500 εκατ.ευρώ τον χρόνο στους λογαριασμούς ρεύματος!
Waste To Energy: Οι Data Journalists αποκαλύπτουν το «απόρρητο και εμπιστευτικό» σχέδιο της κυβέρνησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων.
- Οι μεθοδεύσεις της κυβέρνησης για το σχέδιο Waste To Energy φέρνουν αυξήσεις 30% στα δημοτικά τέλη.
- Τι περιλαμβάνει το «κόλπο» για την μετατροπή των σκουπιδιών σε ενέργεια.
- Οι δημότες θα πληρώσουν πάλι τον λογαριασμό.
- Γιατί μεθοδεύουν τον εξοβελισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από κάθε σχεδιασμό για τη διαχείριση απορριμμάτων και αναβάθμιση της ΔΕΗ σε πρωταγωνιστή.
- Που θα καταλήγουν οι 2 εκατ. τόνοι που παράγει ετησίως η Αττική.
- Χωρίς συγκεκριμένη χωροθέτηση οι έξι μονάδες καύσης απορριμμάτων σε Αττική, Βοιωτία, Αρκαδία, Ροδόπη, Κοζάνη, Ηράκλειο Κρήτης.
Του Άρη Χατζηγεωργίου
Με ένα κόστος που μπορεί να φθάσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως ανεβάζοντας τα δημοτικά τέλη κατά 30% στους λογαριασμούς ρεύματος, τον εξοβελισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από κάθε σχεδιασμό και αναβάθμιση της ΔΕΗ σε πρωταγωνιστή στην διαχείριση απορριμμάτων, έρχεται σταδιακά στο φως η μεθόδευση της κυβέρνησης για το σχέδιο Waste To Energy, δηλαδή την μετατροπή των σκουπιδιών σε ενέργεια.
Οι Data Journalists αποκαλύπτουν σήμερα βασικά στοιχεία από το «απόρρητο και εμπιστευτικό» σχέδιο, βάσει του οποίου έγινε παρουσίαση σε πρόσφατη «κλειστή εκδήλωση» στην Αθήνα. Στην εκδήλωση συμμετείχαν το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και εκπρόσωποι της αγοράς που σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθoύν στον συγκεκριμένο τομέα, με πρωταγωνίστρια την ΔΕΗ. Σημειώνεται ότι μετά την κλειστή αυτή εκδήλωση, διέρρευσαν επιλεκτικά στον Τύπο τμήματα της παρουσίασης τα οποία επικεντρώθηκαν στις περιοχές όπου η σχετική μελέτη τοποθετεί γενικά και χωρίς συγκεκριμένη χωροθέτηση τις έξι μονάδες καύσης απορριμμάτων (Αττική, Βοιωτία, Αρκαδία, Ροδόπη, Κοζάνη, Ηράκλειο Κρήτης).
Εκείνο που έμεινε επτασφράγιστο ήταν το κομμάτι της μελέτης που αφορά στο κόστος λειτουργίας του σχεδίου, το οποίο θα πέσει στις πλάτες εκατομμυρίων νοικοκυριών ανά την Ελλάδα. Τα στοιχεία του κόστους δεν κρατήθηκαν μυστικά μόνο για τους προφανείς λόγους της αποφυγής τρομοκράτησης των πολιτών που θα δουν τα δημοτικά τέλη να φουσκώνουν τις επόμενες δεκαετίες. Σοβαρό λόγο απόκρυψης συνιστούν και οι μεγάλες ασάφειες που κυριαρχούν στον τρόπο με τον οποία τα κόστη αυτά κατανέμονται στην νέα αγορά που δημιουργείται και στην οποία θα συναθροιστούν οι ιδιαιτερότητες του κατασκευαστικού, του ενεργειακού και του μεταφορικού τομέα.
