Του Κώστα Γρίβα
Σε προηγούμενο άρθρο στο SLpress είχαμε αναφερθεί σε παθητικούς αισθητήρες πυραύλων αέρος-αέρος, οι οποίοι καθοδηγούνται από τις ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές των αεροσκαφών-στόχων, μετατρέποντάς τα σε ανυποψίαστους “συνεργατικούς στόχους” (cooperative targets). Τα αεροσκάφη, ακριβώς επειδή δεν αντιλαμβάνονται ότι δέχονται επίθεση, είναι πολύ εύκολο να προσβληθούν. Ο συνδυασμός παρόμοιων αισθητήρων με πυραύλους αέρος-αέρος πολύ μεγάλου βεληνεκούς διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα στην εναέρια μάχη.
Ωστόσο, οι παθητικοί αισθητήρες, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν διάφορα μέσα και τη χρησιμοποιούν ως ραδιοφάρο, ώστε να καθοδηγηθούν προς αυτά χωρίς να προδίδονται, πιθανώς να έχουν πολύ μεγαλύτερες εφαρμογές στο σύγχρονο πεδίο μάχης από ότι γενικώς πιστεύεται.
Καταρχάς να πούμε ότι οι πληροφορίες που κυκλοφορούν σε ανοιχτές πηγές αναφέρονται κυρίως σε παλιά συστήματα. Άρα, μπορούμε να συμπεράνουμε με σχετική ασφάλεια ότι τα σημερινά συστήματα είναι πολύ πιο εξελιγμένα. Σε κάθε περίπτωση, όπλα με παθητικούς αισθητήρες ενδέχεται εδώ και δεκαετίες να είναι σε θέση να αντιληφθούν από πολύ μεγάλες αποστάσεις εξαιρετικά αδύναμες ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές και να κατευθυνθούν προς αυτές.
Ένα ακραίο παράδειγμα αναφέρουν ο Thomas C. Reed και ο Danny B. Stillman στη διάσημη μελέτη τους για τον ψυχροπολεμικό πυρηνικό ανταγωνισμό “THE NUCLEAR EXPRESS”, που εκδόθηκε το 2009. Ο Thomas Reed είναι μια εμβληματική μορφή του αμερικανικού στρατοβιομηχανικού συμπλέγματος, έχοντας υπάρξει, μεταξύ των άλλων, στενός συνεργάτης του Προέδρου Ρήγκαν και Υφυπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών, υπεύθυνος για την Πολεμική Αεροπορία.
Οι Reed και Stillman λοιπόν, υποστηρίζουν στη σελίδα 197 του βιβλίου τους πως στη δεκαετία του 70 η Αμερικανική Αεροπορία εκτιμούσε ότι οι σοβιετικοί διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ICBM) πιθανώς χρησιμοποιούσαν ως ραδιοφάρους καθοδήγησης τις εκπομπές των ραντάρ TPS – 39, τα οποία χρησιμοποιούνταν για να ελέγχουν την περίμετρο των αμερικανικών ICBM Titan. Τα “Tipsie Thirty Nines” ήταν μικροσκοπικά ραντάρ που εξέπεμπαν ένα αδύναμο σήμα ισχύος 1.7 gigahertz.
Υπερ-αισθητήρες και αλγόριθμοι
Ωστόσο, οι Αμερικανοί εκτιμούσαν ότι οι σοβιετικοί πύραυλοι ήταν ικανοί να εντοπίζουν το σήμα αυτό από πολύ μεγάλες αποστάσεις και να το χρησιμοποιήσουν ως ραδιοφάρο, μετατρέποντας τους Titan σε “συνεργατικούς στόχους”. Και όλα αυτά στη δεκαετία του 70. Αρκετά χρόνια μετά, το 1998, σε συνέντευξη τύπου στην τότε έκθεση αμυντικού υλικού Defendory, η τσεχική εταιρεία Tesla μας παρουσίασε το παθητικό σύστημα εντοπισμού μαχητικών αεροσκαφών Tamara, το οποίο ήταν διάδοχο του Ramona και πρόγονος του πολύ πιο εξελιγμένου Vera, το οποίο εμφανίστηκε μερικά χρόνια μετά. Ο γράφων παρευρισκόταν τότε στη συγκεκριμένη συνέντευξη τύπου ως διαπιστευμένος δημοσιογράφος στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και αρχισυντάκτης του αμυντικού περιοδικού “Στρατηγική”.
Οι Τσέχοι λοιπόν υποστήριζαν ότι με τρία μόλις συστήματα μπορούσαν να ελέγξουν το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου προσδιορίζοντας με τριγωνισμό τη θέση επερχόμενων μαχητικών αεροσκαφών, ακόμη και αν αυτά είχαν κλείσει τα ραντάρ και τα συστήματα επικοινωνιών τους, εντοπίζοντας την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των ίδιων τους των ηλεκτρονικών συστημάτων πτήσης (avionics) ή από το ατρακτίδιο βομβαρδισμού LANTIRN. Το μετέπειτα Vera ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό και η πιθανή πώλησή του στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσείν είχε προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους Αμερικανούς, όπως και η πιθανή πώληση του αντίστοιχου ουκρανικού συστήματος Kolchuga. Και όλα αυτά εδώ και δεκαετίες.
Σήμερα λοιπόν, με την τεράστια πρόοδο που έχει γίνει στην ανάπτυξη των αισθητήρων αυτών καθαυτών αλλά και στη δημιουργία ισχυρών αλγορίθμων που θα μπορούν να εντοπίζουν ακόμη και τα πιο αδύναμα σήματα, κατανοεί κανείς πως είναι εξαιρετικά πιθανόν να βρισκόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα όσον αφορά τον βληματοκεντρικό πόλεμο. Παρόμοιοι παθητικοί υπεραισθητήρες ενσωματωμένοι σε πυραυλικά συστήματα διαφόρων τύπων, όπως αντιπλοϊκών βαλλιστικών πυραύλων (ASBM) ή ακόμη και ρουκετών μεγάλου βεληνεκούς, διαμορφώνουν μια νέα πολεμική πραγματικότητα, η οποία μπορεί να βρει πολύ μεγάλες και κρίσιμες εφαρμογές στο ελληνοτουρκικό σύστημα αντιπαράθεσης. Αν δεν έχει ήδη βρει…
