Καμπάνια για τη συγκέντρωση 25.000 υπογραφών– Οι όροι, οι προϋποθέσεις και το τελικό ερώτημα
Πάνω από το 1/3 των υπογραφών που απαιτούνται για την διενέργεια του δημοψηφίσματος που θα κρίνει το μέλλον της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), έχουν συγκεντρωθεί από την περασμένη Δευτέρα, που άρχισε η σχετική καμπάνια και τέθηκε σε λειτουργία, διαδικτυακά, η πλατφόρμα για τη συγκέντρωση των υπογραφών.
Οι δημότες Θεσσαλονίκης καλούνται να υπογράψουν και να ζητήσουν να γίνει το δημοψήφισμα προκειμένου να αποφασιστεί από τους πολίτες αν θα προχωρήσει το σχέδιο για την ανάπλαση της ΔΕΘ στον υπάρχοντα χώρο των 176 στρεμμάτων στο κέντρο της πόλης, ή αν, στον ίδιο χώρο, δημιουργηθεί ένα μητροπολιτικό πάρκο υψηλού πρασίνου, όπου θα διατηρηθούν μερικά από τα ιστορικά κτήρια της Έκθεσης, για τις μικρής όχλησης εκθέσεις. Ο κύριος όγκος των μεγάλων διοργανώσεων προτείνεται να μεταφερθούν εκτός πόλης, σε δημόσια έκταση στη Σίνδο, όπως άλλωστε προέβλεπε σχετική απόφαση των φορέων και της κεντρικής κυβέρνησης μέχρι το 2014.
Έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 8.000 υπογραφές
Όπως παρουσιάζει το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη», η ανταπόκριση των δημοτών Θεσσαλονίκης μέχρι στιγμής είναι θετική και στη διαδικτυακή πλατφόρμα parkodeth.gr, εκτιμάται ότι πρέπει να έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 8.000 υπογραφές. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στα παραπάνω νούμερα δεν έχουν προσμετρηθεί οι υπογραφές που συγκεντρώνονται εγγράφως άμεσα από τους πολίτες ή «πόρτα – πόρτα» στις σχετικές φόρμες που διακινεί η «Οργανωτική Επιτροπή Δημοψηφίσματος», η οποία, την περασμένη Δευτέρα, μέσω συνέντευξης Τύπου, παρουσίασε το πολιτικό πλαίσιο, τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα της καμπάνια για το δημοψήφισμα.
Ο στόχος είναι να συγκεντρωθούν, βάσει όσων ορίζει ο σχετικός νόμος, περίπου 25.000 υπογραφές μέχρι το τέλος Ιουνίου, ενώ το ερώτημα που προτείνει η επιτροπή είναι το εξής: «Συμφωνείτε το εκθεσιακό κέντρο της ΔΕΘ να μετατραπεί με αποκλειστικά δημόσια χρηματοδότηση σε Μητροπολιτικό Πάρκο υψηλού πρασίνου, πολιτισμού και άθλησης, χωρίς νέες κατασκευές, και ταυτόχρονα (α) να διατηρηθούν μόνο τα περίπτερα με θεσμικά αποδεδειγμένη ιστορική αξία και μνήμη, ώστε να αποκατασταθούν και να φιλοξενούν ήπιες εκθεσιακές και πολιτιστικές δραστηριότητες, και (β) οι μεγάλες εκθέσεις να μεταφερθούν σε νέες εγκαταστάσεις σε δημόσια έκταση στη Σίνδο;».
Το δημοψήφισμα για τη ΔΕΘ
Να σημειωθεί ότι το δημοψήφισμα στο δήμο Θεσσαλονίκης για το μέλλον της ΔΕΘ, αν τελικά γίνει, θα είναι το πρώτο πανελλαδικά και θα αποτελέσει την αφετηρία για μία πρωτόγνωρη για τη χώρα δημοκρατική διαδικασία.
Σύμφωνα με πληροφορίες ήδη και σε άλλους δήμους έχουν αρχίσει διαδικασίες για τη διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων, όπως στο δήμο Θάσου ενάντια στην εγκατάσταση μονάδας υγειονομικής ταφής διοξειδίου του άνθρακα στην περιοχή του Πρίνου Θάσου, Περάμου Καβάλας και Αγίου Όρους, αλλά και στο δήμο Τρικκαίων με το ερώτημα να αφορά την παραχώρηση δημοτικής περιουσίας για την εγκατάσταση και λειτουργία φωτοβολταϊκών σε χωριά του δήμου Τρικάλων, στις δημοτικές ενότητες Παραληθαίων και Παληοκάστρου.