Ένας υπολογισμός του κόστους εμφανίζεται στην έβδομη σελίδα της παρουσίασης και μιλά για κόστος της αγοράς που εκτιμάται σε 222 εκατομμύρια ευρώ. Παρακάτω θα δούμε πώς αυτό το κόστος εκτιμάται ως υποτιμημένο και μπορεί εύκολα να φθάσει τα 500 εκατ. ευρώ. Η ανάλυση των αριθμών που εμφανίζονται στο σημείο αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τις πράξεις ενώ και οι βασικές παραδοχές αποδεικνύονται αυθαίρετες:
– Αναφέρεται για παράδειγμα ότι τα σκουπίδια που θα καταλήγουν για αξιοποίηση σε εργοστάσια καύσης θα είναι 1.183.000 τόνοι, κατά μέσο όρο 25ετίας. Πώς θα συμβεί αυτό όταν σήμερα παράγονται περίπου 5 εκατομμύρια τόνοι; Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει όλες οι υπόλοιπες ποσότητες, δηλαδή σχεδόν το 80% να ανακυκλώνεται ή να φεύγει στην επεξεργασία και να μην καταλήγει στην καύση.
– Μια τόσο μεγάλη μείωση των απορριμμάτων προς καύση κρίνεται εξαιρετικά ανεδαφική όταν σήμερα η ανακύκλωση είναι κάτω από το 20% και στην Αττική που παράγει αναλογικά τα περισσότερα σκουπίδια, είναι κάτω και από το 10%. Η κυβέρνηση υπόσχεται από το 2020 ότι θα κατασκευαστούν Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) αλλά οι διαδικασίες έχουν καθυστερήσει υπέρμετρα και οι περισσότερες είναι σε στάδιο υπογραφής συμβάσεων. Ειδικά η Αττική, παραμένει «μαύρη τρύπα» καθώς οι δύο μεγάλοι διαγωνισμοί ΣΔΙΤ που ξεκίνησαν από την Περιφέρεια Αττικής το 2021, με αρχικό κόστος 700 εκατ. ευρώ, παραμένουν παγωμένοι ενώ οι μονάδες δεν έχουν καν χωροθετηθεί.
– Μια άλλη βασική παραδοχή που αμφισβητείται ως υποεκτιμημένη αφορά στο υπολογιζόμενο κόστος για την μεταφορά των απορριμμάτων προς καύση. Το κόστος αυτό ορίζεται στα 32 ευρώ ανά τόνο. Οι χιλιομετρικές αποστάσεις όμως είναι τεράστιες. Χιλιάδες τόνοι θα πρέπει να μεταφέρονται καθημερινά στην Κοζάνη από Θεσσαλία, Ήπειρο, Κεντρική Μακεδονία αλλά και την Κέρκυρα με καράβια. Η Αρκαδία θα δέχεται σκουπίδια από τα Ιόνια Νησιά, την Πελοπόννησο και την Αιτωλοακαρνανία. Η Βοιωτία από όλη την Στερεά Ελλάδα, η Αττική από 4 εκατομμύρια κατοίκους και το Ηράκλειο από ολόκληρη την Κρήτη.
– Στην σελίδα ανάλυσης του κόστους αναφέρεται για την μεταφορά το ποσό των 42 εκατ. ευρώ. Αν αυτό διαιρεθεί με τα 32 ευρώ ανά τόνο, προκύπτει ποσότητα 1,3 εκατομμυρίων τόνων. Όμως, στις βασικές παραδοχές αναφέρεται ότι η ποσότητα θα είναι 1.183.000 τόνοι ενώ αναφέρεται ότι θα αφαιρούνται 134.000 τόνοι που θα καταλήγουν στα τσιμεντάδικα. Εκτιμάται, πάντως, ότι το κόστος των 32 ευρώ ανά τόνο θα καταλήξει πολύ ψηλότερα. Δηλώνεται μάλιστα ευθαρσώς ότι η «διαδικασία εκκαθάρισης του μεταφορικού έργου θα γίνεται απευθείας από το ΥΠΕΝ».
