Τουρκία: Καζάνι που βράζει με 4,1 εκατ. μετανάστες! – Αποθήκη ψυχών…
Παρότι η παράνομη είσοδος στην Τουρκία από τα νότια σύνορα παραμένει σχετικά εύκολη, η έξοδος μέσω των δυτικών χερσαίων συνόρων ή διά θαλάσσης γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, κυρίως λόγω των προσπαθειών της Άγκυρας να αποφύγει επικρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έως τον Δεκέμβριο του 2024, ο αριθμός των Σύρων υπηκόων υπό προσωρινή προστασία στην Τουρκία μειώθηκε κατά 313.302 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας τους 2.901.478.
Οι Σύροι εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα των αλλοδαπών που διαμένουν στη χώρα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 69% του συνολικού ξένου πληθυσμού.
Η δημογραφική σύνθεση της ομάδας παραμένει κυρίως νεανική, με το 78% να είναι κάτω των 35 ετών.
Ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan μίλησε στο κοινοβούλιο στις 25 Δεκεμβρίου, μετά την κατάληψη της Δαμασκού στις 8 Δεκεμβρίου από τη Hayat Tahrir al-Sham (HTS), μια ισλαμιστική, υποστηριζόμενη από την Τουρκία, συμμαχία που κυριαρχεί στις περιοχές της Συρίας που ελέγχονται από την αντιπολίτευση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την εκδίωξη του πρώην προέδρου Bashar al-Assad.
Στην ομιλία του είπε: «Θα βοηθήσουμε όσους θέλουν να επιστρέψουν, αλλά δεν θα εξαναγκάσουμε κανέναν να φύγει.
Για τα αδέλφια μας που συμβάλλουν στην οικονομική, ακαδημαϊκή, επιστημονική ή εμπορική ζωή της Τουρκίας, θα κρατήσουμε τις πόρτες μας ανοιχτές αν θέλουν να μείνουν», προσθέτοντας:
«Όπως πάντα, η αντιπολίτευση θα προσπαθήσει αναμφίβολα να υπονομεύσει αυτή τη διαδικασία, όπως έχει κάνει στο παρελθόν».
Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους ο Erdogan επιτρέπει στους Σύρους πρόσφυγες να παραμείνουν στην Τουρκία σχετίζονται πρωτίστως με τις απαιτήσεις του τομέα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Ο μεγάλος αριθμός Σύρων προσφύγων στην Τουρκία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αγορά εργασίας της χώρας.
Η τουρκική κυβέρνηση και οι επιχειρήσεις επιθυμούν να διατηρήσουν αυτό το εργατικό δυναμικό, παρά τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για την επιστροφή τους στη Συρία.
Οι Σύροι, ειδικά όσοι εργάζονται άτυπα, καλύπτουν κενά στην αγορά εργασίας σε τομείς όπου οι Τούρκοι πολίτες είναι απρόθυμοι να εργαστούν — κυρίως στη γεωργία, τις κατασκευές και τα εργοστάσια χαμηλών αποδοχών.
Η στάση του Erdogan για τη διατήρηση των Σύρων στην Τουρκία έχει και μακροπρόθεσμες πολιτικές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων και στις εκλογές.
Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου το 2011, ο Erdogan έχει υποστηρίξει την πολιτική της ανοικτής πόρτας για τους Σύρους, μια στάση που του έχει αποφέρει δημοτικότητα και αποδοχή από τον συριακό πληθυσμό στην Τουρκία.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, έως τον Νοέμβριο του 2023, ο αριθμός των Σύρων που είχαν αποκτήσει τουρκική υπηκοότητα ανερχόταν σε 237.995 και συνεχίζει να αυξάνεται.
Σε δήλωσή του το 2019, ο Erdogan τόνισε τη σημασία της διεύρυνσης της διαδικασίας πολιτογράφησης λέγοντας: «Γιατί; Μόλις γίνουν πολίτες, μπορούν να βρουν δουλειά, να εργαστούν σε κάθε φορέα και να συνεισφέρουν».
