Της Τασούλας Γεωργιάδου – Μέλος του Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού ”ΠΡΩΤΑ Η ΕΛΛΑΔΑ”
Την Δευτέρα 5-5-2025 στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη και του μισού σχεδόν υπουργικού συμβουλίου, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση της εθνικής στρατηγικής για την πρόληψη της βίας και της παραβατικότητας των ανηλίκων, ενός φαινομένου που πλέον έχει εξελιχθεί σε σύγχρονη κοινωνική μάστιγα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, το πρώτο οκτάμηνο του 2024 συνελήφθησαν περίπου 9.000 ανήλικοι ενώ ένα χρόνο πριν οι συλλήψεις ήταν 6.157. Αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά μέσο όρο, κάθε μέρα οι Αρχές προχωρούν στη σύλληψη 37 μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου και αυτό γιατί τα ακραία περιστατικά ωμής βίας μεταξύ τους έχουν αυξηθεί ανησυχητικά, ιδίως λόγω της ευαλωτότητας των παιδιών και της καταλυτικής επίδρασης των νέων τεχνολογιών.
Η καθημερινή επαφή των ανήλικων με εικόνες βίας και στρεβλά πρότυπα μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση μιας «κανονικότητας», ενώ η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας κατά την καραντίνα της πανδημίας, τροφοδότησε τον ψυχισμό τους με ζωντανές εικόνες κακοποιητικής συμπεριφοράς. Στην παραδοχή αυτής της αλήθειας αναφέρθηκε και η υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής, Δόμνα Μιχαηλίδου, η οποία είπε χαρακτηριστικά: «Η οικογένεια είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας προστασίας των ανηλίκων, εκεί συγκροτείται η προσωπικότητα του παιδιού. Όταν λοιπόν η βία βρίσκει χώρο μέσα στην οικογένεια και γίνεται αποδεκτή μέσα σε ένα σπίτι ή αν οι συνθήκες διαβίωσης γίνονται κακοποιητικές, τα παιδιά δε μαθαίνουν να απορρίπτουν τη βία και δε μιλούν όταν αυτή συμβαίνει».
Έτσι, σχεδόν καθημερινά σε σχολεία, γειτονιές και πάρκα σημειώνονται συμπλοκές μεταξύ παιδιών και μάλιστα οι αποτρόπαιες πράξεις τους καταγράφονται από άλλους παριστάμενους σε βίντεο με κινητά τηλέφωνα. Εκείνο, όμως, που σοκάρει περισσότερο είναι ότι οι σκληρές αυτές εικόνες, που είναι το αποτέλεσμα του μιμητισμού, ανεβαίνουν ανερυθρίαστα από τους ίδιους τους δράστες στο διαδίκτυο. Επίσης, η Προϊσταμένη της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων, Γεωργία Πατρωνούδη, εξηγεί στο ΒΗΜΑ: « Αυτό που έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν και επιβάλλει να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση είναι:
α) η μείωση του ηλικιακού ορίου των ανηλίκων που εμπλέκονται σε περιστατικά βίας (ενώ στο παρελθόν αντιμετωπίζαμε περιστατικά με ανήλικους από 14 έως 18 ετών, τώρα υπάρχουν περιπτώσεις εμπλοκής ανηλίκων και από 11 ετών),
β) τα μέσα της βίας (οι ανήλικοι χρησιμοποιούν πλέον μαχαίρια, σιδερογροθιές και άλλους είδους όπλα στις επιθέσεις), και
γ) η ολοένα αυξανόμενη εμπλοκή κοριτσιών σε περιστατικά βίας ».
Στην παρουσίαση του εθνικού σχεδίου ο πρωθυπουργός της χώρας, με σύνθημα την φράση «δίπλα στα παιδιά, απέναντι στη βία», πέταξε το μπαλάκι της ευθύνης αποκλειστικά στην οικογένεια και κάλεσε τους γονείς να θέσουν όρια στη χρήση του διαδικτύου, ενισχύοντας την συζήτηση και την υπεύθυνη πλοήγηση στον ψηφιακό κόσμο. Για άλλη μια φορά θέλει να μας πείσει ότι ενδιαφέρεται να δώσει λύσεις σε αυτό το τόσο πολυπαραγοντικό και σύνθετο πρόβλημα χωρίς, ωστόσο, να αναγνωρίζει και να αντιμετωπίζει τις βαθύτερες αιτίες του που οφείλονται κυρίως σε λάθη και παραλείψεις του σάπιου συστήματος που υπηρετεί (οικονομική εξαθλίωση λόγω των αυστηρών μέτρων λιτότητας που επιβάλλονται, στεγαστική κρίση, διεύρυνση των ανισοτήτων, αβεβαιότητα για το μέλλον, προβολή νεοφιλελεύθερων δογμάτων και αξιών που μεγιστοποιούν τον ατομισμό, τον ανταγωνισμό και την επικράτηση του ισχυρού). Στο σχέδιο των 138 σελίδων που κατήρτισε το επιτελείο του σε συνεργασία με Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων περιλαμβάνονται μέτρα που, δυστυχώς, ρίχνουν το βάρος στην καταστολή, αντί να θωρακίζουν την πρόληψη.