– Αναφέρεται επίσης ως πρόβλεψη ότι το κόστος εισόδου (Gate Fee) στις μονάδες καύσης απορριμμάτων θα είναι 93,5 ευρώ ανά τόνο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη για ένα συνολικό κόστος 98,1 εκατομμυρίων. Όμως αυτό το ποσό δεν εμφανίζεται πουθενά!…
– Αντίθετα, εμφανίζονται δύο ποσά, 51 εκατ. και 129 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στο κόστος επιδότησης της ηλεκτροπαραγωγής και στο κόστος της ενεργειακής αξιοποίησης. Αυτός ο διαχωρισμός οφείλεται στην εξής παραδοχή: Το 57% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας θα θεωρείται ως παραγόμενη από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ) και θα επιδοτείται με 155 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Η υπόλοιπη παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα αποζημιώνεται με βάση την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς και γίνεται πρόβλεψη για 75 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο χειμώνα η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς βρέθηκε πολλές φορές πάνω από τα 100 ευρώ και σε περιόδους μεγάλη ζήτησης εκτοξεύεται στα 200, τα 300 ευρώ ή και ακόμη ψηλότερα. Πάντως, οι αριθμοί 51 εκατ. και 129 εκατ. ευρώ δεν προκύπτουν από κανένα πολλαπλασιασμό των ποσοτήτων που αναφέρονται. Σε άλλο σημείο της παρουσίασης, υπάρχει μόνο η πρόβλεψη ότι από όλη αυτή την διαδικασία θα παράγονται ετησίως 1,030 Γιγαβατώρες που αντιστοιχούν στο μόλις 2% της εθνικής παραγωγής ηλεκτρισμού (51,8 Γιγαβατώρες).
– Η μελέτη προβλέπει ότι 134.000 επεξεργασμένων απορριμμάτων θα οδεύουν για καύση όχι στις 6 μονάδες που θα παράγουν ηλεκτρισμό αλλά σε ενεργοβόρες βιομηχανίες (ΕΕΒ). Υπενθυμίζεται ότι ήδη κάποια εργοστάσια παραγωγής τσιμέντου παίρνουν απορριμματογενή καύσιμα. Όμως, η πρόβλεψη ότι τα τσιμεντάδικα θα δέχονται να παραλαμβάνουν και να αμείβονται (όχι να πληρώνουν αλλά να πληρώνονται) με 10 ευρώ ανά τόνο θεωρείται εντελώς υποεκτιμημένη και το τελικό ποσό θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
– Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα όπου το κόστος για την διαχείριση των απορριμμάτων θα αυξηθεί υπέρμετρα αφορά την Αττική. Σήμερα, για τα σκουπίδια που καταλήγουν στην χωματερή της Φυλής (1,8 έως 2 εκατομμύρια τόνοι ετησίως), οι δήμοι και οι δημότες τους χρεώνονται με 55 ευρώ ανά τόνο. Στην Αττική δεν υπάρχει και ούτε προβλέπεται στο ορατό μέλλον Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων οπότε όλη αυτή η ποσότητα μπορεί να οδηγείται σε καύση. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος των 55 ευρώ θα αντικατασταθεί από το Gate Fee των 93,5 ευρώ, δηλαδή αύξηση 70%. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί το κόστος μεταφοράς των 32 ευρώ εκτός εάν είναι μειωμένο εφόσον το «καμίνι» γίνει μέσα στη Φυλή. Εάν προστεθεί σε αυτά το κόστος επιδότησης ΑΠΕ και ενεργειακής αξιοποίησης, το κόστος μπορεί έως και να τριπλασιασθεί για τους δημότες της Αττικής.
Εκτός από τα στοιχεία του κόστους, η μελέτη που αποκαλύπτουμε πάσχει και σε πολλά άλλα επίπεδα καθώς δεν εξηγείται πώς θα καλυφθούν ένα πλήθος κενών σε επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, νομοθετικό – αδειοδοτικό, χρηματοδοτικό και χωροθέτησης των μονάδων. Το ΥΠΕΝ μπορεί να υπόσχεται state of the art αντιρρυπαντικές τεχνολογίες αλλά οι εκπομπές επικίνδυνων ουσιών από τις καμινάδες πρέπει να ελέγχεται συνεχώς από μηχανισμούς που σήμερα δεν υφίστανται. Θα πρέπει επίσης να υπάρχει κάποιος να πιέζει τα εργοστάσια καύσης να τηρούν τους όρους αντιρρύπανσης οι οποίοι κοστίζουν ακριβά. Η τέφρα που θα παράγεται πρέπει να θάβεται σε ειδικές χωματερές που επίσης δεν υπάρχουν στην Ελλάδα.
