Του Δημήτρη Σκουτέρη
Οι BRICS συνεχίζουν να επεκτείνονται. Τον Ιανουάριο του 2025, προσέθεσαν νέες χώρες-εταίρους, μετά την ένταξη νέων μελών το 2024. Αυτή τη στιγμή, οι BRICS αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού και πάνω από το 41% του παγκόσμιου ΑΕΠ (σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης). Είναι μια οικονομική υπερδύναμη, με κορυφαίους παραγωγούς βασικών αγαθών όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο, δημητριακά, κρέας και ορυκτά.
Η Ινδονησία εντάχθηκε ως πλήρες μέλος των BRICS στις 6 Ιανουαρίου 2025. Αυτό σημαίνει ότι οι BRICS έχουν τώρα 10 πλήρη μέλη:
- Βραζιλία- Ρωσία-Ινδία-Κίνα-Νότια Αφρική-Αίγυπτος-Αιθιοπία-Ινδονησία-Ιράν-Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
Εκτός από τα 10 μέλη, υπάρχουν και οι χώρες-εταίροι που βρίσκονται λίγο πριν την πλήρη ένταξη: Λευκορωσία-Βολιβία-Κούβα-Καζακστάν-Μαλαισία -Ταϊλάνδη -Ουγκάντα-Ουζμπεκιστάν
Οι BRICS αντιπροσωπεύουν τώρα περίπου το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού και πάνω από το 41% του παγκόσμιου ΑΕΠ (σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης).
Η ομάδα αποτελεί μια οικονομική υπερδύναμη, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων παραγωγών βασικών αγαθών όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο, δημητριακά, κρέας και ορυκτά. Στο συνέδριο των BRICS στο Καζάν της Ρωσίας τον Οκτώβριο του 2024, 13 χώρες είχαν προσκληθεί να γίνουν εταίροι των BRICS, πράγμα που σημαίνει ότι βρίσκονται στον δρόμο για πλήρη ένταξη στο εγγύς μέλλον.
Εννέα από αυτές τις 13 χώρες δέχτηκαν την πρόσκληση. Οι υπόλοιπες τέσσερις δεν είχαν δώσει επίσημη απάντηση έως το τέλος του 2024. Αυτές ήταν η Αλγερία, η Νιγηρία, η Τουρκία και το Βιετνάμ.
Η ρωσική κυβέρνηση, η οποία ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2024 την ένταξη των εννέα νέων εταίρων, τόνισε ότι “προσδοκούμε ότι στο εγγύς μέλλον θα λάβουμε απαντήσεις” από τις υπόλοιπες τέσσερις.
Με έτος ιδρύσεως το 2009 στους BRIC συμμετείχαν Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, ενώ ο οργανισμός επεκτάθηκε το 2010 με την προσθήκη της Νότιας Αφρικής.
Στο συνέδριο του 2023 στο Γιοχάνεσμπουργκ, οι BRICS επεκτάθηκαν ξανά, προσκαλώντας έξι ακόμη χώρες: Αργεντινή, Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, το Ιράν και τα ΗΑΕ δέχτηκαν την πρόσκληση και έγιναν επίσημα μέλη των BRICS τον Ιανουάριο του 2024.
Η Σαουδική Αραβία δεν είχε πάρει επίσημη απόφαση έως το τέλος του 2024. Η Αργεντινή αρχικά συμφώνησε να ενταχθεί, όταν βρισκόταν υπό την κυβέρνηση του κεντροαριστερού προέδρου Αλμπέρτο Φερνάντεζ και της αντιπροέδρου Κριστίνα Φερνάντεζ ντε Κίρχνερ. Ωστόσο, ο ακροδεξιός, φιλοαμερικανός Χαβιέρ Μιλέι ανέλαβε την εξουσία τον Δεκέμβριο του 2023 και ακύρωσε την απόφαση, αποκλείοντας την Αργεντινή από τους BRICS τον Ιανουάριο του 2024.
Οι BRICS αντιπροσωπεύουν το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού
Με την προσθήκη των χωρών-εταίρων, εννέα από τις 20 πιο πυκνοκατοικημένες χώρες του κόσμου ανήκουν τώρα στις BRICS.