Η διαφορά είναι ότι στα Τρίκαλα και τη Θάσο οι διοικήσεις των δήμων έχουν συμφωνήσει για τη διενέργεια των δημοψηφισμάτων, βάσει πάντα όσων προβλέπει ο νόμος.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι τα τοπικά δημοψηφίσματα διενεργούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 133-151 του νόμου 4555/2018. Σε επίπεδο δήμου αποφασίζονται είτε (α) κατόπιν απόφασης του δημοτικού συμβουλίου, με πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των μελών του, είτε (β) μετά από αίτηση αριθμού εγγεγραμμένων εκλογέων, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μικρότερος του 10% του συνολικού αριθμού των εγγεγραμμένων εκλογέων του δήμου και, κατόπιν, έγκριση του δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία.
Ο χαρακτήρας του δημοψηφίσματος ως αποφασιστικού ή συμβουλευτικού καθορίζεται στην απόφαση προκήρυξής του. Σε κάθε περίπτωση το τοπικό δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα εάν το αντικείμενό του δεν ανάγεται στην αποφασιστική αρμοδιότητα του δήμου ή της περιφέρειας που το προκηρύσσει.
Ο δήμος Θεσσαλονίκης και το ιδιοκτησιακό της ΔΕΘ
Ωστόσο για το δήμο Θεσσαλονίκης υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο που πιθανά, βάσει σχετικής νομικής ερμηνείας, θα μπορούσε να μετατρέψει το εν λόγω δημοψήφισμα σε δεσμευτικό, καθώς ο δήμος φέρεται να κατέχει ιδιοκτησιακά περίπου το 12,5% της έκτασης της ΔΕΘ, και συνεπώς το μέλλον της «ανάγεται στην αποφασιστική αρμοδιότητα του δήμου».
Όπως αναφέρει ο Νίκος Φωτίου, μέλος της Επιτροπής Δημοψηφίσματος και πρώην αντιδήμαρχος Θεσσαλονίκης, «ο δήμος Θεσσαλονίκης κατέχει περίπου 14 στρέμματα στη ΔΕΘ. Έχουν γίνει πολλά δικαστήρια και η ΔΕΘ ζητούσε να κριθεί σε ποιον ανήκουν τα στρέμματα και πάντα ο δήμος έβγαινε κερδισμένος ακόμα από την εποχή Παπαγεωργόπουλου. Πρόσφατα, επί δημαρχίας Ζέρβα έγινε μία προσπάθεια επίλυσης με τη συγκρότηση επιτροπής η οποία δεν κατέληξε σε λύση κι έτσι τα στρέμματα αυτά παραμένουν στο δήμο. Υπάρχουν μάλιστα σχετικές αναφορές στην απόφαση του δήμου του 2019 για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων του ειδικού χωρικού σχεδίου για την ΔΕΘ».
Η «Θ» αναζήτησε τη σχετική απόφαση του δήμου Θεσσαλονίκης η οποία (αριθ. απόφασης: 686/22-04-2019), αναφέρει επί λέξει τα εξής: Συνεπώς, δεν ισχύει σήμερα η παραχώρηση των επίδικων εκτάσεων από τον δήμο Θεσσαλονίκης στη Δ.Ε.Θ., δηλαδή δεν ισχύει η παραχώρηση κατά χρήση α) τμήματος οικοπέδου εμβαδού 997,20 τ.μ. που βρίσκεται στην πλατεία Σιντριβανίου στη συμβολή των οδών Αγγελάκη και Εγνατία και β) τμήματος εμβαδού 9.653,50 τ.μ. της καταργούμενης παλιάς Λεωφ. Στρατού, από τη συμβολή της οδού αυτής με την οδό Αγγελάκη και μέχρι τον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου (ΓΧΣ) ούτε η παραχώρηση υπό τύπου χρησιδανείου, μέχρι της οριστικής παραχωρήσεως, του καταργουμένου τμήματος της οδού Κονίτσης εμβαδού 3.430 τ.μ. περίπου.
