Της Δήμητρας Μακρή
Μετράει αντίστροφα ο χρόνος παραμονής του γενικού προξενείου των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας New York Times. Στη συνέχεια, η είδηση αναπαράχθηκε και σε άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως το CNN, το Politico, τον Independent αλλά και το τουρκικό πρακτορείο «Anadolu».
Το κλείσιμο του προξενείου στη Θεσσαλονίκη είναι στο πλαίσιο της απόφασης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μειώσει τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό βάζοντας λουκέτο σε 10 πρεσβείες και 17 προξενεία σε όλο τον κόσμο. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση, οπότε οι εργαζόμενοι δουλεύουν κανονικά μέχρι νεωτέρας…
Η είδηση προκαλεί εντύπωση, όπως γράφει η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» καθώς οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε μία από τις καλύτερες περιόδους. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα γενικό προξενείο το οποίο έχει ιστορική αξία για την πόλη, καθώς η αμερικανική διπλωματική αποστολή υπήρχε από το 1832 ως προξενική υπηρεσία και από το 1870 ως προξενείο. Η μοναδική περίοδος που είχε τεθεί εκτός λειτουργίας ήταν στην κατοχή, 1941- 1944, και πως από το 1952 και μετά αναβαθμίστηκε σε γενικό προξενείο. Η παρουσία του στην πόλη σχετίζεται απόλυτα με τη γεωστρατηγική σημασία της Θεσσαλονίκης ως πύλη στα Βαλκάνια. Μια σημασία που αποδεικνύεται και έμπρακτα καθώς στην πόλη δραστηριοποιούνται εταιρείες κολοσσοί όπως η Pfizer, η Chubb ασφαλιστική ή η Deloitte προσφέροντας κι εξασφαλίζοντας σημαντικές θέσεις εργασίας. Μια αποστολή που σχετίζεται και με τους 600 Αμερικανούς πολίτες που κάθε χρόνο φοιτούν στο ACT κι ενώ το κολέγιο Ανατόλια – σε άρρηκτη σχέση με το γενικό προξενείο – συμπλήρωσε, το 2024, 100 χρόνια από τη μετεγκατάστασή του στην πόλη.
Ακόμη, τονίζεται πως πρόκειται για μια διπλωματική αποστολή που έχει συμβάλλει τα μέγιστα εκτός του οικονομικού, γεωστρατηγικού, εκπαιδευτικού πεδίου και σε πολιτιστικό επίπεδο με σημαντικές εκθέσεις όπως εκείνη του 2000 του Άντι Γουόρχολ, ή των μπαλέτων Άλβιν Άιλι μαζί με πολλές ανταλλαγές τζαζ ή γκόσπελ. Ένα προξενείο σημείο αναφοράς για την πόλη – μαζί με το γαλλικό το οποίο δρα στη Θεσσαλονίκη εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια.
Ο τωρινός γενικός πρόξενος των ΗΠΑ είναι ο Τζέρι Ισμαήλ, διπλωμάτης καριέρας που έχει διατελέσει επικεφαλής του τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Γραφείο Διεθνών Οργανισμών, ειδικός βοηθός στο Γραφείο Επίλυσης Συγκρούσεων και σταθεροποίησης και ως διπλωμάτης στο γραφείο Αυστραλίας ή στο γραφείο Αλβανίας προωθώντας την ευρωατλαντική ενσωμάτωση, στο Κόσοβο ή και αλλού. Έχει αναφερθεί στο παρελθόν στον εγγενή δεσμό εμπιστοσύνης που υπάρχει ανάμεσα σε Αμερικανούς και Έλληνες και χρονολογείται από τον Κοραή και τον Τζέφερσον, δεσμός βασισμένος σε κοινές αξίες και ιστορία.
Ήξεις αφίξεις η δήλωση του Αμερικανού προξένου
«Κανένα κλείσιμο πρεσβείας ή προξενείου δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα και οι λειτουργίες τους συνεχίζονται κανονικά. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ συνεχίζει να εκτιμά τα διεθνή προγράμματα και τη στάση μας υπό την οπτική γωνία της εξασφάλισης της καλύτερης θέσης ώστε να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις προς όφελος του αμερικανικού λαού» ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση του Αμερικανού γενικού προξένου Τζέρι Ισμαήλ.
