Ένας από τους τομείς που ο Αμερικανός πρόεδρος ακολουθεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη πολιτική είναι το κλίμα και ευρύτερα το περιβάλλον.

 

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Σήμερα, οι άρχουσες τάξης της Δύσης είναι διασπασμένες στα δύο και επιδίδονται σε έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο ανάμεσα σε διαφορετικές «φράξιες». Όμως, η παραφροσύνη δεν λείπει και από τις δύο ομάδες που συγκρούονται, παραφροσύνη που αντανακλά το βάθος της κρίσης του παγκόσμιου καπιταλισμού και, παρατεινόμενη, μπορεί βέβαια να έχει τρομερές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Οι Ευρωπαίοι αντιδρούν στην πολιτική Τραμπ με μια εξοπλιστική φρενίτιδα άνευ προηγουμένου που απειλεί να κατεδαφίσει τις πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις όλης της μεταπολεμικής περιόδου, να σταματήσει πρακτικά όλες τις προσπάθειες αντιμετώπισης των οικολογικών προκλήσεων και αυξάνει τον κίνδυνο πυρηνικής καταστροφής.

Ο Τραμπ από την πλευρά του (και ο Νετανιάχου από τα παρασκήνια) επιχειρούν να προσθέσουν κάποιον ορθολογισμό στο ουκρανικό ζήτημα, αναγνωρίζοντας ότι η Δύση δεν μπορεί να νικήσει τη Ρωσία και ευνοώντας μια ειρηνική διευθέτηση, εντούτοις ακολουθούν μια πολιτική παροξυσμού όλων των άλλων κρίσεων και συγκρούσεων.

Ένας από τους τομείς που ο Αμερικανός πρόεδρος ακολουθεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη πολιτική είναι το κλίμα και ευρύτερα το περιβάλλον. Κάτι λογικό άλλωστε αν σκεφτούμε ότι η κυβέρνησή του είναι μια κυβέρνηση δισεκατομμυριούχων ολιγαρχών που θέλουν να άρουν κάθε εμπόδιο στη δράση του Κεφαλαίου, περιλαμβανομένων και όσων, πολύ λίγων στην πραγματικότητα, μπαίνουν για την προστασία του περιβάλλοντος.

 

Μανία καταστροφής

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία της σοβαρότατες απειλές, δυνητικά επικίνδυνες ακόμα και για την επιβίωση του πολιτισμού μας (όσου έχουμε τέλος πάντων) αλλά και ίδιου του γένους των Ανθρώπων. Εκτός από τους κινδύνους της πυρηνικής και άλλων τεχνολογιών, έχουμε τις απειλές από τη ραγδαία υποβάθμιση του κλίματος, αλλά και τη διαρκώς εντεινόμενη μόλυνση του εδαφών, των υδάτων και του αέρα της Γης.

Η εκλογή του προέδρου Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός αερίων θερμοκηπίου και η δεύτερη πιο μολυσμένη χώρα παγκοσμίως, ενώ έχει και τεράστια επιρροή στις πολιτικές που ασκούν όλα τα κράτη, έχει ήδη πολύ μεγάλες συνέπειες και αναμένεται να έχει πολύ περισσότερες, από τη μια στην κλιματική πολιτική της Ουάσιγκτον, όσο και σε όλες τις πολιτικές προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

Ήδη, προτού καλά καλά προλάβει να αναλάβει τα καθήκοντά του, ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε εντολή να αποχωρήσει η χώρα του από την παγκόσμια συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα, που έχουν υπογράψει όλες οι χώρες του κόσμου, δήλωσε ότι πρόκειται να απολύσει τα δύο τρίτα (!!!) των επιστημόνων που εργάζονται στην υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών, λες και περιττεύει ουσιαστικά η προσπάθεια αποτροπής της καταστροφής του, απέλυσε εκατοντάδες συνεργάτες της διοίκησης Ατμόσφαιρας και Ωκεανών, υπεύθυνης για την πρόβλεψη του καιρού και πήρε σωρεία άλλων μέτρων που θα έχουν τεράστιες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον των ΗΠΑ, αλλά και παγκόσμιες.

 

Κλίμα

Πράγμα εξαιρετικά σπάνιο, το σύνολο των κρατών του πλανήτη, ακόμα και αν είναι ή αν ετοιμάζονται να μπουν σε πόλεμο μεταξύ τους, συμφωνούν σε ένα πράγμα: Υπάρχει η κλιματική αλλαγή, προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (είναι ανθρωπογενής) και απειλεί την επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισμού αν όχι της ίδιας της ανθρωπότητας.

