Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Η υπόθεση των “γαλάζιων τρολ” μας δίνει αφορμή να συζητήσουμε το κεφάλαιο της πολιτικής στα social media
Και στο τελευταίο θα σταθούμε στο σημερινό μας σημείωμα.
Και τα τρολ… έχουν ψυχή
Αν και η Ομάδα Αλήθειας έχει ύπαρξη πολυετή, από την κυβέρνηση Σαμαρά, η “στόχευσή” της αρχικά δεν ήταν το τρόλινγκ στα κοινωνικά δίκτυα. Ήταν η προβολή των θέσεων της κυβέρνησης με “ανορθόδοξους” τρόπους. Χρειάστηκε να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ και το δικό του “κύκλωμα” των τρολ, που πλημμύρισαν τα κοινωνικά δίκτυα (κάποιοι έμμισθοι, οι περισσότεροι απλώς γιατί… έτσι) από το 2014 και μετά, για να αρχίσει η μετεξέλιξη της ομάδας προπαγάνδας της Ν.Δ.
Η αποφασιστική ώθηση στην ομάδα και το έργο της δόθηκε μετά την άνοδο του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προεδρία της Ν.Δ. και το νέο “καθεστώς” οριστικοποιήθηκε το 2018, όταν η ομάδα αλήθειας μπήκε υπό τη στέγη της Blue Skies και τα μισθοδοτούμενα τρολ απέκτησαν στάτους κανονικού υπαλλήλου του “γαλάζιου παραμάγαζου”.
Βεβαίως, με τη Ν.Δ. τα πάντα είναι μπίζνα και έτσι και αυτό εδώ. Αναμειγνύονται στην υπόθεση ιδιωτικές εταιρείες που χρηματοδοτούν το “γαλάζιο” παραμάγαζο, προφανώς με (τα γνωστά) ανταλλάγματα – κι άλλες μπίζνες, κρατικά έργα και τα τοιαύτα.
Τι κάνουν τα “κομματικά τρολ”; Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, πρώτα αντικυβερνητική (όταν ήταν κυβέρνηση η Ν.Δ.) προπαγάνδα, εμπλέκονταν σε “μονομαχίες” στα κοινωνικά δίκτυα που αφορούσαν σε θέματα της επικαιρότητας και “έκραζαν” τα “γαλάζια” στελέχη. Αλλά όχι μόνο, στοχοποιούσαν και “όμορα” κόμματα (συνηθέστερα το ΚΚΕ, ενίοτε ΠΑΣΟΚ) που θεωρούνταν “ανταγωνιστικά” του ΣΥΡΙΖΑ για τις αριστερές ψήφους. Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση συνεχίστηκε το ίδιο βιολί, απλώς τα “συριζοτρόλ” αντί να ελέγχουν την κυβέρνηση, τη στήριζαν. Μετά το 2023 τα “συριζοτρόλ” εξαφανίστηκαν, αν και 3-4 γνωστοί λογαριασμοί συνέχισαν το “έργο” τους, αυτή τη φορά… υπέρ Κασσελάκη.
Τα “γαλάζια” τρολ λειτούργησαν πάνω στο ίδιο πρότυπο. Απλώς… με πολύ πιο επιθετικό στυλ. Ιδιαίτερα από το 2022 και μετά, ο στρατός των “γαλάζιων” τρολ χρησιμοποιείται συστηματικά για εκφοβισμούς, δολοφονία χαρακτήρα, συστηματική δυσφήμηση αντιπάλων της κυβέρνησης και μη φιλικών δημοσιογράφων, καλλιτεχνών και opinion makers. Και βεβαίως για μπόλικο damage control, κάτι που η κυβέρνηση χρειάζεται… σχεδόν καθημερινά, από την τραγωδία των Τεμπών και ένθεν.
