Οι Data Journalist αποκαλύπτουν τις προϋποθέσεις που προσπαθούν να επιβάλλουν επιχειρηματικοί όμιλοι που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να αναλάβουν το ΣΔΙΤ των 522 εκατ. ευρώ.
- Οι 13+1 «τρελές απαιτήσεις» που βάζει συγκεκριμένος ανάδοχος.
- Τι ζητούν για τις προθεσμίες, τις μελέτες, την απορρύπανση του χώρου, την απομάκρυνση του εξοπλισμού της ΠΥΡΚΑΛ και τις αρχαιολογικές ανασκαφές.
- Θέλουν σε περίπτωση καθυστέρησης παράδοσης του έργου να μην πληρώνουν ρήτρες.
- Απαιτούν να ισχύει αποζημίωση των δανειστών σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης, ακόμη και αν αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου.
- Δεν θεωρούν αναγκαίες τις εγγυητικές επιστολές.
- Μεγάλο αγκάθι η 400 μέτρων υπόγεια πεζοδιάβαση που πρέπει να κατασκευαστεί από τον ανάδοχο, για να ενώνει το Κυβερνητικό Πάρκο με τον σταθμό Δάφνη του Μετρό.
Του Άρη Χατζηγεωργίου
Έναν μακρύ κατάλογο με όρους ιδιαίτερα επαχθείς για το Δημόσιο, θέτουν ενδιαφερόμενοι να αναλάβουν το ΣΔΙΤ για την κατασκευή του «Κυβερνητικού Πάρκου», εκεί όπου επί δεκαετίες λειτουργούσε η ΠΥΡΚΑΛ στον πρώην δήμο Υμηττού.
Η κυβέρνηση προώθησε μέσα στο 2024 με ορμή το φαραωνικό πρότζεκτ, από το οποίο ουσιαστικά δημιουργείται ένα «μικρό Ελληνικό» στα δύο χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης. Παρά τις αντιδράσεις και τις εν εξελίξει δικαστικές προσφυγές για την εκκένωση του κέντρου από 9 υπουργεία και τους 14.000 υπαλλήλους που εργάζονται σε αυτά, αλλά και για την επιβάρυνση που θα προκληθεί σε μια περιοχή που ήδη χαρακτηρίζεται από κυκλοφοριακή συμφόρηση, το Υπερταμείο προχωρά τις διαδικασίες που βρίσκονται ήδη στην Β φάση του Ανταγωνιστικού Διαλόγου. Ενδιαφέρον εκδήλωσαν τρία σχήματα (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ-ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, METLEN-AKTOR) και τώρα θα πρέπει να προκύψουν οι δεσμευτικές προσφορές. Ο ανάδοχος θα αναλάβει την κατασκευή και την συντήρηση του έργου για 30 χρόνια, με κόστος 522 εκατομμύρια ευρώ και, θεωρητικά, οι υπογραφές θα πρέπει να πέσουν μέσα στο 2026.
Ομως, το τελευταίο διάστημα, μεταδίδεται μια «καθίζηση» στις διαδικασίες καθώς ο Ανταγωνιστικός Διάλογος επιτρέπει σε κάθε υποψήφιο ανάδοχο να θέτει όρους προκειμένου να επιτύχει μεγαλύτερες διασφαλίσεις, να μειώσει το κόστος για τον ίδιο και να το μεταθέσει στην πλευρά του ελληνικού Δημοσίου. Οι Data Journalists έχουν στην διάθεσή τους μια ανεπίσημη καταγραφή των όρων που θέτει συγκεκριμένος ανάδοχος. Είναι τόσο επαχθείς για το ελληνικό Δημόσιο, που μοιάζει σαν να υποδηλώνουν ότι ουσιαστικά δεν ενδιαφέρεται για το σχέδιο. Τους παραθέτουμε:
1 Να μην ξεκινήσει το έργο και να μην τρέχουν οι προθεσμίες από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης αλλά έναν χρόνο αργότερα.