Οι δράσεις που προτείνονται, μεταξύ άλλων, είναι η θεσμοθέτηση της «ψηφιακής ενηλικίωσης» στα 15 έτη, η διαμόρφωση μηχανισμών ελέγχου όπως το KidsWallet (ένα εργαλείο για τον γονικό έλεγχο της διαδικτυακής δραστηριότητας του παιδιού μέσα από το κινητό του τηλέφωνο) και το AgeVerification (μια διαδικασία πιστοποίησης ηλικίας απαραίτητη για την εγγραφή σε διάφορες πλατφόρμες), η εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας και της βιωματικής εκπαίδευσης αντί των αποβολών στα σχολεία (σε σοβαρότερες περιπτώσεις, προβλέπεται η ένταξη του μαθητή σε ειδικά κέντρα κοινωνικής υποστήριξης, όπου η παρέμβαση θα είναι πιο δομημένη και υποστηρικτική), η ενίσχυση των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών σε αυτά, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα αντιμετώπισης της βίας, η ενίσχυση της άθλησης ως διέξοδος έκφρασης και κοινωνικής ένταξης, η διακριτική παρουσία της Αστυνομίας σε χώρους όπου συχνάζουν νέοι, η δημιουργία δέκα τεχνικών γυμνασίων, πιλοτικά από το 2026, ως μια εναλλακτική εκπαιδευτική πρόταση για τους μαθητές που δεν αποδίδουν βαθμολογικά, εκδηλώνουν ανάρμοστη συμπεριφορά και ουσιαστικά εγκαταλείπουν το σχολείο εξαιτίας του μεγάλου αριθμού απουσιών και τέλος, η αυστηροποίηση των ποινών σε όσους τελούν εγκλήματα κατά ανηλίκων, καθώς και σε αδιάφορους γονείς που παραμελούν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους σωστά και έτσι οδηγούν το παιδί τους στην παραβατικότητα.
Η κ. Στέλλα Παπαμιχαήλ, κοινωνιολόγος – εγκληµατολόγος, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας της Σχολής Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής σχολιάζει στο ΒΗΜΑ: «η βία των νέων αποτελεί μια βροντερή απόδειξη της αποτυχίας ενός συστήματος να προστατέψει τα παιδιά από τη βία. Την αποτυχία όλων μας και πρωτίστως του κράτους. Είναι λάθος να παρουσιάζεται το πρόβλημα ως ατομικό ή οικογενειακό… (όταν) διαφθορά, κρατικές εγκληματικές παραλείψεις, ρητορική μίσους στο δημόσιο λόγο, αλλά και ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση ανηλίκων, αποτελούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούνται οι νέοι να ζήσουν, να αναπτυχθούν, να διαμορφώσουν το αξιακό τους σύστημα και να καθορίσουν την ταυτότητά τους… Οι τελευταίοι πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής μας από πολύ μικρή ηλικία. Η προσοχή αυτή δεν αφορά στην προστασία από το «κακό», αλλά στην στόχευση δημιουργίας ενημερωμένων, ευαισθητοποιημένων και ενεργών πολιτών… (γιατί) μια κοινωνία που δεν επενδύει στην πρόληψη, εκπαίδευση, συνεργασία, σωστή πληροφόρηση, σταθερές βάσεις και σχεδιασμό σε μίκρο- μέσο- μάκρο επίπεδο είναι καταδικασμένη να κυνηγάει τις συνέπειες μια εκδηλωμένης συμπεριφοράς που μετατρέπεται σε κοινωνικό πρόβλημα».
Κ. Μητσοτάκη, καταρχάς πρέπει να σας συγχαρούμε για τις εξαιρετικές αλλά κούφιες φιέστες που διοργανώνετε για επικοινωνιακούς λόγους και μόνο. Αυτό σας το πιστώνουμε! Καλές οι εξαγγελίες σας για την καταπολέμηση της ανήλικης βίας αλλά πώς αυτές θα γίνουν πράξη όταν οι γονείς δουλεύουν σε ακατάστατα ωράρια για να επιβιώσουν και τα παιδιά μεγαλώνουν μόνα τους με μια οθόνη, χωρίς διάλογο και σωστή καθοδήγηση, αγνοώντας ή υποτιμώντας πνευματικές αρετές, όπως η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η αλληλεγγύη, που αποτελούν υπαρξιακά στοιχεία πληρότητας της ψυχής και προϋποθέσεις για μια αληθινή κοινωνία με τους άλλους; Πώς θα λυθεί ουσιαστικά το πρόβλημα όταν δεν υπάρχουν κρατικές δομές ψυχικής υγείας ή οικογενειακής συμβουλευτικής, ελεύθερης και δωρεάν άθλησης ή πολιτιστικής διαπαιδαγώγησης; Πώς ακριβώς θα μετατραπεί το σχολείο σε εργαστήριο ενσυναίσθησης όταν δεν υπάρχουν μόνιμοι ψυχολόγοι (αυτή τη στιγμή, στα ελληνικά σχολεία υπηρετούν περίπου 4.600 επαγγελματίες, οι περισσότεροι αναπληρωτές, με μέσο όρο ευθύνης 4 έως 5 σχολεία ανά ειδικό), όταν οι κοινωνικοί λειτουργοί είναι δυσεύρετοι και οι εκπαιδευτικοί αποκαμωμένοι; Και κάτι τελευταίο: Το να παρευρίσκεται και να βοηθάει ένας μαθητής σε μια σχολική δραστηριότητα είναι αυτονόητο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η υποχρεωτική συμμετοχή, όμως, ως συνέπεια παραβατικότητας, ολισθαίνει επικίνδυνα προς την “τιμωρητική εργασία”. Κι αυτό δεν λέγεται εκπαίδευση, λέγεται εργαλειοποίηση της εκπαίδευσης.
Υ.Γ.: Γιατί σε κάθε μέτρο που εξαγγέλλετε (KidsWallet, AgeVerification) χρησιμοποιείτε την αγγλική γλώσσα; Είναι τόσο φτωχή η Ελληνική γλώσσα ή εσείς και οι συνεργάτες σας δεν την κατέχετε επαρκώς;
Τασούλα Γεωργιάδου, Μέλος του Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού ”ΠΡΩΤΑ Η ΕΛΛΑΔΑ”