Διαπραγματευτικό χαρτί
Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι Σύροι μετανάστες στην Τουρκία έχουν καταστεί σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί μεταξύ του Erdogan, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας.
Σε αντάλλαγμα για τη διατήρηση των προσφύγων στην Τουρκία, η κυβέρνηση Erdogan όχι μόνο λαμβάνει οικονομική βοήθεια, αλλά επωφελείται και από την ανοχή της διεθνούς κοινότητας απέναντι στο κακό ιστορικό της χώρας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Λίγες μέρες μετά την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία, στις 12 Δεκεμβρίου. Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Erdogan, ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θα διαθέσει επιπλέον 1 δισ. ευρώ στην Τουρκία για τους Σύρους πρόσφυγες.
Η ανακοίνωση ακολούθησε τη δέσμευση της ΕΕ μέσω του Μηχανισμού για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία (FRIT), ο οποίος παρείχε 6 δισ. ευρώ σε βοήθεια για την υποστήριξη των προσφύγων.
Ο FRIT χρηματοδοτεί έργα στους τομείς της ανθρωπιστικής βοήθειας, της εκπαίδευσης, της υγείας, των δημοτικών υποδομών και της κοινωνικοοικονομικής στήριξης, με διάρκεια μέχρι τα μέσα του 2025.
Η επανεγκατάσταση Σύρων προσφύγων από την Τουρκία σε τρίτες χώρες συνεχίστηκε το 2024, με το συνολικό αριθμό να φτάνει τους 71.064 από το 2016. Κύριες χώρες προορισμού είναι η Γερμανία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες. Άλλες χώρες υποδοχής περιλαμβάνουν τη Σουηδία, τη Φινλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, τη Νορβηγία και την Ισπανία.
Η τουρκική αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των Σύρων στην Τουρκία, αυτό το ποσοστό είναι πολύ χαμηλό και κατηγορεί την κυβέρνηση Erdogan ότι έχει μετατρέψει τη χώρα σε κέντρο υποδοχής για την ΕΕ προς εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων.
Συνολικός αριθμός
Την ίδια στιγμή, ο συνολικός αριθμός αλλοδαπών που διαμένουν στην Τουρκία ξεπερνά τα 4,1 εκατομμύρια, σύμφωνα με την έκθεση.
Από αυτούς, πάνω από 3,1 εκατομμύρια είναι άτομα που αναζητούν διεθνή προστασία και 1.056.632 διαθέτουν διάφορους τύπους αδειών παραμονής.
Η μεγαλύτερη κατηγορία μεταξύ των κατόχων αδειών παραμονής παραμένει αυτή των αδειών βραχυπρόθεσμης διαμονής, που αριθμεί 493.478.
Ωστόσο, αυτή η κατηγορία παρουσίασε μείωση κατά 145.286 άτομα σε σχέση με το 2023.
Αντίθετα, ο αριθμός των ατόμων που κατέχουν άδειες παραμονής που κατατάσσονται στην κατηγορία «άλλες» αυξήθηκε κατά 54.429, φτάνοντας τις 243.692.
Τα κυβερνητικά στοιχεία δεν παρείχαν διευκρινίσεις για τη φύση αυτών των αδειών.
Ως προς την ιθαγένεια, οι κύριες χώρες προέλευσης των κατόχων αδειών παραμονής είναι: Τουρκμενιστάν (116.621), Ιράν (82.172), Αφγανιστάν (77.387), Ιράκ (73.257) και Ρωσική Ομοσπονδία (71.640).
Η Τουρκία συνεχίζει επίσης να φιλοξενεί 230.617 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, κυρίως από το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Ιράν και την Ουκρανία, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).
Η έκθεση καταγράφει απότομη αύξηση στον αριθμό παράτυπων μεταναστών.
