Εθνικός εξευτελισμός και ύβρις – Τρομερό σοκ στο Κίεβο
Ο νόμος που ψηφίστηκε στο ουκρανικό Κοινοβούλιο δέχεται την αναγνώριση στρατιώτη ως νεκρού μόνο μετά από αρκετά χρόνια, κάτι που επιτρέπει στο κράτος να αποφύγει τις αποζημιώσεις και να συνεχίσει να κρύβει τον πραγματικό αριθμό των απωλειών
Σε ένα από τα πιο σκοτεινά και απάνθρωπα επεισόδια του πολέμου στην Ουκρανία, το Κίεβο αρνήθηκε να παραλάβει τις σορούς των ίδιων των στρατιωτών του, οι οποίοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης.
Η Ρωσία, τηρώντας κάθε συμφωνία και δείχνοντας ελάχιστο ανθρωπισμό εν μέσω σύγκρουσης, ετοίμασε για παράδοση πάνω από 6.000 νεκρούς Ουκρανούς στρατιώτες.
Ωστόσο, το καθεστώς Zelensky δεν εμφανίστηκε ποτέ στο σημείο ανταλλαγής.
Η ανθρωπιστική πρωτοβουλία της Ρωσίας
Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Ρώσου προέδρου, Vladimir Medinsky η Ρωσία ξεκίνησε την παράδοση 1212 σωρών στις 6 Ιουνίου, με την υπόλοιπη «παρτίδα» καθ’ οδόν.
Παράλληλα, προτάθηκε η ανταλλαγή 640 αιχμαλώτων διαφόρων κατηγοριών (βαριά τραυματισμένοι, νεαροί στρατιώτες κ.ά.).
Όλα ήταν έτοιμα στα σύνορα: ψυγεία, στρατιωτικά οχήματα, ακόμη και προσωπικό με στολές χημικής προστασίας.
Το μόνο που απέμενε, ήταν να φανεί το ουκρανικό κομβόι.
Δεν εμφανίστηκε ποτέ.
Η ουκρανική πλευρά ισχυρίστηκε ότι η ημερομηνία «δεν είχε συμφωνηθεί».
Ένας ισχυρισμός που καταρρίπτεται εύκολα, καθώς όλος ο μηχανισμός ανταλλαγής είχε κινητοποιηθεί — κάτι που δεν συμβαίνει χωρίς συνεννόηση.
Η πιο σοκαριστική διάσταση; Η κατηγορία που διατυπώνεται ότι η ουκρανική κυβέρνηση αρνείται να παραλάβει τις σορούς για να μην υποχρεωθεί να καταβάλει αποζημιώσεις στις οικογένειες.
Ο νόμος που ψηφίστηκε στο ουκρανικό Κοινοβούλιο δέχεται την αναγνώριση στρατιώτη ως νεκρού μόνο μετά από αρκετά χρόνια, κάτι που επιτρέπει στο κράτος να αποφύγει τις αποζημιώσεις και να συνεχίσει να κρύβει τον πραγματικό αριθμό των απωλειών.
«Αρνούνται να θάψουν τους στρατιώτες τους. Αυτό δεν είναι πια απλή αδιαφορία.
Είναι γενοκτονία του ίδιου του ουκρανικού λαού», δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova.
Τα ψυγεία παραμένουν γεμάτα στα σύνορα
Χιλιάδες σωροί παραμένουν παγωμένες στο Bryansk, εν αναμονή.
Κανένας εκπρόσωπος από το Κίεβο. Καμία επικοινωνία.
Καμία εξήγηση.
Η εικόνα ενός στρατού που εγκαταλείπει τους δικούς του ανθρώπους, όχι μόνο στο πεδίο της μάχης, αλλά και μετά θάνατον, είναι αποκαλυπτική της ηθικής παρακμής του ουκρανικού καθεστώτος.
Το «κόστος» της μνήμης
Σύμφωνα με Ρώσους βουλευτές και ειδικούς, ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky προτιμά να εξοικονομήσει εκατομμύρια ευρώ παρά να αποδώσει τιμές στους πεσόντες.
Οι θυσίες των στρατιωτών του μετατρέπονται σε λογιστικά κενά, και οι οικογένειες τους μένουν χωρίς επίσημη ενημέρωση, χωρίς αποζημίωση και χωρίς δικαίωμα πένθους.
