Της Ιωάννας Λιούτα, Πολιτικής και Οικονομικής Αναλύτριας
Την ώρα που οι δημόσιες υπηρεσίες υποχρηματοδοτούνται, το ΕΣΥ αποδιαρθρώνεται και η κοινωνική πρόνοια συρρικνώνεται, η Ελλάδα εμφανίζεται σύμφωνα με την Έκθεση του Tax Foundation (2024), ως μία από τις πιο «γενναιόδωρες» χώρες απέναντι στις επιχειρήσεις, τους μετόχους και τους επενδυτές. Το φορολογικό σύστημα φαίνεται να υπηρετεί πρωτίστως το κεφάλαιο, τη στιγμή που οι εργαζόμενοι, οι ενοικιαστές και οι μικροϊδιοκτήτες καλούνται να σηκώσουν το βάρος της φορολογικής ”ισότητας”.
Σε μία περίοδο που η κοινωνική ανισότητα διευρύνεται και οι πολίτες δοκιμάζονται από το κόστος ζωής, το φορολογικό σύστημα της Ελλάδας δείχνει ξεκάθαρα τις προτεραιότητές του. Οι επιχειρήσεις φορολογούνται λιγότερο απ’ ό,τι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι μέτοχοι απολαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση με συντελεστή 5% στα μερίσματα, ενώ τα κεφαλαιακά κέρδη τιμούνται με μόλις 15%.
Αντίθετα, το βάρος πέφτει στις πλάτες των μικροϊδιοκτητών, των εργαζομένων και των καταναλωτών. Ο ΦΠΑ στο 24%, η βαριά φορολόγηση ενοικίων και ακινήτων, αλλά και η προοδευτική –στα λόγια μόνο– κλίμακα φυσικών προσώπων, συγκροτούν ένα σύστημα που προστατεύει το μεγάλο κεφάλαιο και τιμωρεί τη βάση της κοινωνίας.
Ο φορολογικός συντελεστής στα κέρδη των επιχειρήσεων ανέρχεται στο 22%, κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι συγκρίσεις με χώρες όπως η Γερμανία (30%) και η Ιταλία (28%) αποκαλύπτουν πως στην Ελλάδα το επιχειρηματικό κέρδος απολαμβάνει ιδιαίτερη ασυλία. Και όμως, παρά τη μείωση των φόρων, η αγορά εργασίας παραμένει ασταθής, οι επενδύσεις χαμηλές και οι μισθοί καθηλωμένοι.
Το κέρδος σχεδόν αφορολόγητο από μερίσματα και κεφαλαιακά κέρδη
Η φορολόγηση των μερισμάτων βρίσκεται μόλις στο 5%, καθιστώντας την Ελλάδα… παράδεισο για μετόχους. Αντίστοιχα, τα κεφαλαιακά κέρδη φορολογούνται με 15%, πολύ κάτω από χώρες με κοινωνικό κράτος όπως η Δανία (42%).
Το μήνυμα σαφές: Όχι μόνο δεν πληρώνεις φόρο όταν κερδίζεις από το χρηματιστήριο ή τα μερίσματα, αλλά ευνοείσαι σε σχέση με τον εργαζόμενο που αμείβεται με μισθό και φορολογείται έως και με 44%.
Ακίνητα και Ενοίκια
Η φορολογία στην ακίνητη περιουσία φτάνει το 1,1%, δεύτερη υψηλότερη στην Ευρώπη, ενώ για τους μικροϊδιοκτήτες επιβάλλεται και ΤΑΠ μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Την ίδια στιγμή, το κράτος δεν προστατεύει ουσιαστικά την πρώτη κατοικία, δεν ρυθμίζει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και αφήνει την κτηματαγορά έρμαιο της κερδοσκοπίας.
Ενοίκια: Οι συντελεστές είναι 15% για έσοδα έως 12.000 ευρώ, 35% για έσοδα από 12.001 έως 35.000 ευρώ και 45% για έσοδα άνω των 35.001 ευρώ.
ΦΠΑ
Ο ΦΠΑ ανέρχεται στο 24%, ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Επειδή είναι έμμεσος φόρος, τον πληρώνουν όλοι το ίδιο, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Ο εργαζόμενος πληρώνει το ίδιο ΦΠΑ για το ψωμί και το ρεύμα όπως και ο εκατομμυριούχος. Είναι μία από τις πιο άδικες μορφές φορολόγησης, που χτυπά κυρίως τους αδύναμους.
Ο ΦΠΑ στην Ελλάδα κατατάσσεται στον τρίτο υψηλότερο στην Ευρώπη, μετά την Ουγγαρία (27%) και τη Δανία-Νορβηγία (25%). Στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών ο ΦΠΑ κυμαίνεται από 20% έως 22%, ενώ σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία, κυμαίνεται στο 19% και 20% αντίστοιχα.
Φορολογία Φυσικών Προσώπων
Η φορολογική κλίμακα ξεκινά από 9% και φτάνει στο 44% για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ. Ωστόσο, τα εισοδήματα από εργασία φορολογούνται ουσιαστικά πιο βαριά από ό,τι τα εισοδήματα από μερίσματα και επενδύσεις.
Και ενώ στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία εφαρμόζεται ενιαίος συντελεστής 10%, οι χώρες αυτές δεν αποτελούν παράδειγμα κοινωνικής πολιτικής. Αντίθετα, χώρες όπως η Ολλανδία και η Γαλλία εφαρμόζουν υψηλούς φορολογικούς συντελεστές στους πλουσιότερους, ενισχύοντας το κοινωνικό κράτος.
Η «ανταγωνιστικότητα» της Ελλάδας βασίζεται τελικά στην προστασία των κερδών και στην επιβάρυνση των εργαζομένων, των μικροϊδιοκτητών και των καταναλωτών. Η ανάγκη για ένα δίκαιο, προοδευτικό και κοινωνικά ανταποδοτικό φορολογικό σύστημα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Ένα σύστημα που θα σταματήσει να επιβραβεύει τον πλούτο και θα αρχίσει να στηρίζει τη δημόσια παιδεία, την υγεία, την εργασία και την κοινωνική συνοχή.
