Οι Έλληνες “Γκορμπατσώφ” και “Λιγκατσώφ”
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος Ναπολέων ή Κλαούζεβιτς για να αντιληφθεί τις τρομακτικές συνέπειες για την Ελλάδα και την Κύπρο από τη στρατιωτική και εξοπλιστική συνεργασία της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, όπως και την άμεση εμπλοκή της ‘Αγκυρας στους σχεδιασμούς της κυοφορούμενης «ευρωπαϊκής άμυνας»:
1. Η εξαιρετικά αναπτυγμένη τουρκική πολεμική βιομηχανία (σε αντίθεση με την ημιδιαλυμένη και αποεθνικοποιημένη ελληνική) θα επωφεληθεί από τεράστιες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις για να αναπτύξει τα όπλα με τα οποία μας απειλεί και καινούρια ακόμα.
2. Η Τουρκία θα αποκτήσει εκ των πραγμάτων βαρύνοντα λόγο σε όλες τις γεωπολιτικές, στρατηγικές και στρατιωτικές επιλογές της ΕΕ και των ισχυρότερων κρατών-μελών της. Μπορεί (ακόμα) να μην είναι μέλος της Ε.Ε., αλλά η συνεργασία της στην ευρωάμυνα θα της αποδώσει πολύ μεγαλύτερη επιρροή από τη μηδαμινή που έχει σήμερα η Ελλάδα και η Κύπρος στις ενωσιακές αποφάσεις.
3. Συμφωνώντας σε μια τέτοια συνεργασία η Ε.Ε., περιλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου, συνομολογούν ότι δεν υφίσταται απειλή κατά της Ελλάδας από την Τουρκία και ότι δεν τις ενοχλούν ιδιαίτερα ούτε οι απειλές, ούτε η στρατιωτική κατοχή μεγάλου τμήματος της κυπριακής επικράτειας. Είναι σαν μια γυναίκα που έχει κατηγορήσει έναν άνδρα για βιασμό να εξακολουθήσει να διατηρεί χωρίς να ενοχλείται ερωτικό δεσμό σχέσεις με τον βιαστή της. Κανείς δεν πρόκειται να δώσει σημασία σε τυχόν κατηγορίες της και κανένα δικαστήριο δεν θα καταδικάσει τον βιαστή. Ipso facto Ελλάδα και Κύπρος παραιτούνται των όποιων αιτιάσεών τους κατά της Τουρκίας και της πολιτικής της, από τη στιγμή που αποδέχονται το θεμιτό της στρατιωτικής και εξοπλιστικής συνεργασίας μαζί της, παρά τις απειλές, τις διεκδικήσεις και την κατοχή.
4. Η Ελλάδα και η Κύπρος, αν υποθέσουμε ότι θα θέλουν να συνεχίσουν να αμύνονται απέναντι στην Τουρκία εξοπλιζόμενες, θα πρέπει να καταστραφούν οικονομικά. Αλλά και θα βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να αγοράζουν όλα τα όπλα τους από κράτη που διατηρούν καλύτερες σχέσεις με τον εχθρό τους και συνεργάζονται στενά μαζί τους στους εξοπλισμούς.
5. Θα αυξηθεί κατακόρυφα η πίεση από «συμμάχους και εταίρους» να κλείσουν «επιτέλους» οι διαφορές με την Τουρκία κατά τρόπο ευνοϊκό για την Άγκυρα και θα μειωθεί αντίστοιχα η δυνατότητα της Αθήνας να αντισταθεί -αν δηλαδή θέλει να το κάνει- σε τέτοιες πιέσεις.
6. Το όλο κινδυνεύει να αποδειχθεί η χαριστική βολή σε ότι έχει απομείνει από κάπως ανεξάρτητο, κυρίαρχο και δημοκρατικό έθνος-κράτος στην Ελλάδα και την Κύπρο. Κι αυτό θα έχει δραματικές επιπτώσεις και στην εσωτερική οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση. Γιατί η δυνατότητα κάθε χώρας να ασκήσει την α’ ή τη β’ εσωτερική, κοινωνική ή οικονομική πολιτική βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το γεωπολιτικό στάτους αυτής της χώρας, κάτι που, σημειωτέον, αρνείται πεισματικά να θελήσει να αντιληφθεί η ηγεσία της λεγόμενης «αριστεράς». Αν κάποιος δεν υπερασπίζεται το έθνος του δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον λαό του. Για τη δεξιά το πρόβλημα είναι το αντίστροφο. Αν υποθέσουμε ότι θέλει να υπερασπιστεί το έθνος, δεν μπορεί να το κάνει χωρίς να υπερασπιστεί τον λαό και επομένως να τον έχει πίσω της.
