενα της.
Επίσης θα πρέπει να είναι πλήρως θεσμοθετημένος ο τρόπος συμμετοχής ευρωπαϊκών στρατευμάτων σε επιχειρήσεις υποστήριξης ειρήνης που θα διενεργούνται με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Τέλος δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να καταργηθεί το δικαίωμα της αρνησικυρίας (veto) το οποίο θα πρέπει να ισχύει για αποφάσεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και την κοινή άμυνα και τη διεύρυνση της ΕΕ. Η Ευρώπη είναι ένας χώρος που δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά μόνο συλλογικά.
O Βρετανός Λόρδος Ισμέι, ήταν ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ το 1949. Αυτός όρισε πολύ εύστοχα και απλά ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας οργανισμός, του οποίου ο στρατηγικός στόχος ήταν και παραμένει μέχρι τώρα: «Να βάλει τους Αμερικάνους στην Ευρώπη, να κρατήσει την Γερμανία κάτω (ελεγχόμενη) και να κρατήσει την Ρωσία έξω από την Ευρώπη» (to keep the Americans in, to keep the Germans down and to keep the Russians out).
Ποιο θα είναι το αντίστοιχο σύνθημα της Ευρωπαϊκής Συλλογικής Άμυνας;