Ο συνολικός τους πληθυσμός είναι περίπου 4 δισεκατομμύρια, δηλαδή σχεδόν το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού.
- Η Ινδία είναι η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της Γης, ακολουθούμενη από την Κίνα. Κάθε χώρα έχει πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους.
- Με πάνω από 280 εκατομμύρια κατοίκους, η Ινδονησία είναι η τέταρτη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα.
- Η Βραζιλία είναι η έβδομη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα, ακολουθούμενη από τη Ρωσία (9η) και την Αιθιοπία (10η).
- Η Αίγυπτος είναι η 14η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα, το Ιράν η 17η και η Ταϊλάνδη η 20η.
- Η έκτη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα, η Νιγηρία, είχε προσκληθεί να γίνει εταίρος των BRICS, αλλά δεν απάντησε επίσημα το 2024.
Οι BRICS αντιπροσωπεύουν το 41% του παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ)
Συνολικά, τα μέλη και οι εταίροι των BRICS αντιπροσωπεύουν πάνω από το 41% του παγκόσμιου ΑΕΠ (σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, τα πέντε αρχικά μέλη των BRICS αντιπροσωπεύουν το 33,76% του παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) τον Οκτώβριο του 2024.
[Γράφημα: Ποσοστό παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) των 5 αρχικών μελών των BRICS, 2024 πηγή IMF]
Αυτό σημαίνει ότι τα πέντε ιδρυτικά μέλη των BRICS έχουν μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια οικονομία από την ομάδα G7, η οποία αντιπροσώπευε μόνο το 29,08% του παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) το 2024.
[Γράφημα: Ποσοστό παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) της G7, 2024]
Ο κύριος λόγος για αυτή την ιστορική μετατόπιση είναι η τεράστια οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, η οποία έχει γίνει η μοναδική βιομηχανική υπερδύναμη στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας το 35% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής (σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από τις ΗΠΑ).Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ και έγινε η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου το 2016. Τον Οκτώβριο του 2024, η Κίνα αντιπροσώπευε το 19% του παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ-Ισοτιμία Αγοραστικής Δύναμης), ενώ οι ΗΠΑ μόνο το 15%.
[Γράφημα: Συμμετοχή Κίνας και ΗΠΑ στο παγκόσμιο ΑΕΠ (ΙΑΔ), 2024]
Με την προσθήκη των τεσσάρων νέων μελών που εντάχθηκαν το 2024, το μερίδιο των BRICS στο παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε στο 36,44%..
[Γράφημα: Ποσοστό παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) των 9 μελών των BRICS, 2024]
Η προσθήκη των νέων εταίρων αυξάνει περαιτέρω το μερίδιο των BRICS στο παγκόσμιο ΑΕΠ στο 41,41% (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η Κούβα, καθώς το ΔΝΤ δεν διαθέτει δεδομένα για την οικονομία της)..
[Γράφημα: Ποσοστό παγκόσμιου ΑΕΠ (ΙΑΔ) των 9 εταίρων των BRICS, 2024]
Το ΑΕΠ των ΗΠΑ υπερεκτιμά(?) την οικονομική τους δύναμη
Παρόλο που το ΑΕΠ μπορεί να δώσει μια πρόχειρη εκτίμηση της επιρροής μιας χώρας στην παγκόσμια οικονομία, αυτός ο δείκτης εμφανίζει μια σειρά προβλημάτων. Το ΑΕΠ δεν αντανακλά απαραίτητα τις παραγωγικές δυνατότητες μιας χώρας· είναι σημαντικό να εξετάζουμε τον τομεακό συνδυασμό του ΑΕΠ.
Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, ένα εκπληκτικό 21% του ΑΕΠ προέρχεται από τον τομέα FIRE (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ασφάλειες και ακίνητα). Ένα άλλο 13% του αμερικανικού ΑΕΠ αποτελείται από επαγγελματικές και επιχειρηματικές υπηρεσίες, όπως δικηγόροι και μάνατζερ. Η βιομηχανία κατασκευών αντιπροσωπεύει μόνο το 10% του ΑΕΠ των ΗΠΑ.