2 Πριν την έναρξη των εργασιών μελέτης-κατασκευής από τον ανάδοχο, να έχουν εκδοθεί οι άδειες κατεδάφισης 66 υφιστάμενων βιομηχανικών κτιρίων της ΠΥΡΚΑΛ (συνολικής δόμησης 68.500 τ.μ.) και μάλιστα αυτό να γίνει από την Αναθέτουσα Αρχή, δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών.
3 Για την απορρύπανση των εγκαταστάσεων, προτείνεται να ξεκινήσουν άμεσα και να ολοκληρωθούν πριν την υποβολή των προσφορών των διαγωνιζόμενων (δηλαδή άμεσα) οι περαιτέρω έρευνες και η ολοκλήρωση της σχετικής μελέτης που θα συνοδεύεται από συγκεκριμένη μεθοδολογία εργασιών απορρύπανσης και προμέτρηση των σχετικών ποσοτήτων. Η απαίτηση αυτή προφανώς σχετίζεται με το γεγονός ότι εκεί λειτουργούσε βιομηχανία πυρομαχικών.
4 Ζητείται η επανεξέταση των χώρων που θα υποδεχθούν το προσωπικό από κάθε φορέα προκειμένου να γίνει μία ρεαλιστική προσέγγιση του αριθμού των εργαζομένων που μπορούν να εγκατασταθούν στο κάθε κτίριο. Στο μάστερ πλαν που έχει δοθεί στην δημοσιότητα, προβλέπονται με ακρίβεια τα κτίρια που θα στεγάσουν τα υπουργεία (Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος-Ενέργειας, Πολιτισμού-Αθλητισμού, Εργασίας, Υγείας, Εσωτερικών, Τουρισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης) και το Υπερταμείο, με την αντίστοιχη κατανομή των 14.000 υπαλλήλων. Μια «ρεαλιστική προσέγγιση» ίσως να οδηγούσε στην κατάργηση κάποιου υπουργείου από το πρότζεκτ.
5 Προτείνεται η διενέργεια εξειδικευμένων εργαστηριακών και επιτόπιων διαγνωστικών μελετών επί των διατηρητέων κτιρίων από την Αναθέτουσα Αρχή, με στόχο τη μείωση της αβεβαιότητας ως προς την υφιστάμενη στατική τους επάρκεια. Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, θα παραμείνουν 24 διατηρούμενα κτίρια έκτασης 47.704 τ.μ., τα οποία έχουν κατασκευαστεί σε τρεις αρχιτεκτονικές περιόδους (1890-1930, 1930-1950 και 1950-2000). Προβλέπεται επίσης να αυξηθεί η επιφάνειά τους κατά 55% με εσωτερικές μεταρρυθμίσεις αφού προηγηθεί στατική ενίσχυση και ριζική ανακαίνιση. Φαίνεται πως ειδικά τα μέτρα στατικής ενίσχυσης προκαλούν ανησυχια για το υψηλό τους κόστος.
6 Μεγάλο αγκάθι φαίνεται πως είναι η τεράστια υπόγεια πεζοδιάβαση που πρέπει να κατασκευαστεί από τον ανάδοχο, για να ενώνει το Κυβερνητικό Πάρκο με τον σταθμό Δάφνη του Μετρό σε απόσταση 400 μέτρων. Προτείνεται να δοθούν περισσότερα στοιχεία από την Αναθέτουσα Αρχή, όπως προμελέτες, γεωτεχνικά ευρήματα και αρχαιολογικές τομές, ενδεχομένως και σε συνδυασμό με ευρήματα και μελέτες που έγιναν από την Αττικό Μετρό στην περιοχή του σταθμού Δάφνης.
7 Η κακή εμπειρία από την εξέλιξη των έργων για την γραμμή 4 του Μετρό, προσθέτει έναν ακόμη όρο σε σχέση με την υπόγεια σήραγγα. Προτείνεται να είναι υπεύθυνο το υπουργείο Οικονομικών για τα έργα μετακίνησης των δικτύων Κοινής Ωφέλειας (ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, τηλεφωνία) που πρέπει να γίνουν πριν ξεκινήσει η διάνοιξη. Ζητείται επίσης οι πιθανές καθυστερήσεις να μην αποτελούν μέρος του χρονοδιαγράμματος του συνολικού Έργου, άρα να μην οδηγούν σε ρήτρες.