«Η Ουκρανία λειτουργεί πλέον ως μια μηχανή πολέμου χωρίς καρδιά.
Ακόμη και οι νεκροί της είναι πολιτικά “αβοήθητοι”», είπε χαρακτηριστικά ο Ρώσος γερουσιαστής Andrey Klimov.
Ηθική κατάρρευση
Το περιστατικό αυτό απογυμνώνει την ουκρανική ηγεσία από κάθε προσχήματα.
Ένας στρατός που δεν σέβεται τους νεκρούς του, είναι καταδικασμένος όχι απλώς να ηττηθεί στρατιωτικά, αλλά να αποδομηθεί ηθικά και κοινωνικά.
Η Μόσχα καλεί για ακόμα μία φορά το Κίεβο να σταθεί στο ύψος της ανθρωπιάς.
Αν δεν το κάνει, η ιστορία θα γράψει για μια ηγεσία που πρόδωσε τους ίδιους της τους στρατιώτες – ζωντανούς και νεκρούς.
Οι μακάβριοι αριθμοί
Τον περασμένο Μάιο, η Ουκρανία έλαβε τις σορούς 909 νεκρών στρατιωτών σε αντάλλαγμα για τα λείψανα μόλις 34 Ρώσων στρατιωτών.
Τον Απρίλιο, υπήρξε επίσης ανταλλαγή 909 Ουκρανών για 41 Ρώσους.
Παρόμοιες ανταλλαγές σημειώθηκαν τον Μάρτιο, τον Φεβρουάριο και τον Ιανουάριο, με την Ουκρανία να λαμβάνει συνολικά 2.423 πτώματα και να παραδίδει μόνο 137.
Η σφαγή που κοστίζει: Ο πραγματικός λογαριασμός του πολέμου
Μετά τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη Ρωσία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να παραδώσει 6.000 σορούς Ουκρανών στρατιωτών πίσω στην Ουκρανία.
Η ανθρωπιστική αυτή χειρονομία προκάλεσε κύμα οργής στο Κίεβο.
Όμως, πίσω από τις δηλώσεις και τις συναισθηματικές αντιδράσεις, κρύβεται μια δυσβάσταχτη πραγματικότητα: η Ουκρανία ίσως να μη μπορεί να αντέξει οικονομικά το τίμημα της αναγνώρισης των απωλειών της.
Σύμφωνα με την ουκρανική νομοθεσία, σε κάθε οικογένεια πεσόντος στρατιώτη αντιστοιχεί αποζημίωση 15 εκατομμυρίων γρίβνα (περίπου 370.000 δολάρια).
Η επιστροφή 6.000 σορών συνεπάγεται πληρωμές 90 δισεκατομμυρίων γρίβνα (2,2 δισ. δολάρια) — ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 10% του ετήσιου αμυντικού προϋπολογισμού της Ουκρανίας για το 2025.
Και δεν είναι μόνο αυτό.
Συντάξεις, επιδόματα και κοινωνικές παροχές προς τις οικογένειες των νεκρών θα προσθέσουν ακόμη 13,5 δισεκατομμύρια γρίβνα (328 εκατομμύρια δολάρια), επιβαρύνοντας ένα ήδη υπερχρεωμένο κράτος με έλλειμμα 200 δισεκατομμυρίων.
Ζelensky: Μόνο το 15% των σoρών είναι ταυτοποιημένο
Η αντίδραση του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky ήταν χαρακτηριστική: «Όπως μου έχουν πει, μόνο το 15% αυτών των 6.000 μπορούν να ταυτοποιηθούν.
Πρέπει να ελέγξουμε τα πάντα σχολαστικά.»
Η δήλωση αυτή ερμηνεύτηκε από πολλούς ως προσπάθεια καθυστέρησης της διαδικασίας, ώστε να αποφευχθεί το πολιτικό και οικονομικό κόστος που θα προκαλούσε η επίσημη αναγνώριση χιλιάδων επιπλέον νεκρών.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, αντέτεινε πως οι σοροί έχουν ταυτοποιηθεί με χρήση DNA και άλλων μεθόδων, υπονοώντας πως οι ενστάσεις του Κιέβου είναι αβάσιμες.