Η χωροθέτηση των μονάδων, δηλαδή η επιλογή του ακριβούς σημείου που θα κατασκευαστούν θα αντιμετωπίσει αντιδράσεις από περιφέρειες και δήμους, οι οποίοι την ίδια στιγμή, βγαίνουν εντελώς εκτός παιχνιδιού στο κομμάτι της διάθεσης των σκουπιδιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν χρηματοδοτεί εργοστάσια καύσης ειδικά από την στιγμή που δεν έχει προηγηθεί ανακύκλωση σε πολύ υψηλά ποσοστά πάνω από 50%, προδιαλογή των οργανικών αποβλήτων και επαναχρησιμοποίηση.
Τροχιοδεικτική των αντιδράσεων που αναμένονται είναι Επίκαιρη Ερώτηση που κατατέθηκε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου από τον βουλευτή Κοζάνης του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Πάρι Κουκουλόπουλο. Η ερώτηση επικεντρώνεται στην μονάδα καύσης απορριμμάτων που σχεδιάζεται για την Κοζάνη στη Δυτική Μακεδονία αλλά και στον κυρίαρχο ρόλο που θέλει να παίξει στην νέα αυτή μπίζνα η ΔΕΗ.
Ο βουλευτής υπενθυμίζει ότι στις 3 Απριλίου 2025, κατά την εκδήλωση της ΔΕΗ στον ατμοηλεκτρικό σταθμό Καρδιάς με συμμετοχή του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, ο CEO της επιχείρησης Γ. Στάσσης ανέφερε ότι εξετάζεται «ανάλογα με το πώς θα προχωρήσει και το αδειοδοτικό πλαίσιο και μία νέα μονάδα θερμικής επεξεργασίας απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών». «Η μονάδα Waste to Energy σχεδιάζεται να κατασκευαστεί εκεί που βρίσκεται σήμερα η αυλή του λιγνίτη της μονάδας Πτολεμαΐδα 5. Ο σχεδιασμός της μονάδας προβλέπει την εγκατάσταση γεννήτριας ισχύος περίπου 38 MW που εκτός από ρεύμα θα μπορεί να διαθέτει και θερμική ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών των τηλεθερμάνσεων. Η μονάδα θα διαθέτει state of the art αντιρρυπαντική τεχνολογία. Σημαντική είναι και η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών από τα προϊόντα της καύσης. Πρόκειται για μία επένδυση της τάξης των 300 εκατομμυρίων ευρώ που θα απασχολήσει 200 εργαζόμενους κατά την κατασκευή της», σημείωσε το αφεντικό της ΔΕΗ.
Ο Πάρις Κουκουλόπουλος επισημαίνει ότι από τότε που ακούστηκαν τα παραπάνω παρουσία του πρωθυπουργού, απουσιάζει κάθε ενημέρωση και διαβούλευση με τους κατοίκους και την τοπική αυτοδιοίκηση της περιοχής. Μετά τις πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν αποσπασματικά στο τέλος Απριλίου, το θέμα της μονάδας καύσης απορριμμάτων Κοζάνης, κυριάρχησε στην συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στις 5/5/2025. «Όμως το τοπίο δεν ξεκαθάρισε. Αντιθέτως γεννήθηκαν περισσότερα ερωτήματα που αφορούν κατεξοχήν την κυβέρνηση». Με βάση τα παραπάνω, ο κ. Παπασταύρου ερωτάται:
– Ποιος είναι ο κυβερνητικός σχεδιασμός και κατά πόσο περιλαμβάνει όσα ανακοίνωσε η ΔΕΗ;
– Για ποιους λόγους δίνεται πρωταγωνιστικός ρόλος στη ΔΕΗ για ζήτημα διαχείρισης απορριμμάτων και μάλιστα στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όπου η Τοπική Αυτοδιοίκηση με πλήρη αποτελεσματικότητα ασκεί επιτυχημένα τις σχετικές αρμοδιότητες με την ΔΙΑΔΥΜΑ που αποτελεί υπόδειγμα πανελλαδικά;