Το 2024 συνελήφθησαν συνολικά 225.831 παράτυποι μετανάστες, με τους περισσότερους να προέρχονται από το Αφγανιστάν, τη Συρία και το Τουρκμενιστάν. Επιπλέον, οι αρχές εντόπισαν 13.020 διακινητές μεταναστών την ίδια περίοδο.
Σημαντικός αριθμός αυτών των ατόμων εισήλθε στην Τουρκία από γειτονικές χώρες, όπως το Ιράν, η Συρία και το Ιράκ.
Πολλοί επιχείρησαν να διασχίσουν την Τουρκία με προορισμό την Ευρώπη, κυρίως μέσω του Αιγαίου Πελάγους.
Η Τουρκική Ακτοφυλακή (TCG) ανέφερε ότι διέσωσε ή συνέλαβε 58.097 μετανάστες στη θάλασσα το 2024, αριθμός μειωμένος κατά 1.725 σε σχέση με το 2023.
Ωστόσο, 37 θάνατοι καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των θαλάσσιων περιστατικών.
Οι κυριότερες εθνικότητες των ατόμων που συνελήφθησαν στη θάλασσα ήταν: Αφγανοί, Σύροι, Σουδανοί, Παλαιστίνιοι, Αιγύπτιοι, Υεμενίτες, Ιρακινοί, Ιρανοί, Κονγκολέζοι και Σομαλοί.
Τα μηνιαία δεδομένα της TCG δείχνουν ότι οι περισσότερες συλλήψεις σημειώθηκαν τον Σεπτέμβριο (6.935), ακολουθούμενες από τον Αύγουστο (6.774) και τον Νοέμβριο (6.508).
Τον Ιούλιο καταγράφηκαν οι περισσότεροι θάνατοι στη θάλασσα, με οκτώ θανάτους.
Τα 30 κέντρα απέλασης της χώρας, κατανεμημένα σε 28 επαρχίες, μεταξύ των οποίων η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, η Γκαζιαντέπ και η Άγκυρα, έχουν επί του παρόντος δυνατότητα φιλοξενίας 20.540 ατόμων υπό διοικητική κράτηση.
Εκτός από την παράτυπη μετανάστευση, η Τουρκία κατέγραψε 179 θύματα εμπορίας ανθρώπων το 2024.
Ο αριθμός αυτός αποτελεί μείωση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη — 223 το 2023, 343 το 2022 και 402 το 2021.
Η έκθεση σημειώνει ότι μετά από μείωση μεταξύ 2010 και 2013, οι περιπτώσεις εμπορίας αυξήθηκαν έως το 2017 και έκτοτε παρουσιάζουν διακυμάνσεις.
Γνωστά σημεία εισόδου στην Τουρκία περιλαμβάνουν επαρχίες στα σύνορα όπως η Χατάι, το Κιλίς και η Σανλιούρφα από τη Συρία, καθώς και σημεία διέλευσης από το Ιράκ και το Ιράν.
Η είσοδος μέσω αέρα πραγματοποιείται κυρίως από την Κωνσταντινούπολη, την Αττάλεια και την Άγκυρα.
Γνωστά σημεία θαλάσσιας εξόδου προς την Ελλάδα περιλαμβάνουν περιοχές όπως το Τσεσμέ, το Αϊβαλί, το Μπόντρουμ και το Ντιντίμ.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα στοιχεία για τη μετανάστευση συλλέχθηκαν από δευτερεύουσες πηγές, όπως η Διεύθυνση Διαχείρισης Μετανάστευσης της Τουρκίας (PMM), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και η Τουρκική Ακτοφυλακή (TCG).
Παρά τις προσπάθειες επαλήθευσης και διασταύρωσης των στοιχείων, ο ΔΟΜ επισημαίνει ότι λόγω μεθοδολογικών διαφορών και περιορισμένης διαφάνειας στα δεδομένα, ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις και περιθώρια σφάλματος.