Να σημειωθεί ότι και σε αυτό το στοιχείο βασίζεται η προσφυγή κατά της ανάπλασης της ΔΕΘ που κατέθεσαν 50 πολίτες της Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ, το 2021. Στην προσφυγή σχετικά με το χωροταξικό σχέδιο, γίνεται αναφορά για καταπάτηση δημοτικού και δημόσιου χώρου από την ΔΕΘ, δηλαδή ότι ανοικοδομήθηκαν δημόσιες εκτάσεις «παράνομα», καθώς ο δημόσιος χώρος δεν μεταβιβάζεται, ενώ γίνεται ειδική αναφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Η σχετική συνεδρίαση του ΣτΕ αναβλήθηκε μέχρι σήμερα τέσσερις φορές και η απόφαση αναμένεται το επόμενο διάστημα.
Τι θα γίνει αν συγκεντρωθούν οι υπογραφές
Βάσει της σχετικής νομοθεσίας, μόλις συγκεντρωθούν οι απαιτούμενες υπογραφές, το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης είναι υποχρεωμένο να τις παραλάβει και να εξετάσει το αίτημα και σε διάστημα ενός μηνός, αφού εξετάσει το «γνήσιο των υπογραφών», να λάβει απόφαση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και να το διενεργήσει εντός δύο μηνών.
Να σημειωθεί ότι η Επιτροπή Δημοψηφίσματος έχει προνοήσει για τα τεχνικά και νομικά ζητήματα και σε περίπτωση που υπάρχουν ψευδείς καταχωρήσεις, υπάρχουν τα ηλεκτρονικά ίχνη τα οποία μπορούν να αναζητηθούν από την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, προκειμένου να αποδοθούν στους παραβάτες οι σχετικές ποινικές ευθύνες.
Όπως αναφέρει στη «Θ» ο Νίκος Νικήσιανης, διδάκτορας Βιολογίας και μέλος της Επιτροπής Δημοψηφίσματος, «Από εδώ και πέρα θα δώσουμε έμφαση στην συγκέντρωση των υπογραφών κυρίως “δια ζώσης”, ακόμα και πόρτα – πόρτα, σε πλατείες και με δημόσιες παρεμβάσεις καθώς υπάρχει μεγάλη σημασία να έρθουμε σε επαφή με τους πολίτες και να ακούσουμε τι λένε».
Ο Χρήστος Ελευθεριάδης, οικονομολόγος, επίσης μέλος της Επιτροπής Δημοψηφίσματος τονίζει πως «οι πολίτες της Θεσσαλονίκης συμμετέχουν μαζικά στη συλλογή των 25.000 υπογραφών που απαιτούνται ώστε να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την ΔΕΘ. Το προτεινόμενο σχέδιο “ανάπλασης” που εξαφανίζει οριστικά την προοπτική δημιουργίας Μητροπολιτικού Πάρκου στο χώρο, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση. Η πόλη χρειάζεται χώρο υψηλού πρασίνου στο κέντρο για να καταπολεμήσει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, ιδίως τους θερινούς μήνες».
Η στάση των κομμάτων
Σε ότι αφορά τη στάση των κομμάτων και τις τοπικές τους οργανώσεις, δύο πρώην κυβερνητικά κόμματα, η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσονται υπέρ της ανάπλασης της ΔΕΘ. Διαφέρουν ωστόσο στον τρόπο χρηματοδότησης του έργου που υπολογίζεται από το ΤΑΙΠΕΔ γύρω στα 370 εκατομμύρια. Η ΝΔ προτείνει η ανάπλαση να γίνει μέσω ΣΔΙΤ ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ με κρατική χρηματοδότηση.
Από την αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ έχει ταχθεί υπέρ της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ στη Σίνδο, αλλά απορρίπτει το δημοψήφισμα, παρότι πολλά στελέχη του έχουν τοποθετηθεί υπέρ της προσφυγής στη λαϊκή απόφαση. Υπέρ της μετεγκατάστασης είναι και το ΚΚΕ ενώ υπέρ της μετεγκατάστασης και του δημοψηφίσματος έχουν τοποθετηθεί η Νέα Αριστερά, η Ελληνική Λύση, το Κίνημα Δημοκρατίας αλλά και το ΜΕΡΑ25.
Οι δυτικοί δήµοι µιλούν ξανά για Σίνδο, ο Αγγελούδης επιµένει για το κέντρο…
Το προ ετών δίλημμα «ΔΕΘ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ή στη Σίνδο» επιθυμεί να επαναφέρει στον δημόσιο διάλογο, με τον πλέον επίσημο τρόπο, η διοίκηση του δήμου Δέλτα (και προφανώς δεν είναι η μόνη).