8 Ζητείται επίσης να ολοκληρωθεί εντελώς η απομάκρυνση του εξοπλισμού της ΠΥΡΚΑΛ πριν την παραλαβή του χώρου από τον ανάδοχο και, μάλιστα, η πλήρης απομάκρυνση να αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη ισχύος της Σύμβασης Σύμπραξης.
9 Ζητείται αλλαγή όρου ακόμη και για χρονική στιγμή που τοποθετείται 30 χρόνια αργότερα, όταν δηλαδή οι εγκαταστάσεις του έργου θα επιστραφούν στο Δημόσιο. Ενώ τώρα υπάρχουν απαιτήσεις για πλήρη ανακαίνιση, αντικατάσταση και εκσυγχρονισμό των συστημάτων πριν την επιστροφή, προτείνεται τώρα να δοθούν σε κατάσταση που να επιτρέπουν την αδιάλειπτη λειτουργία του έργου για ακόμη 2 χρόνια.
10 Οι αρχαιολογικές ανασκαφές ζητείται να μην αποτελούν μόνο γεγονός απαλλαγής αλλά και αποζημίωσης για τον ανάδοχο.
11 Εάν προκληθούν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του έργου, ο ΙΦΣ να μην πληρώνει ρήτρες παρά μόνον όταν το έργο αρχίσει να δημιουργεί έσοδα, όταν δηλαδή ξεκινήσει η καταβολή των μηνιαίων Πληρωμών Διαθεσιμότητας από το Δημόσιο.
12 Ζητείται να ισχύει Αποζημίωση των Δανειστών σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης ακόμη και αν αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου. Η αποζημίωση να καλύπτει τουλάχιστον το κύριο χρέος αν όχι και μέρος των ιδίων κεφαλαίων και αυτό, διότι διαφορετικά το έργο δεν θα είναι χρηματοδοτούμενο από τις τράπεζες.
13 Ζητείται επίσης ο Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ) που αναλαμβάνει την εκτέλεση του έργου εκ μέρους του αναδόχου, να αποζημιώνεται πλήρως σε περίπτωση λύσης της σύμβασης με πρωτοβουλία ή υπαιτιότητα του Δημοσίου ή για λόγους ανωτέρας βίας. Σε αυτήν την πλήρη αποζημίωση να περιλαμβάνονται τα πάντα, όπως δαπάνες λύσης, αποζημιώσεις προς τρίτους, αποπληρωμές δανείων, αποδόσεις προς τους μετόχους κλπ.
14 Ζητείται ακόμη να αποζημιώνεται ο ανάδοχος για μεταβολές στην νομοθεσία αφού προηγηθεί έλεγχος σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την υποβολή της προσφοράς.
Εγγυητικές επιστολές
Θέμα τίθεται ακόμη και για την υποχρεωτικότητα των εγγυητικών επιστολών. Ο υποψήφιος ανάδοχος που το θέτει, δηλώνει ότι αποδέχεται την ευθύνη εξασφάλισης της απαραίτητης χρηματοδότησης αλλά θεωρεί πως δεν χρειάζεται να ζητηθεί δεσμευτική ή μη τραπεζική επιστολή υποστήριξης. Αν το Δημόσιο επιμείνει για εγγυητικές, ζητά να δοθεί ικανός χρόνος προκειμένου οι τράπεζες να εξετάσουν επαρκώς το έργο, με ενδελεχές due diligence, μία διαδικασία που ενέχει και σημαντικό χρόνο αλλά και κόστος λόγω της ανάγκης ενεργοποίησης σχετικών συμβούλων.
Για το ύψος των Εγγυητικών Επιστολών ζητά να είναι εύλογο, ανάλογο με το μέγεθος του έργου, να δύνανται να είναι πολυεπίπεδες για να αποφεύγονται πρόσθετα κόστη, να επιτρέπεται η σταδιακή απομείωσή τους με την πρόοδο του έργου και να επιστρέφονται άμεσα στον ανάδοχο με την λήξη τους.