[Γράφημα: Κατανομή του ΑΕΠ των ΗΠΑ ανά τομέα, 2024]
Ένα ακόμη 8% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης (BEA), προέρχεται από την υποτιθέμενη αξία ενοικίων των κατοικιών που κατέχουν οι ιδιοκτήτες τους. Με άλλα λόγια, το 8% του αμερικανικού ΑΕΠ δεν υπάρχει πραγματικά· είναι απλώς δημιουργική λογιστική.
Επιπλέον, περίπου το 18% του ΑΕΠ των ΗΠΑ προέρχεται από τον τομέα της υγείας. Οι ΗΠΑ ξοδεύουν σχεδόν διπλάσια ποσά για την υγεία σε σύγκριση με τη μέση ανεπτυγμένη οικονομία του ΟΟΣΑ, αλλά έχουν από τα χειρότερα δημόσια αποτελέσματα υγείας.
Απλώς επειδή μια χώρα έχει πιο ακριβές υπηρεσίες σε έναν συγκεκριμένο τομέα και, επομένως, υψηλότερο ΑΕΠ, δεν σημαίνει ότι οι πολίτες της ωφελούνται. Το αμερικανικό σύστημα υγείας είναι ένα σαφές παράδειγμα του πώς οι κάτοικοι μπορούν να υποφέρουν, παρά τα εντυπωσιακά στατιστικά του ΑΕΠ..
[Γράφημα: Δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ, ΟΟΣΑ vs ΗΠΑ]
Οι BRICS: μια δύναμη στις πρώτες ύλες – παραγωγή δημητριακών, κρέατος, πετρελαίου, αερίου και ορυκτών
Μια χρήσιμη αξιολόγηση της αυξανόμενης οικονομικής δύναμης των BRICS μπορεί να γίνει με βάση τις παραγωγικές δυνατότητες των οικονομιών που αποτελούν τον οργανισμό.
Τα μέλη και οι εταίροι των BRICS είναι οι παγκόσμιοι ηγέτες στην παραγωγή κρίσιμων πρώτων υλών, όπως δημητριακά, κρέας, αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και στρατηγικά ορυκτά, όπως σιδηρομεταλλεύματα, χαλκός και νικέλιο.
Οι κύριες καλλιέργειες του κόσμου, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το μισό της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής, είναι, αντίστοιχα, ζαχαροκάλαμο, καλαμπόκι, ρύζι, σιτάρι, φοινικέλαιο και πατάτες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ (FAO).
Οι χώρες των BRICS κυριαρχούν στην παγκόσμια παραγωγή αυτών των καλλιεργειών.
- Η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής ζαχαροκάλαμου.
- Η Κίνα και η Βραζιλία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 30% της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού.
- Η Κίνα και η Ινδία παράγουν πάνω από το μισό του ρυζιού στον κόσμο.
- Η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία παράγουν πάνω από το 40% του σιταριού στον κόσμο.
- Η Ινδονησία, η Μαλαισία και η Ταϊλάνδη (όλες νέες εταίροι των BRICS) αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 90% της παγκόσμιας παραγωγής φοινικέλαιου.
Η Κίνα και η Ινδία παράγουν σχεδόν το 40% των πατατών στον κόσμο.
[Γράφημα: Παγκόσμια παραγωγή ρυζιού, σιταριού και άλλων καλλιεργειών ανά χώρα, 2022].Ομοίως, οι χώρες των BRICS παράγουν μεγάλο μέρος του κρέατος στον κόσμο.
- Η Κίνα και η Βραζιλία αντιπροσωπεύουν πάνω από το 20% της παγκόσμιας παραγωγής κοτόπουλου.
- Η Κίνα παράγει πάνω από το 40% του χοιρινού κρέατος στον κόσμο.
- Η Βραζιλία και η Κίνα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 20% της παγκόσμιας παραγωγής βοείου κρέατος.