Η δήμαρχος Γερακίνα Μπισμπινά συγκαλεί σύσκεψη τη Μεγάλη Δευτέρα στη Σίνδο με θέμα «Μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη Σίνδο: Ανάσα στο Κέντρο, Ανάπτυξη στα δυτικά της πόλης». Στη σύσκεψη, όπως αναφέρεται στη σχετική πρόσκληση, θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, ακαδημαϊκοί, ειδικοί σε θέματα χωροταξίας και ανάπτυξης, καθώς και φορείς της τοπικής κοινωνίας και παραγωγής.
«Θέλουμε την ΔΕΘ εδώ με το μικρότερο δυνατό κτηριακό αποτύπωμα, με ήπιες και βιώσιμες εκθεσιακές δράσεις και με μητροπολιτικό πάρκο 200 στρεμμάτων», τόνισε από την πλευρά του ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. «Εφόσον υπάρχει ανάγκη η Έκθεση να αναπτυχθεί, αυτό να γίνει στο περιαστικό μέρος της πόλης. Αυτά είχαμε πει και προεκλογικά. Όχι στη Σίνδο γιατί εκεί ξέραμε ότι δεν υπάρχει μέρος», είπε.
Η πρόταση του δήμου Θεσσαλονίκης προβλέπει 113 στρέμματα πυκνοφυτεμένου πάρκου εντός του υφιστάμενου χώρου της ΔΕΘ και με την Αγία Φωτεινή, αλλά και με τη διεκδίκηση επιπλέον 70 – 100 στρεμμάτων από τον χώρο του Γ΄ Σώματος Στρατού.
Ο δήμαρχος ξεκαθάρισε ότι ούτε ήταν, ούτε είναι σύμφωνος με το να φύγει η ΔΕΘ από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. «Όσοι εισηγούνται για τη Σίνδο, θέλουν να παραμείνει η ΔΕΘ ως έχει, σε αυτή την τραγική κατάσταση, αυτό το τσαντίρι. Όταν κάνουμε προτάσεις, θα πρέπει να μιλάμε συγκεκριμένα», είπε και πρόσθεσε και μια άλλη διάσταση: «Ένα μητροπολιτικό πάρκο της τάξης πλέον των 100 στρεμμάτων απαιτεί περίπου 1 εκατ. ευρώ για έξοδα φύλαξης και καθαριότητας».
«Τους κάλεσα να διεκδικήσουμε όλοι μαζί ένα μεγάλο μητροπολιτικό πάρκο», είπε αναφερόμενος στους υπέρμαχους του δημοψηφίσματος. «Εμείς δεν αντιπαλεύουμε τους πολίτες που ζητούν δημοψήφισμα ή την άλλη πρόταση. Δεν είμαστε από την απέναντι πλευρά. Αν κάποιοι τους σπρώχνουν για λόγους πολιτικούς να το κάνουν, είναι λάθος. Είμαστε στην ίδια πλευρά. Μητροπολιτικό πάρκο θέλουμε όλοι. Αυτό είναι το ζητούμενο. Η ΔΕΘ δεν είναι θέμα για να μας χωρίσει. Πρέπει να διεκδικήσει ενωμένη η πόλη αυτά που πρέπει κι όχι να βρίσκουμε τρόπους να διαφωνούμε», πρόσθεσε ο Στέλιος Αγγελούδης.
…ενώ το ΤΕΕ «έκλεισε» τη συζήτηση ανάπλασης απόντος του Υπερταμείου
Έλαμψε δια …της απουσίας του το Yπερταμείο από την εκδήλωση που διοργάνωσε το ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας για την ανάπλαση της ΔΕΘ, έστω σε επίπεδο απλής παρουσίας εκπροσώπου της διοίκησης του στην εκδήλωση.