Αν τα όσα γράψαμε δεν ήταν περίπου αυτονόητα, τότε γιατί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πήγε προ ετών στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών να ζητήσει να μην δώσουν F16 στην Τουρκία (προσπάθεια που στη συνέχεια βέβαια εγκατέλειψε χωρίς να μας εξηγήσει τους λόγους); Γιατί Ελλάδα και Κύπρος επέμεναν επί χρόνια να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία (προσπάθεια που κι αυτή την εγκατέλειψαν στην πορεία); Γιατί ο κ. Χριστοδουλίδης δήλωνε πρόσφατα ότι «η Τουρκία δεν έχει θέση στην ευρωπαϊκή άμυνα»;
Το όπλο της Απάτης
Ακριβώς γιατί είναι περίπου αυτονόητα όλα αυτά, έχει τώρα κινητοποιηθεί το όπλο της απάτης σε πολύ μεγάλη κλίμακα της ελληνικής και κυπριακής κοινής γνώμης ώστε να αποκρύβει το γεγονός ότι ήδη οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη και Χριστοδουλίδη έχουν συναινέσει στην πρώτη μορφή αμυντικής συνεργασίας Ε.Ε. και Τουρκίας, με πρακτικό αποτέλεσμα να μπορεί από τώρα η τουρκική πολεμική βιομηχανία να επωφελείται από τους ευρωπαϊκούς πόρους. Και επίσης για να μην υπάρξουν εμπόδια στην περαιτέρω γενίκευση της αμυντικής συνεργασίας Ε.Ε. και Τουρκίας.
Ήδη στις αρχές Μαρτίου, Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης συναίνεσαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (σημείο επτά των ομοφώνως εγκριθέντων συμπερασμάτων) στην ίδρυση «Πρωτοβουλίας ομονοουσών χωρών» (like minded countries) με την οποία θα συνεργάζεται η Ε.Ε. στον αμυντικό τομέα, την πολιτική στην Ουκρανία κλπ. Συμφώνησαν επίσης στο ότι οι απειλές για την Ευρώπη προέρχονται από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, χωρίς να επιμείνουν (οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία) να προβλεφθεί στους σκοπούς της ευρωπαϊκής άμυνας η προστασία των συνόρων των κρατών-μελών. Ούτε φυσικά αναφέρθηκαν στις απειλές και διεκδικήσεις της Τουρκίας.
Στο Συμβούλιο παρενέβη και ο ίδιος ο Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, καλώντας, σύμφωνα με δημοσιεύματα, τους ηγέτες της Ε.Ε. να παραβλέψουν τις αιτιάσεις για τον αυταρχισμό του τουρκικού καθεστώτος και τα προβλήματα της Ελλάδας και της Κύπρου με την Τουρκία για να αποκαταστήσουν καλές σχέσεις με τον Ερντογάν, τονίζοντας τη σημασία της Τουρκίας για τις προσπάθειες «επανεξοπλισμού» της Ευρώπης και υποστήριξης της Ουκρανίας. Σημειωτέον ότι το ΝΑΤΟ λειτουργεί επίσης με ομοφωνία, κατά συνέπεια ο Γραμματέας εκφράζει όλες τις χώρες, της Ελλάδας περιλαμβανομένης.
Οι κ.κ. Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης επέστρεψαν στην Αθήνα και τη Λευκωσία πανηγυρίζοντας για τα αποτελέσματα του Συμβουλίου και γιατί πέρασαν τις θέσεις τους στην Ε.Ε.! Ο Κύπριος πρόεδρος διακήρυξε μάλιστα ότι η Τουρκία δεν έχει θέση στην ευρωπαϊκή άμυνα. Με ελαχιστότατες εξαιρέσεις τα ελλαδικά και κυπριακά μέσα όχι μόνο δεν ανέφεραν καν τα όσα συγκλονιστικά συνέβησαν στις Βρυξέλλες, αλλά και ορισμένα βγήκαν με τίτλο «Η Τουρκία εκτός ευρωπαϊκής άμυνας».
