Η Κίνα ψηφίζει Βαλκάνια! – Το κανάλι Δούναβη – Αιγαίου, που θα παρέκαμπτε τα τουρκικά στενά και θα συνέδεε τον Δούναβη με το Αιγαίο, χαρακτηρίστηκε κάποτε «επαναστατικό»—κι όμως, δεν προχώρησε ποτέ…
Το κανάλι Δούναβη – Αιγαίου, που θα παρέκαμπτε τα τουρκικά στενά και θα συνέδεε τον Δούναβη με το Αιγαίο, χαρακτηρίστηκε κάποτε «επαναστατικό»—κι όμως, δεν προχώρησε ποτέ.
Τώρα, υπό το φως νέων γεωπολιτικών ισορροπιών, το ερώτημα επιστρέφει: ποιοι πραγματικά ήθελαν να το δουν να αποτυγχάνει;Το επαναστατικό σχέδιο για Πανβαλκανικό Δρόμο του Εμπορίου που επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο
Η λεκάνη του Δούναβη ανέκαθεν τραβούσε το ενδιαφέρον όσον αφορά τη μεταφορά φορτίων μέσω ποτάμιων πλωτών οδών και την κατασκευή καναλιών.
Πρόκειται για τον δεύτερο μεγαλύτερο και πιο πλούσιο σε ροή υδάτων ποταμό της Ευρώπης (μετά τον Βόλγα), έναν διασυνοριακό ποταμό, τον μεγαλύτερο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βαλκανικής Χερσονήσου.
Δεν είναι τυχαίο που αποκαλείται συχνά «Διεθνής Ποταμός».
Ήδη από το 2007 είχε διατυπωθεί η πρόταση για τη δημιουργία του Καναλιού Δούναβη–Αιγαίου (με τη συμβατική χάραξη Βελιγράδη – Σκόπια – Θεσσαλονίκης), που θα διέσχιζε τα εδάφη της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας, λειτουργώντας ως το νότιο άκρο του ευρωπαϊκού διαμετακομιστικού συστήματος. Ο στόχος ήταν η δημιουργία ενός πανβαλκανικού πλωτού διαδρόμου που θα παρέκαμπτε τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων, συνδέοντας το σύστημα του Δούναβη με τη λεκάνη Αιγαίου-Μεσογείου από τη συντομότερη δυνατή διαδρομή.
Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε θετικό αντίκτυπο στο εμπόριο, αυξάνοντας τις ροές φορτίων στα Βαλκάνια κατά 15-20%.
Η Σερβία υποστήριζε με θέρμη την πρόταση, όμως το φιλόδοξο σχέδιο του τεχνητού υδάτινου δρόμου δεν ευοδώθηκε τότε.
Ωστόσο, λόγω των τρεχουσών γεωπολιτικών συγκυριών, το έργο αυτό δείχνει να επανέρχεται στο προσκήνιο – και μάλιστα για τρίτη φορά.
Οι «αμοιβαίες υποχρεώσεις» αλλά και η συχνά εχθρική στάση του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα οδήγησαν σε μια ιδιότυπη προσέγγιση μεταξύ Βρυξελλών και Πεκίνου.
Έτσι, η Ευρώπη φαίνεται πλέον διατεθειμένη να επανεξετάσει την προοπτική κατασκευής του σχετικού πλωτού διαδρόμου μεταφοράς αγαθών.
Όταν η Ευρώπη αρνήθηκε την… κινεζική βοήθεια προς τα Βαλκάνια
Το 2017, η Κίνα είχε εκφράσει την πρόθεσή της να χρηματοδοτήσει πλήρως το έργο, το οποίο τότε υπολογιζόταν στα 17 δισ. δολάρια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, το απέρριψε κατηγορηματικά, φοβούμενη την αντίδραση της Ουάσινγκτον και ανησυχώντας για την αστάθεια στα Βαλκάνια, εξαιτίας της συνεχιζόμενης σύγκρουσης μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα.
Η πρόταση προέβλεπε ένα νέο πλωτό δίκτυο, με αφετηρία το λιμάνι του Smederevo (Σερβία) στον Δούναβη – στο σημείο συμβολής του Velika Morava και του Δούναβη, σε απόσταση περίπου 45-50 χιλιομέτρων από το Βελιγράδι.
Από εκεί, η διαδρομή θα συνέχιζε μέσω του Μεγάλου Μοράβα και στη συνέχεια κατά μήκος του Αξιού μέχρι τον Θερμαϊκό Κόλπο στο Αιγαίο Πέλαγος.
Το κανάλι θα διέσχιζε, δηλαδή, τρεις ποταμούς: τον Δούναβη, τον Μεγάλο Μοράβα και τον Αξιό.
Επισημαίνεται ότι δεν πρέπει να συγχέεται ο Velika Morava με τον Morava – πρόκειται για δύο διαφορετικούς ποταμούς, ο πρώτος εκβάλλει από νότο προς βορρά στα Βαλκάνια, ενώ ο δεύτερος είναι παραπόταμος του Δούναβη που ρέει από βορρά προς νότο στην Κεντρική Ευρώπη.
Οι νέες συνθήκες φέρνουν ξανά, δυναμικά στο προσκήνιο το φιλόδοξο project – Έτοιμη να παρέμβει η Τουρκία και οι δορυφόροι της
Η αστάθεια στα Βαλκάνια συνεχίζει να υφίσταται, όμως πλέον δεν μοιάζει ανυπέρβλητη.
Η Σερβία επιδιώκει την ένταξή της στην Ε.Ε., και οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν τους Σέρβους ως αναπόσπαστο μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Στην Ευρώπη γνωρίζουν πολύ καλά πως η δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος πλωτών μεταφορών με θυροφράγματα και φράγματα θα προσέφερε σημαντική διαφοροποίηση στις εμπορικές ροές μεταξύ πολλών χωρών.
Ωστόσο, εκτός από τα αναμφίβολα πλεονεκτήματα, υπάρχουν και εμπόδια που απαιτούν προσεκτικό υπολογισμό.
Οι κύριοι ωφελημένοι του έργου θα είναι η Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία, η Ελλάδα και η Κίνα.
Αντιθέτως, η Τουρκία, η οποία δεν χρειάζεται έναν ισχυρό πλωτό ανταγωνιστή στα δυτικά της, ενδέχεται να προσπαθήσει να υπονομεύσει την πρωτοβουλία, αξιοποιώντας την επιρροή της μέσω της Αλβανίας και του Κοσόβου.
Το πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα θα φανεί στο προσεχές μέλλον – το σίγουρο είναι ότι το κανάλι Δούναβη – Αιγαίου επιστρέφει στο τραπέζι, και αυτή τη φορά ίσως με περισσότερη αποφασιστικότητα από ποτέ.