- [Γράφημα: Παγκόσμια παραγωγή κρέατος ανά χώρα, 2022]
Η Κίνα κυριαρχεί στην υδατοκαλλιέργεια, παράγοντας σχεδόν το 60% των θαλασσινών προϊόντων παγκοσμίως. Μαζί με την Ινδία και την Ινδονησία, αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70%.
[Γράφημα: Παγκόσμια παραγωγή θαλασσινών προϊόντων ανά χώρα, 2022]
Οι χώρες των BRICS παράγουν επίσης πάνω από το μισό των αβγών κότας στον κόσμο. Μόνο η Κίνα παράγει το 34%.
[Γράφημα: Παγκόσμια παραγωγή αβγών ανά χώρα, 2022]
Οι BRICS είναι επίσης μια ενεργειακή υπερδύναμη.
Η Κίνα ηγείται στην παγκόσμια μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Κίνα κατασκευάζει διπλάσια ικανότητα ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε σύγκριση με όλο τον υπόλοιπο κόσμο μαζί.
[Γράφημα: Ικανότητα ηλιακής και αιολικής ενέργειας – Κίνα vs υπόλοιπος κόσμος]
Οι χώρες των BRICS παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια παραγωγή αργού πετρελαίου. Πέντε από τις 10 μεγαλύτερες παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο ανήκουν στις BRICS: Ρωσία (3η), Κίνα (4η), Ιράν (7η), ΗΑΕ (8η) και Βραζιλία (9η).
[Γράφημα: Κορυφαίες χώρες παραγωγής πετρελαίου, 2024]
Οι BRICS είναι επίσης σημαντικές στη βιομηχανία φυσικού αερίου.
Οι κορυφαίοι παραγωγοί φυσικού αερίου στις BRICS περιλαμβάνουν τη Ρωσία (2η), το Ιράν (3η), την Κίνα (8η), τα ΗΑΕ (10η), την Ινδονησία (11η) και τη Μαλαισία (15η).
[Γράφημα: Κορυφαίες χώρες παραγωγής φυσικού αερίου, 2024]
Όσον αφορά τα στρατηγικά ορυκτά, οι BRICS είναι και πάλι πολύ σημαντικές. Οι χώρες των BRICS είναι μεταξύ των κορυφαίων παραγωγών σιδηρομεταλλευμάτων, συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας (2η), της Κίνας (3η), της Ινδίας (4η), της Ρωσίας (5η), της Νότιας Αφρικής (8η), του Καζακστάν (9η) και του Ιράν (10η).Όσον αφορά την παγκόσμια παραγωγή χαλκού, τα μέλη των BRICS είναι επίσης πολύ σημαντικά, όπως η Κίνα (3η), η Ρωσία (7η), η Ινδονησία (9η) και το Καζακστάν (12η).
[Γράφημα: Κορυφαίες χώρες παραγωγής σιδηρομεταλλευμάτων, 2021]
Η ένταξη της Ινδονησίας ως εταίρου σημαίνει επίσης ότι η μοναδική υπερδύναμη παραγωγής νικελίου στον κόσμο ανήκει τώρα στις BRICS, μαζί με άλλους σημαντικούς παραγωγούς όπως η Ρωσία (3η), η Κίνα (7η), η Βραζιλία (8η) και η Κούβα (9η).
[Γράφημα: Κορυφαίες χώρες παραγωγής νικελίου, 2023]
Αυτά τα στατιστικά δείχνουν ότι οι BRICS έχουν γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς οργανισμούς στον κόσμο, ενώνοντας χώρες με τεράστιο πληθυσμό, τεράστιες οικονομίες και απίθανες παραγωγικές δυνατότητες.
Αν οι χώρες των BRICS αρχίσουν να συντονίζονται σε περισσότερα πεδία και αναλάβουν ολιστική δράση, θα αλλάξουν τον κόσμο ταχύτερα. Η θέση της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι στη Δύση-ΝΑΤΟ-ΕΕ-σύμμαχος με την Ουκρανία; Αυτή είναι η σωστή πλευρά της ιστορίας; Ακόμα και η ντόπια ολιγαρχική ελίτ οφείλει να αναγνωρίσει ότι τα συμφέροντα της βρίσκονται πιο κοντά στους BRICS.