Η Τουρκία μπορεί να συμμετέχει από τώρα
Αποτέλεσμα; Η Ε.Ε., εκπροσωπούμενη από την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την αντιπρόεδρο Κάγια Κάλας και τον πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ Αντόνιο Κόστα πραγματοποίησαν ήδη δύο τηλεδιάσκεψη με τους αρχηγούς των ομονοούντων κρατών και κυβερνήσεων, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για να συζητήσουν τη θεσμοθέτηση της αμυντικής και διπλωματικής συνεργασίας αυτών των χωρών, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία, με την Ε.Ε..
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, η ηγεσία της Ε.Ε. εξήγησε στους συμμετέχοντες ότι τρίτες χώρες οι οποίες δεν αποτελούν μέλος της ενιαίας αγοράς ή δεν έχουν εταιρική αμυντική σχέση με την Ε.Ε. μπορούν να συμμετέχουν εν μέρει στο πρόγραμμα αξιοποίησης δανεισμού για την άμυνα της Ε.Ε.. Ενημερώνοντας τους ηγέτες των εν λόγω τρίτων χωρών για τα εργαλεία στήριξης της αμυντικής βιομηχανίας, οι ηγέτες των δύο θεσμών της Ε.Ε. εξήγησαν τους όρους με τους οποίους αυτές οι χώρες μπορούν να συμμετέχουν σε επενδύσεις μέσω του μηχανισμού δανειοδότησης SAFE, επισημαίνοντας πως όσον αφορά επενδύσεις στις οποίες τα κράτη μέλη θα προχωρήσουν μέσω των δικών τους προϋπολογισμών, δεν υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά την προέλευση.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. αναφέρθηκαν επίσης στις προτάσεις της Κομισιόν για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής βάσης και των αμυντικών δυνατοτήτων, μέσω ενός μηχανισμού δανειοδότησης και ενθάρρυνσης των αμυντικών επενδύσεων, αλλά και «τις ευκαιρίες για τις χώρες-εταίρους που απορρέουν» από τις προτάσεις, όπως αναφέρεται. Όπως σημειώνεται, οι προτάσεις αυτές αφορούν, πρώτον, την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, μέτρο που θα δώσει στα κράτη μέλη το περιθώριο επενδύσεων μέχρι και 650 δισ. ευρώ στην άμυνα τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το μέτρο αυτό, επεσήμαναν, «δεν θα συνοδεύεται από όρους όσον αφορά την προέλευση του αμυντικού εξοπλισμού» και επομένως «ο στρατιωτικός εξοπλισμός από τις χώρες εταίρους μπορεί να επωφεληθεί άμεσα». Το δεύτερο μέτρο, το χρηματοδοτικό μέσο SAFE το οποίο αφορά μέχρι και 150 δισ. σε δάνεια, είναι ένα σχέδιο στο οποίο, όπως επεσήμαναν οι Κόστα και Φον ντερ Λάιεν, η Νορβηγία και η Ισλανδία μπορούν ήδη να συμμετάσχουν καθώς είναι μέλη της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε..
Άλλες χώρες, σημειώνεται στην ανακοίνωση, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς ή η Τουρκία, «μπορούν να παρέχουν αμέσως μέχρι και το 35% ενός αμυντικού προϊόντος». Ωστόσο, «για να αυξηθεί η βιομηχανική συμμετοχή πέραν του 35%, είναι απαραίτητη μια εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας και μια επακόλουθη συμφωνία σύνδεσης» τονίζεται στην ανακοίνωση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε εξάλλου τη Λευκή Βίβλο για την άμυνα στην οποία η Τουρκία αναφέρεται στο κείμενο αυτό ως ένας «μακροχρόνιος εταίρος στο πεδίο της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας». Επομένως, ακόμα κι αν τελικά εξαιρεθεί από τα 150 δισ. ευρώ θα είναι μέσα στα 600 δισ. ευρώ. Ήδη καταβάλλεται προσπάθεια να υπογραφεί και αμυντική συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας με την οποία η Άγκυρα δεν θα δεσμεύεται από το ποσοστό 35% και για να γίνει αυτό επιχειρείται η παράκαμψη του κανόνα της ομοφωνίας. Καθόλου άσχημα για τον κ. Ερντογάν, την τουρκική πολεμική βιομηχανία και τους Τούρκους στρατηγούς.