Μετά την «φωτιά» που άναψε το Μάρτιο η διοίκηση του Υπερταμείου εκτοξεύοντας τον προϋπολογισμό του έργου στα 370 εκατ. ευρώ έναντι 300 που ίσχυε μέχρι πρότινος και την «διόρθωση» και επιστροφή του ποσού στα 300 εκατ. ευρώ από τη διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo Α.Ε., που συνοδεύτηκε με προαναγγελία αναλυτικής παρουσίασης εν ευθέτω χρόνω, θα περίμενε κανείς ότι στη συγκεκριμένη εκδήλωση, στην οποία εξάλλου παρουσιάστηκε το αναθεωρημένο πλάνο του έργου (σ.σ. μετά την ενσωμάτωση των αιτημάτων του δήμου Θεσσαλονίκης) θα υπήρχε παρουσία του Ταμείου. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική και η διοίκηση του Υπερταμείου παραμένει απούσα συνολικότερα από τον τρέχοντα δημόσιο διάλογο για την ανάπλαση, παρά την προαναφερόμενη «στραβή» για το πλέον σημαντικό θέμα, δηλαδή τη χρηματοδότηση του έργου με τη μορφή ΣΔΙΤ και τον επιμερισμό του κόστους στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με το αναθεωρημένο σχέδιο ανάπλασης, που παρουσιάστηκε από τους μελετητές του έργου (Juan. Λούκας Young , Neil Porter και Andrew Kiel) που κέρδισαν το πρώτο βραβείο στον σχετικό διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, η δομημένη επιφάνεια είναι μειωμένη κατά 6.000 τ.μ., υποχωρώντας στα 53.800 τ.μ. έναντι αρχικής πρόβλεψης για 59.000 τ.μ. και έναντι 67.000 τ.μ. κτισμάτων που υπάρχουν σήμερα. Αναλυτικότερα από το Συνεδριακό Κέντρο έχουν «κοπεί» 4.000 τ.μ. και από το Επιχειρηματικό Κέντρο 2.000 τ.μ. σε σύγκριση με το αρχικό πλάνο.
Με δεδομένο, δε, ότι από πλευράς ενδιαφερόμενων επενδυτών -συγκεκριμένα της Dimand- ήδη υπήρχε γκρίνια ότι «τα νούμερα δεν βγαίνουν» όσον αφορά τα τετραγωνικά μέτρα που θα μπορούν να κατασκευάσουν σε σύγκριση με τα κεφάλαια που καλούνται να επενδύσουν- με βάση τουλάχιστον το σενάριο των 370 εκατ. ευρώ -δημιουργούνται πρόσθετες απορίες. Οι απορίες αφορούν την τελική μοιρασιά κόστους και τετραγωνικών και οι αρμόδιες δημόσιες αρχές, με πρώτο το ίδιο το Υπερταμείο οφείλουν να αποσαφηνίσουν άμεσα.
Η διοίκηση του ΤΕΕ/ΤΚΜ τάσσεται από την πλευρά του κατηγορηματικά υπέρ της άμεσης έναρξης του έργου, με τον πρόεδρο του, Ηλία Περτζινίδη, να δηλώνει χαρακτηριστικά ότι «στις περισσότερες εκδηλώσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου ξεκινούμε με τη διατύπωση ότι το ΤΕΕ/ΤΚΜ ανοίγει τον διάλογο. Στη συγκεκριμένη εκδήλωση το ΤΕΕ/ΤΚΜ κλείνει τον διάλογο. Ας ξεκινήσει, επιτέλους, το έργο».
Οι διοικήσεις τόσο της ΔΕΘ-Helexpo Α.Ε. όσο και του ΤΕΕ/ΤΚΜ κρούουν κώδωνα κινδύνου ότι εάν η πόλη οδηγηθεί σε νέο κύκλο διαβουλεύσεων για μεταφορά της ΔΕΘ σε άλλη περιοχή, τα χρόνια που απαιτούνται μέχρι την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου θα επιφέρουν την πλήρη απαξίωση της ΔΕΘ με πολύ αρνητικές συνέπειες για την οικονομία της πόλης και θα χαθεί ένα ώριμο μελετητικά έργο, που θα αναβαθμίσει δραστικά το κέντρο της πόλης σε συνδυασμό με το πάρκο που θα δημιουργηθεί, και θα τονώσει ισχυρά την τοπική οικονομία. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ-Helexpo Α.Ε., Κυριάκος Ποζρικίδης έκανε λόγο – βάσει της σχετικής μελέτης της Deloitte – για οικονομική δραστηριότητα 70-80 εκατ. ευρώ κατά τη φάση κατασκευής του έργου και 350 – 400 εκατ. ευρώ κατά τη φάση λειτουργίας του, με δημιουργία 1.000 θέσεων εργασίας στην κατασκευή και 1.500 στη φάση λειτουργίας του.