Στη βάση αυτού του συμπεράσματος, για το οποίο υφίσταται συντριπτική επιστημονική τεκμηρίωση, όλα ανεξαιρέτως τα κράτη του κόσμου υπέγραψαν σειρά συμφωνιών με κορυφαία αυτή των Παρισίων του 2015, που θέτει ως επιδίωξη να ληφθούν μέτρα ώστε η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη να μην υπερβεί τον 1,5 βαθμό Κελσίου εν σχέσει με την προβιομηχανική εποχή ή, σε ακραία περίπτωση, τους 2 βαθμούς.

Το συμπέρασμα αυτό στηρίζεται σε πολλές δεκαετίες επιστημονικών μελετών και ερευνών από κορυφαίους επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων από όλες τις χώρες και έχει εμπεδωθεί στην επιστημονική κοινότητα, παρά τη λυσσώδη προσπάθεια των μεγάλων πολυεθνικών των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, αέριο, πλαστικά, γεωργική βιομηχανία) που ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως για να διασπείρουν παρανοϊκές και αντιεπιστημονικές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες δεν υφίσταται κλιματική αλλαγή και αν υφίσταται  δεν είναι ανθρωπογενής, προκειμένου να μην παρθούν μέτρα για να την ανακόψουν που θα έβλαπταν τα οικονομικά τους συμφέροντα.  Δες ενδεικτικά εδώ και εδώ.

Οι πετρελαϊκές εταιρείες μάλιστα χρηματοδοτούν τη διασπορά των ψευδών θεωριών παρά το γεγονός ότι ήταν αυτές που κατέληξαν πριν από όλους τους άλλους, εδώ και σαράντα χρόνια, στα επιστημονικά συμπεράσματα που σήμερα επικρατούν σχετικά με την κλιματική αλλαγή, φρόντισαν όμως να τα κρατήσουν μυστικά για να μην βλάψουν τα συμφέροντά τους. Δες ενδεικτικά εδώ και εδώ.

 

Τραμπ, Κλίμα και περιβάλλον

Υπάρχει όμως ένα άτομο που δεν συμφωνεί με όλα αυτά και το άτομο αυτό είναι ο επανεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Στο παρελθόν χαρακτήρισε μάλιστα την κλιματική αλλαγή ως μία ψευδή θεωρία που λάνσαραν οι Κινέζοι, χωρίς να εξηγήσει για ποιο λόγο το έκαναν αυτό, ούτε και πως κατάφεραν να την επιβάλλουν στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και όλα τα κράτη του κόσμου, περιλαμβανομένου και του δικού του. Όπως θα δείξουμε στη συνέχεια δεν είναι μόνο με την κλιματική αλλαγή που διαφωνεί, αν κρίνουμε και από την «καταιγίδα» των μέτρων που έλαβε σε όλους τους τομείς, αλλά και με όλες τις πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος! Υποθέτει κανείς ότι πέφτουν και αυτές θύματα της φιλοσοφίας της «απορρύθμισης» της οικονομίας που κυριαρχεί στην «κυβέρνηση των δισεκατομμυριούχων» και της προσπάθειας να μειωθεί δραστικά ο κρατικός προϋπολογισμός χωρίς να αυξηθούν, αντίθετα, με τους φόρους των πλουσίων να μειώνονται.

Αν κρίνουμε πάντως από τα πρώτα μέτρα που πήρε, ο Τραμπ μάλλον θεωρεί χάσιμο και χρόνου και δολαρίων κάθε μέτρο προστασίας του περιβάλλοντος. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς το περίπου «μένος» του εναντίον όχι μόνο των προσπαθειών ανακοπής της κλιματικής αλλαγής, αλλά και οποιασδήποτε προσπάθειας περιορισμού της μόλυνσης. Ήδη η κυβέρνησή του προσπάθησε να παγώσει τη χρηματοδότηση καθαρών ενεργειών που προέβλεπε προεδρικό διάταγμα του Μπάιντεν για τον περιορισμό του πληθωρισμού του 2022 (Inflation Reduction Act). Επίσης ο Πρόεδρος ανακοίνωσε, ούτε λίγο, ούτε πολύ την απόλυση των δύο τρίτων (!) του προσωπικού της υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) των Ηνωμένων Πολιτειών, μια ανακοίνωση που φάνηκαν να αναιρούν στη συνέχεια και μετά το σοκ που προκλήθηκε, οι διορισθέντες από τον ίδιο επικεφαλής της υπηρεσίας, λέγοντας ότι επρόκειτο για παρεξήγηση και εννοούσε περιορισμό δαπανών και όχι προσωπικού. Κανείς όμως δεν είναι πολύ σίγουρος, πολύ περισσότερο που μια επιδίωξη του Προέδρου είναι η δραστική περικοπή του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων. Αλλά και περικοπή δαπανών κατά τα δύο τρίτα συνεπάγεται προφανώς τη δραστική συρρίκνωση έως ημιδιάλυση της υπηρεσίας.