Η πολιτική των κοινωνικών δικτύων
Τα κομματικά τρολ έχουν παρουσία σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα, κι αυτό συμβαίνει διεθνώς. Στην Ελλάδα κυρίως επικεντρώνονται σε δύο πλατφόρμες, στο Facebook και στο Χ (πρώην Twitter). Μια και η αναγνωρισιμότητα στα κοινωνικά δίκτυα είναι σημαντική, δεν είναι τίποτε προσωρινά ψευτοπροφίλ που κάνουν μία ή περισσότερες αναρτήσεις και μετά εξαφανίζονται. Τουναντίον, είναι σταθερές για μεγάλα διαστήματα, ολοκληρωμένες ψηφιακές περσόνες (προφανέστατα ψεύτικες, αλλά αυτό δεν έχει σχέση – όλα είναι εικονικά και σε ένα επίπεδο “ψεύτικα” στο διαδίκτυο) που έχουν πολυετή παρουσία και παρεμβαίνουν τακτικά σε συζητήσεις για να σχολιάσουν θέματα της επικαιρότητας.
Ο συγκεκριμένος τρόπος πολιτικής αντιπαράθεσης δεν περιορίζεται φυσικά σε αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα. Ούτε στους μετακλητούς του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε στο πιο οργανωμένο και επαγγελματικό “στάβλο” τρολ της Νέας Δημοκρατίας.
Πολιτική μέσω των κοινωνικών δικτύων γίνεται σε όλο τον κόσμο και στις περισσότερες περιπτώσεις πολύ πιο σοβαρά, συγκροτημένα και επαγγελματικά, απ’ ό,τι μπορούν έστω να συλλάβουν οι εν Ελλάδι “πρωτοπόροι” του χώρου.
Με παρουσία σε όλες τις πλατφόρμες, με συγκεκριμένες επιστημονικές μεθοδολογίες, με διπλές και τριπλές εναλλαγές ταυτότητας, απόψεων και θέσης, με αντιστροφή ρόλων και πολλά ακόμη που ο χώρος δε μας επιτρέπει να αναπτύξουμε. Κανονική επιστήμη, όχι βλακείες.
Και φέρνει αποτελέσματα.
Η “αρένα” των social media
Τα κοινωνικά δίκτυα στο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι μια πραγματική “αρένα”. Στη χώρα μας, όπου μέχρι πρόσφατα το 99% των παραδοσιακών media (σε TV, εφημερίδες, ραδιόφωνα, ειδησεογραφικά sites) στήριζε χέρια-πόδια την κυβέρνηση της Ν.Δ., τα κοινωνικά δίκτυα ήταν συχνά ο μοναδικός χώρος όπου κυκλοφορούσαν εναλλακτικές στο “επίσημο αφήγημα”, το οποίο διακινούσε η κυβέρνηση και τα φίλια media. Ιδιαίτερα στην υπόθεση των Τεμπών, όλη η δουλειά έγινε μέσω κοινωνικών δικτύων. Εδώ και κάμποσους μήνες η παντοδυναμία Μητσοτάκη στα media έχει υποστεί ρηγματώσεις, αλλά ακόμη το 80-85% των media παραμένουν φιλοκυβερνητικά.
Η ύπαρξη του “στρατού” των “γαλάζιων τρολ” επέτρεπε στην κυβέρνηση να έχει τη δική της “φωνή” στα κοινωνικά δίκτυα, αν και η αλήθεια είναι ότι μια 15άδα ή μια 30άδα έμμισθων τρολ δεν μπορούν να κάνουν τόσο “θόρυβο” σε ένα μέσο το οποίο είναι “άναρχα δημοκρατικό”, και στο οποίο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά εκφράζονται.
Οπότε τα τρολ αυτά χρησιμοποιούνται σε “καίρια” σημεία, για να εισάγουν στον δημόσιο διάλογο κάποιες “πληροφορίες” (συνήθως ψεύδη), που θολώνουν τα νερά, καθώς αναπαράγονται κατά το δοκούν. Λ.χ. έχουν κυκλοφορήσει τερατώδη ψέματα για την Καρυστιανού και την προσωπική της ζωή, κάποιοι από τους λογαριασμούς που φέρονται να χρησιμοποιούνται από έμμισθα “γαλάζια” τρολ.
Θα επανέλθουμε στο θέμα της χρήσης των κοινωνικών δικτύων για προπαγάνδα, διότι είναι πολύ ενδιαφέρον και σηκώνει πολλή ανάλυση!
