Του Κώστα Βενιζέλου
Με έντονο το γεωπολιτικό αποτύπωμα, λόγω των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, συγκαλείται η άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, που θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα στη Γενεύη. Στη σκιά των όσων διαδραματίζονται στην Ουκρανία, τη Γάζα, τη Συρία και υπό το φως των πολιτικών που υιοθετεί η νέα κυβέρνηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κυπριακό επανέρχεται στο προσκήνιο, χωρίς όμως να υπάρχουν προοπτικές για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις.
Με αυτό το δεδομένο υπόψη, τα Ηνωμένα Έθνη, έχουν συγκαλέσει την άτυπη σύναξη για το Κυπριακό. Γνωρίζουν πως στην παρούσα φάση είναι ανέφικτο να συμφωνηθεί επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Θα προσπαθήσουν, ωστόσο, να πείσουν τους συμμετέχοντες να… παραμείνουν στο «τρένο» και να συζητήσουν τρόπους και βήματα, που θα οδηγήσουν στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, θέλει να εξασφαλίσει τη συναίνεση των εμπλεκόμενων για να συμφωνηθεί ένας οδικός χάρτης, ο οποίος εάν «περπατήσει» θα οδηγήσει στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
ΜΟΕ για το Κυπριακό και βλέπουμε
Σε αυτό το πλαίσιο θα ζητήσει από τους εμπλεκόμενους στην Κύπρο να δώσουν συνέχεια με συναντήσεις σε όλα τα επίπεδα με στόχο να συζητηθούν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία αναμένεται να είναι χαμηλής πολιτικής, ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν. Αν κι αυτό δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Υπενθυμίζεται η αποτυχία της προσπάθειας για διάνοιξη οδοφραγμάτων, με τις ενστάσεις που προβάλλει η κατοχική πλευρά.
Η κατοχική πλευρά ζητά ΜΟΕ, τα οποία ουσιαστικά να παραπέμπουν στην πολιτική τους για δυο κράτη. Η Άγκυρα και ο εγκάθετος της στα κατεχόμενα, Ερσίν Τατάρ, προτάσσουν ως γνωστό τα 3 Α ( απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο και απευθείας διεθνείς σχέσεις). Φαίνεται δε να ικανοποιούνται και με την υιοθέτηση μιας από τις αξιώσεις αυτές, κίνηση που θεωρείται από διάφορους τρίτους ως ένδειξη «καλής θέλησης»! Εξ ου και πρόσφατα κυκλοφόρησε το σενάριο πως θα μπορούσε, για να σπάσει το αδιέξοδο, να αποδεχθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά «ένα τουλάχιστον Α». Ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναφέρουν κυβερνητικές πηγές δεν γίνεται αποδεκτό.
Στην εξίσωση των ΜΟΕ, από τρίτους αλλά και από την τουρκική πλευρά, μπαίνει και το ενεργειακό. Ένα θέμα στο οποίο επιμένει η Άγκυρα, ώστε να έχει ρόλο και λόγο στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας πριν την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό.
Βήμα με βήμα
Ο Γενικός Γραμματέας, πάντως, επειδή βίωσε την αποτυχία στο Κυπριακό στο παρελθόν θέλει να προχωρήσει με μικρά βήματα. Βήμα- βήμα και σταθερά. Όπως ανέφερε πηγή του Διεθνούς Οργανισμού, εάν εκτιμηθεί πως γίνονται βήματα προς τα εμπρός, δεν αποκλείεται ο Αντόνιο Γκουτέρες να διορίσει και ειδικό απεσταλμένο ή προσωπικό απεσταλμένο για το Κυπριακό.
Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ με βάση την εντολή που έχει από το Συμβούλιο Ασφαλείας λογικά δεν μπορεί να ξεφύγει από το καθορισμένο πλαίσιο. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να εφησυχάζει. Ειδικά όταν επιχειρούνται κατά καιρούς προσπάθειες για να βρεθεί «μέση οδός» μεταξύ των εκατέρωθεν θέσεων. Μεταξύ, δηλαδή, του συμφωνημένου πλαισίου, που υιοθετεί η ελληνική πλευρά και η διεθνής κοινότητα και εκείνου των δυο κρατών, που προτάσσει η κατοχική πλευρά.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, κατά τη διάρκεια της διακαναλικής συνέντευξης, την περασμένη Τετάρτη, είχε ανέφερε πως «ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών σε διεθνές επίπεδο δεν είναι πρωταγωνιστικός στην Ουκρανία, δεν είναι πρωταγωνιστικός στη Μέση Ανατολή. Όλοι συμφωνούμε σε αυτό. Ο Γενικός Γραμματέας, ερχόμενος στη Γενεύη σε ένα θέμα που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ο Διεθνής Οργανισμός, είναι ο πρώτος που θα διασφαλίσει ότι η όποια συζήτηση δεν μπορεί να ξεφεύγει από το πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών».
Ελληνοτουρκικά-ευρωτουρκικά
Ο Αντόνιο Γκουτέρες έχει επενδύσει εξαρχής στα ελληνοτουρκικά, τα οποία περνούν μέσα χίλια μύρια κύματα. Στη Νέα Υόρκη θεωρούν πως αυτές οι σχέσεις, παρά τα προβλήματα, και μικρά βήματα να γίνονται, αυτά θα βοηθήσουν.
Την ίδια ώρα, στην εξίσωση μπαίνουν και τα ευρωτουρκικά. Οι σχέσεις με την ΕΕ ενδιαφέρουν έντονα την τελευταία περίοδο την κατοχική Τουρκία, η οποία επικεντρώνεται στην υπό συζήτηση νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Αυτός μπορεί να είναι και ο λόγος, ο οποίος θα λειτουργήσει στο να επιλέξει η Άγκυρα να μην τινάξει στον αέρα την άτυπη Πενταμερή. Δεν αναμένεται μεν να προβεί σε βήματα διαφοροποίησης, αλλά την ίδια ώρα θα επιλέξει μια άλλη τακτική: Να μην σπρώξει τις συζητήσεις σε ναυάγιο και να φορτωθεί την ευθύνη. Να μην είναι πρόδηλες οι δικές της ευθύνες. Κι αυτό γιατί προφανώς και φλερτάρει με πακτωλό χρημάτων, που αναμένεται ότι θα δαπανηθούν για τους εξοπλισμούς των Ευρωπαίων.
Για να προχωρήσει, βέβαια, αυτό θα χρειασθεί και η συναίνεση της Λευκωσίας και της Αθήνας, αν και εταίροι μας στην ΕΕ παρουσιάζονται έτοιμοι να συνεργασθούν με την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας. Ευρωπαϊκές εταιρείες το έπραξαν ήδη.
Η Λευκωσία, αν και το έχει ήδη πράξει, πρέπει να το καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να δεχθεί τη χρηματοδότηση της αμυντικής βιομηχανίας μιας χώρας η οποία ί κατέχει εδάφη της από το 1974 και εντεύθεν. Κι αυτό δεν θα γίνει επειδή αυτό συμφέρει κάποιους εταίρους, ούτε και θα το πράξει για να «καλοπιάσει» την κατοχική δύναμη. Ούτε και για να δείξει καλή θέληση, για να «ενθαρρυνθεί» η Τουρκία. Γιατί τότε θα γραφτεί στην ιστορία ότι το θύμα χρηματοδοτούσε τον κατακτητή του. Αυτό προφανώς και δεν θα συμβεί, αλλά δεν αποκλείεται να βρεθούν και να το προτείνουν! Εντός και εκτός.
Την ίδια ώρα, πάντως, η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να αξιοποιεί τη γεωγραφική της θέση και επιχειρεί να βρίσκεται πάντα στις διεργασίες των ευρύτερων εξελίξεων στην περιοχή. Επανέρχονται οι τριμερείς ενώ συνεχίζονται και οι συζητήσεις σε διάφορα επίπεδα με τις ΗΠΑ. Αυτές οι κινήσεις, με βάση και τους σχεδιασμούς της Λευκωσίας, αποσκοπούν στο να λειτουργήσουν υποβοηθητικά στο Κυπριακό. Σημειώνεται ότι την τελευταία περίοδο ότι τόσο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και η Πρόεδρος της Κομισιόν με ενθάρρυνση Χριστοδουλίδη έχουν ενεργότερο ρόλο και παρεμβαίνουν στο Κυπριακό.