Τη στιγμή εξάλλου που τα ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν όλο και πιο συχνά όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, ο πρόεδρος Τραμπ σε μια εκδήλωση αντιεπιστημονικού «αμόκ» απέλυσε ή πρόκειται να απολύσει περί τους 1.000 εκπαιδευμένους επιστήμονες, μετεωρολόγους προγνώστες καιρού, ωκεανογράφους, ειδικούς της βιοποικιλότητας και άλλους από την Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας NOOA, την υπηρεσία που είναι αρμόδια εκτός πολλών άλλων για την πρόγνωση καιρού  Οι απολύσεις έχουν δημιουργήσει πρόβλημα στην πρόγνωση καιρού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην προηγούμενη θητεία του ο Τραμπ είχε πει ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον τυφώνων προτού πλήξουν τη χώρα του. Αυτό δεν το έκανε, μοιάζει όμως σαν να βομβάρδισε με πυρηνικά την αμερικανική Μετεωρολογική Υπηρεσία, σχολίασε σαρκαστικά o βρετανικός Guardian.

 

Τα μέτρα για το κλίμα

Από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων του, ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα με το οποίο οι ΗΠΑ αποχωρούν από τη συμφωνία των Παρισίων στη σύναψη της οποίας πρωταγωνίστησαν. Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε διάταγμα με τον… ενθουσιώδη τίτλο «Εξαπολύοντας την αμερικανική Ενέργεια», με το οποίο διαλύει την ενδοκυβερνητική ομάδα εργασίας για το κοινωνικό κόστος των αερίων θερμοκηπίου, επανεκτιμά τη χρήση των υπολογισμών κοινωνικού κόστους σε ότι αφορά τις άδειες εκπομπής αερίων θερμοκηπίου και αναθεωρεί, δίκην επιστημονικού και όχι πολιτικού οργάνου, την «απόφαση εκτίμηση» της υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ του 2009, σύμφωνα με την οποία οι προβλεπόμενες συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου απειλούν τη δημόσια υγεία και την ευημερία των τωρινών και των μελλοντικών γενεών.

Αδιαφορώντας εξάλλου παντελώς για πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ο Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε τον πολλαπλασιασμό των εξορύξεων με το χαρακτηριστικό σύνθημα: Drill, Baby, Drill.

Παράλληλα οι ΗΠΑ αποχώρησαν από δύο παγκόσμια προγράμματα κρίσιμα για τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Η Ουάσιγκτον αποχωρεί από ένα ταμείο για τρωτές χώρες που πλήττονται από κλιματικές καταστροφές και από τη Just Energy Transition Partnership Just Energy Transition Partnership (JETP), που αποσκοπεί στο να βοηθήσει μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες να απομακρυνθούν από τη χρήση ορυκτών καυσίμων και ιδιαίτερα του κάρβουνου.

Η κυβέρνηση αναζητά επίσης τρόπους να ακυρώσει σειρά μέτρων υπέρ του περιβάλλοντος και κατά των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου χρησιμοποιώντας όμως νομικά κυρίως και όχι επιστημονικά επιχειρήματα, αφού δεν υπάρχουν αξιόπιστα επιστημονικά επιχειρήματα.

Η κυβέρνηση έδωσε επίσης εντολή στους Αμερικανούς κυβερνητικούς επιστήμονες που συνεργάζονται για την προετοιμασία της επόμενης έκθεσης, το 2029, του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ, την πιο σημαντική και έγκυρη παγκόσμια επιστημονική αρχή για το κλίμα, να διακόψουν τη συνεργασία μαζί της. Οι  εκθέσεις του πάνελ παράγονται από την πολυετή εργασία χιλιάδων επιστημόνων από όλες τις χώρες του κόσμου και χρησιμεύουν ως εισηγήσεις προς τους σχεδιαστές πολιτικής διεθνώς.

Ο Τραμπ βρίσκεται ήδη υπό την πίεση των εταιρειών ορυκτών καυσίμων να υπογράψει διάταγμα με το οποίο θα υποστηρίζει ότι δεν υφίσταται η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή κι ας είναι αυτό το συμπέρασμα του ΟΗΕ κι ας έχουν υπογράψει όλες ανεξαιρέτως οι χώρες του κόσμου, περιλαμβανομένων των  ΗΠΑ, συμφωνία για την καταπολέμηση της … ανύπαρκτης αλλαγής, τα αποτελέσματα της οποίας είναι άλλωστε αισθητά «δια γυμνού οφθαλμού» πλέον σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γη.