Πώς επιλέχθηκαν
Ξετυλίγοντας το κουβάρι από την αρχή, αναφέρεται πως η διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει βάλει ως στόχο τη μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών. Έχει ήδη ανακοινώσει περικοπές σε ό,τι αφορά τη βοήθεια των ΗΠΑ στο εξωτερικό. Σχεδιάζοντας δε τον προϋπολογισμό του ομοσπονδιακού έτους 2026 στοχεύει από τα 54,4 δισ. δολάρια να τα μειώσει στα 28,4 δισ. δολάρια. Πώς έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων διπλωματικών αρχών; Οι προτεινόμενες αλλαγές βασίστηκαν σε ανατροφοδότηση που έλαβαν στην Ουάσινγκτον από τα περιφερειακά γραφεία, από υπηρεσιακές πληροφορίες, από το πόσο κοστοβόρα είναι, τον φόρτο εργασίας που διαχειρίζονται καθώς και θέματα ασφάλειας. Υπογραμμίζεται πως δεν έχει γίνει καμία επίσημη ανακοίνωση από τον Λευκό Οίκο. Ότι για να περάσουν οι προτάσεις θα πρέπει να έχουν και τη σφραγίδα του υπουργού των Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο.
Ποιες πρεσβείες και προξενεία ανά τον κόσμο κινδυνεύουν να κλείσουν
Αναμφισβήτητα πάντως το λουκέτο σε 10 πρεσβείες και 17 προξενικές αρχές θα αποφέρει συρρίκνωση της αμερικανικής παρουσίας σε κάθε μέρος του πλανήτη. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεώρησαν πως ο περιορισμός αυτός θα αφήσει κενό στις περιοχές αυτές, κενό το οποίο θα φροντίσουν να κλείσουν άλλες δυνάμεις, όχι πάντα φίλα προσκείμενες στις ΗΠΑ και τα συμφέροντά τους. Ειδικά μάλιστα αναφέρεται ότι θα μειωθεί η αμερικανική παρουσία σε χώρες που αυτή τη στιγμή υπερτερεί για παράδειγμα της Κίνας – όπως στην Ευρώπη- αλλά και θα μειωθεί ακόμη περισσότερο εκεί όπου ούτως ή άλλως το Πεκίνο έχει εντονότερη παρουσία, όπως η Αφρικανική Ήπειρος. Επιπρόσθετα ελλοχεύει ο κίνδυνος να μειωθεί το αίσθημα ασφάλειας που έχουν Αμερικανοί πολίτες που ζουν, για παράδειγμα, σε αφρικανικές χώρες, όπως επίσης και η ποιότητα στην, πάντα σημαντική για τις ΗΠΑ, συλλογή πληροφοριών.
Ποιες είναι αυτές οι διπλωματικές αρχές που έχουν μπει στο μικροσκόπιο; Έξι βρίσκονται στην Αφρική: Γκάμπια, Δημοκρατία Κονγκό, Ερυθραία, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Λεσότο, και Νότιο Σουδάν. Δύο σε μικρές ευρωπαϊκές χώρες: Λουξεμβούργο και Μάλτα. Επίσης, προτείνεται να κλείσουν οι πρεσβείες σε Γρενάδα και Μαλδίβες. Τα περισσότερα από τα προξενεία βρίσκονται στην Ευρώπη και περιλαμβάνουν τουριστικές περιοχές που επιλέγουν οι Αμερικανοί πολίτες. Πέντε βρίσκονται στη Γαλλία: Λιόν, Μασσαλία, Μπορντό, Ρεν, Στρασβούργο, δύο στη Γερμανία: Λειψία και Ντίσελντορφ, δύο στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, στο Μόσταρ και την Μπάνια Λούκα. Της Φλωρεντίας στην Ιταλία, της Πόντα Ντελγάδα στην Πορτογαλία και του Εδιμβούργου στη Σκωτία. Ακόμη, εκτός ευρωπαϊκού εδάφους προτείνεται το λουκέτο για την Ντουάλα του Καμερούν, τη Μεντάν της Ινδονησίας, του Ντέρμπαν στη Νότιο Αφρική και του Μπουσάν της Νότιας Κορέας. Ακόμη, αναφέρεται πως προτείνεται η μείωση της δύναμης αμερικανικών πρεσβειών στο Μογκαντίσου της Σομαλίας, στο κλείσιμο του Κέντρου Διπλωματικής Υποστήριξης της Βαγδάτης στο Ιράκ, τη συγχώνευση υπηρεσιών ακόμη και στην Ιαπωνία ή τον Καναδά.