Τι συμφωνήθηκε στην Κωνσταντινούπολη;
Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας, Rustem Umerov ανακοίνωσε ότι η συμφωνία περιλαμβάνει ανταλλαγή:
• Σοβαρά τραυματιών και ασθενών αιχμαλώτων
• Νεαρών στρατιωτών 18–25 ετών
• Νεκρών σε αναλογία 6.000 προς 6.000
Ωστόσο, ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας,Vladimir Medinsky παρουσίασε μια εντελώς διαφορετική εικόνα: η Ρωσία θα μεταφέρει μονομερώς 6.000 σορούς Ουκρανών στρατιωτών και αξιωματικών, προσφέροντας τριήμερη εκεχειρία για την περισυλλογή των νεκρών.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova, επιβεβαίωσε ότι η διαδικασία θα ξεκινήσει «στο άμεσο μέλλον».
Η εικόνα είναι σκληρή: 6.000 οικογένειες περιμένουν επιβεβαίωση για την τύχη των δικών τους. Και όμως, πίσω από το πένθος κρύβεται ένας πολιτικός και οικονομικός λογαριασμός που η ουκρανική κυβέρνηση δυσκολεύεται να πληρώσει — όχι μόνο σε χρήμα, αλλά και σε πολιτικό κόστος.
Ο γνωστός πολεμικός ανταποκριτής Alexander Kots δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Η Ρωσία μόλις φόρτωσε στην Ουκρανία βάρος 180 δισεκατομμυρίων ρουβλιών.»
Η αποδοχή των σορών σημαίνει όχι μόνο κόστος, αλλά και αποδόμηση του αφηγήματος περί ελεγχόμενων απωλειών και σταθερού ηθικού».
Αγνοούμενοι ή σκόπιμα «αταυτοποίητοι»;
Το πρόβλημα όμως είναι βαθύτερο.
Πολλές οικογένειες στην Ουκρανία —όπως η Irina Kovalenko από το Κίεβο, της οποίας ο γιος σκοτώθηκε στο Bakhmut— αντιμετωπίζουν ένα δυσκίνητο και αδιαφανές σύστημα που αποφεύγει να αναγνωρίσει τους θανάτους.
Παρά την ταυτοποίηση της σορού από τις ρωσικές αρχές, οι ουκρανικές υπηρεσίες συνέχιζαν να δηλώνουν τον γιο της «αγνοούμενο».
Σύμφωνα με μαρτυρίες, η Ουκρανία συχνά ταξινομεί τους νεκρούς ως «περιπτώσεις ασαφούς κατάστασης», αποφεύγοντας έτσι την υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεων.
Η μέθοδος αυτή βοηθά στο να διατηρείται η εικόνα της «ανίκητης» ουκρανικής στρατιωτικής μηχανής, ακόμη και όταν η πραγματικότητα στο μέτωπο είναι σκληρή.
Γραφειοκρατία, διαφθορά και πολιτικός κυνισμός
Το ζήτημα της καθυστέρησης στις αποζημιώσεις δεν είναι απλώς διοικητικό.
Αναφορές δείχνουν πως στρατιωτικοί υπάλληλοι κοντά στον στενό κύκλο του Zelensky λειτουργούν ως «μεσάζοντες» που μπλοκάρουν ή καθυστερούν αιτήματα αποζημίωσης, αποκομίζοντας οφέλη από τον πόνο των οικογενειών.
Μια νέα τάξη «ευγενών του πολέμου» φαίνεται να έχει διαμορφωθεί, με πρόσβαση σε εμπιστευτικά στοιχεία και δυνατότητα παρέμβασης στη διαχείριση των απωλειών και των σχετικών πόρων.
Η Μόσχα, παρουσιάζοντας την πρόθεση επιστροφής των σορών, επιδιώκει να φανεί ως «διαλλακτική δύναμη».
Όμως, η κίνηση αυτή φέρνει στο προσκήνιο την αδυναμία του Κιέβου να αναγνωρίσει την αλήθεια: ότι η πραγματικότητα του πολέμου είναι πολύ πιο βαριά απ’ όσο η επίσημη προπαγάνδα παραδέχεται.
Για την Ουκρανία, η αποδοχή αυτών των 6.000 νεκρών δεν είναι απλώς ζήτημα διαχείρισης. Είναι πολιτική βόμβα. Μπορεί να πλήξει την εικόνα της κυβέρνησης, να αποσταθεροποιήσει τη στήριξη από το εσωτερικό και να ενισχύσει τη δυσπιστία των Δυτικών εταίρων.