 

Περιβαλλοντική δικαιοσύνη

H κυβέρνηση Τραμπ τερμάτισε επίσης κάθε εργασία για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, μια έννοια που χρονολογείται ήδη από την θητεία του προέδρου Τζορτζ Γουόκερ Μπους, θέτοντας 160 υπαλλήλους της EPA που ασχολούνταν με αυτή σε διαθεσιμότητα, ανακαλώντας όλα τα διατάγματα Μπάιντεν που έδιναν προτεραιότητα στην περιβαλλοντική δικαιοσύνη και διατάσσοντας τον τερματισμό όλων των σχετικών γραφείων και θέσεων «κατά το μάξιμουμ που επιτρέπει ο νόμος».

Η έννοια της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης έχει προέλθει από τη δράση των ακτιβιστών στις αρχές της δεκαετίας του 1980 να μπλοκάρουν μια χωματερή για πολυχλωριωμένα διφαινύλια σε μια μαύρη κοινότητα της Βόρειας Καρολίνας. Μάζεψαν αποδείξεις και απέδειξαν ότι οι έγχρωμοι και φτωχοί Αμερικανοί είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να ζουν κοντά σε πηγές ρύπανσης και να πεθαίνουν νωρίτερα εξαιτίας της μόλυνσης των περιοχών τους. Μία δεκαετία αργότερα ο Πρόεδρος Μπους δημιούργησε το Γραφείο Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης (Office of Environmental Justice).

Η διακοπή των δράσεων για το ζήτημα αυτό εκτιμάται ότι θα προκαλέσει πολύ μεγάλη ζημιά σε σημαντικό τμήμα του πληθυσμού των ΗΠΑ, περιλαμβανομένων και πολλών οπαδών και ψηφοφόρων του Τραμπ. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν περιοχές όπου το προσδόκιμο ζωής είναι 10 έως 15 χρόνια μικρότερο από άλλες, ενώ οι έγχρωμοι και φτωχοί Αμερικανοί είναι επίσης πιο εκτεθειμένοι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και μεγάλες καταστροφές εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

 

Επίθεση και στη μετεωρολογία

Εκτός από αυτές τις υπηρεσίες, περικοπές αντιμετωπίζουν και τα τμήματα που ασχολούνται με το περιβάλλον στα υπουργεία Γεωργίας, Εμπορίου, Εσωτερικών και Μεταφορών, όπως και διάφορες άλλες κρατικές υπηρεσίες. Ήδη, το Κέντρο για τη Βιοποικιλότητα (Center for Biological Diversity), μια από τις εγκυρότερες και σοβαρότερες οργανώσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, κατέφυγε στα δικαστήρια εναντίον της κυβέρνησης για το θέμα των περικοπών, καυτηριάζοντας αυτό που ονομάζει πόλεμο κατά του φυσικού περιβάλλοντος.

Μια μέθοδος για να καταπολεμάς τον πυρετό είναι να μην τον μετράς και να σπας τα θερμόμετρα. Η κυβέρνηση δεν περιορίστηκε στις περικοπές επιστημονικού προσωπικού. Επιχειρεί επίσης να περιορίσει την πρόσβαση του κοινού στις επιστημονικές πληροφορίες που, μεταξύ άλλων, θα επιβεβαίωναν την ύπαρξη και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έτσι, το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ κατέβασε από τις ιστοσελίδες του τα θέματα που αφορούν την κλιματική πολιτική, οδηγούς, συλλογές δεδομένων και άλλες πηγές. Οργανώσεις για το περιβάλλον και ενώσεις αγροτών προσέφυγαν ήδη στη δικαιοσύνη εναντίον του μέτρου, υπογραμμίζοντας ότι το υπουργείο Γεωργίας «οφείλει να υπερασπίζεται το διατροφικό σύστημα από τις ξηρασίες, τις άγριες πυρκαγιές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όχι να αρνείται στο κοινό την πρόσβαση σε κρίσιμα στοιχεία».

Στα περισσότερα κοινωνικά θέματα το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο. Μπορούν να βρεθούν επιχειρήματα υπέρ της μιας και υπέρ της άλλης άποψης. Δεν νομίζω όμως ότι είναι αυτή η περίπτωση του θέματος που εξέθεσα πιο πάνω. Και γι’ αυτό, αν και συνηθίζω συχνά στο τέλος των κειμένων που υπογράφω, και αφού εκθέσω τα στοιχεία του θέματος, να προσθέτω ένα πιο προσωπικό σχόλιο επί των όσων περιγράφω, δεν θα το κάνω σε αυτή την περίπτωση. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σαφής και πολύ πιο δυνατή από το οποιοδήποτε σχόλιο θα μπορούσα να κάνω εγώ.

πηγή