Ανύπαρκτες αντιδράσεις-Συμφωνεί η αντιπολίτευση;
Αν η χώρα (και η Κύπρος) λειτουργούσαν ως έστω και ελάχιστα κανονικά κράτη, τα όσα προαναφέραμε θα είχαν γίνει πρωτοσέλιδα, θα απασχολούσαν τα πολιτικά κόμματα και θα συζητούνταν στη Βουλή
Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη. Ούτε και πολιτικοί που διακρίθηκαν για την κριτική τους στην πολιτική Μητσοτάκη στα «εθνικά θέματα» δεν τοποθετήθηκαν. Ο Τσίπρας, που αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή άμυνα, απέφυγε να πει την παραμικρή κουβέντα για το θέμα της Τουρκίας και η όλη τοποθέτησή του διακρινόταν από μια προσπάθεια να ακροβατήσει αφήνοντας ευχαριστημένους με τις θέσεις του και τον Τραμπ και τους Ευρωπαίους.
Το θέμα συζητήθηκε και στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής όπου ειπώθηκαν πολλά και διάφορα, κανένα κόμμα όμως δεν έφερε στο προσκήνιο το μείζον θέμα της συνεργασίας με την Τουρκία. Υπήρξαν ορισμένες (λίγες) τοποθετήσεις κατά της ενδεχόμενης συμπερίληψης της Τουρκίας στην ευρωάμυνα. Αλλά και αυτές μιλάνε για κάτι που πρέπει να αποφευχθεί στο μέλλον, όχι για κάτι που έχει αρχίσει να γίνεται και κινδυνεύει να ολοκληρωθεί στο άμεσο μέλλον.
Ή θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η πολιτική τάξη της χώρας δεν καταλαβαίνει τι γίνεται ή ότι συναινεί και περιμένει ίσως να ολοκληρώσει ο Μητσοτάκης (και ο Χριστοδουλίδης) τη «δουλειά» και, όταν αποκαλυφθεί σε όλο το μεγαλείο του το αποτέλεσμα να βγει και να κάνει εκ των υστέρων και εκ του ασφαλώς κριτική, επιχειρώντας να εισπράξει το τυχόν πολιτικό όφελος από την καταστροφή.
Οι Έλληνες «Γκορμπατσόφ» και «Λιγκατσόφ»
Η πολιτική, αν μπορεί να ονομαστεί έτσι, της ελληνικής πολιτικής τάξης και της άρχουσας «ελίτ», μοιάζει απελπιστικά με την πολιτική του Γκορμπατσόφ, των άνευ ανταλλάγματος και οποιασδήποτε λογικής παραχωρήσεων, που οδήγησε τελικά στη διάλυση του κράτους του. Την παρακολουθούσαν όλοι τότε χωρίς να αντιδρούν. Μόνο αφού ανετράπησαν (φροντίδι της ίδιας της Μόσχας και προσωπικά του μέλους του ΠΓ Αλεξάντρ Γιάκοβλεφ) όλα τα συμμαχικά καθεστώτα της ΕΣΣΔ, βρήκε το κουράγιο ο Γιεγκόρ Λιγκατσόφ να πει δύο κουβέντες στην Κεντρική Επιτροπή και να διερωτηθεί που πάνε. ‘Ηταν ήδη αργά. Η σοβιετική ελίτ ακολούθησε πειθήνια τον αρχηγό της μέχρι το τέλος, όπως τα πρόβατα, μέχρι που έπεσαν στον γκρεμό.
Τέτοιες πολιτικές δεν οδηγούν στην ειρήνη, όπως αποδεικνύει περίτρανα σήμερα η τραγωδία της Ουκρανίας (και άλλων εννέα πολέμων που ξέσπασαν στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ). Βάζουν τα θεμέλια και οδηγούν σε πολέμους από πολύ χειρότερη θέση, έστω και αν αυτό συμβεί πολύ αργότερα. Αυτό ακριβώς κινδυνεύουμε να πάθουμε στο Αιγαίο και την Κύπρο.
