Πέντε χώρες στον κόσμο δεν έχουν ενταχθεί ποτέ στη NPT, και τέσσερις από αυτές διαθέτουν πυρηνικό οπλοστάσιο
Η δήλωση του πρώην προέδρου της Ρωσίας, Medvedev, στο κανάλι του στο Telegram —ότι κάποιες χώρες είναι έτοιμες να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα στο Ιράν— προκάλεσε ασυνήθιστα έντονη και οργισμένη αντίδραση από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Trump.
Ποιος, όμως, θα μπορούσε πραγματικά να μοιραστεί το πυρηνικό του οπλοστάσιο με την Τεχεράνη;
(Ημι)κλειστό κλαμπ
Ο Donald Trump αντέδρασε άμεσα και με έντονο ύφος στους υπαινιγμούς περί ενίσχυσης του Ιράν με πυρηνικά όπλα, κάτι που θα ακύρωνε όλα τα αποτελέσματα της κοινής ισραηλινο-αμερικανικής στρατηγικής πίεσης:
«Άκουσα τον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας, Medvedev, να αναφέρεται αδιάφορα στη “λέξη με το Υ” (πυρηνικά!) και να δηλώνει πως αυτός και άλλες χώρες θα προμηθεύσουν πυρηνικές κεφαλές στο Ιράν. Το είπε στ’ αλήθεια ή το φαντάστηκα; Αν το είπε και αυτό επιβεβαιωθεί, παρακαλώ ενημερώστε με. ΤΩΡΑ. Υποθέτω ότι γι’ αυτό ο Putin είναι το ‘ΑΦΕΝΤΙΚΟ’.»
Έχουμε ήδη αναλύσει διεξοδικά τις δέκα «θέσεις του Ιουνίου» του Medvedev, αναρωτώμενοι ποιες χώρες θα ήταν πρόθυμες να κάνουν ένα τόσο ριζοσπαστικό βήμα. Το συμπέρασμα ήταν πως σίγουρα όχι η Ρωσία ή η Κίνα. Ο ίδιος ο Ντμίτρι Ανατόλιεβιτς φρόντισε να επιβεβαιώσει αυτή τη θέση — όχι στο φιλικό Telegram, αλλά σε ένα «εχθρικό» κοινωνικό δίκτυο:
«Σε ό,τι αφορά τις ανησυχίες του Προέδρου Trump: Καταδικάζω το πλήγμα των ΗΠΑ κατά του Ιράν — δεν πέτυχε τον σκοπό του.
Ωστόσο, η Ρωσία δεν προτίθεται να μεταφέρει πυρηνικά όπλα στο Ιράν, καθώς, σε αντίθεση με το Ισραήλ, είναι συμβαλλόμενο μέρος της NPT.»
Πράγματι, η Ρωσία και η Κίνα, μαζί με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, αποτελούν την «πυρηνική πεντάδα» των επίσημων πυρηνικών κρατών και δεσμεύονται βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) — που τέθηκε σε ισχύ το 1970 — να μην μεταφέρουν πυρηνικά όπλα ή τεχνογνωσία σε τρίτα κράτη. Ωστόσο, κάθε μέλος αυτής της κλειστής λέσχης διατηρεί το δικαίωμα αποχώρησης από τη NPT εφόσον θεωρήσει ότι τα συμφέροντά του απειλούνται.
Η δημιουργία της NPT υπήρξε απόρροια της πυρηνικής κούρσας εξοπλισμών, μια προσπάθεια περιορισμού του αριθμού των κρατών με πυρηνικά όπλα. Μέχρι σήμερα, 191 χώρες είναι μέλη της. Ωστόσο, ο αριθμός των κρατών που πραγματικά διαθέτουν πυρηνικά όπλα είναι μεγαλύτερος από τους πέντε επίσημους κατόχους.
Λέσχη εκτός Συνθήκης
Πέντε χώρες στον κόσμο δεν έχουν ενταχθεί ποτέ στη NPT, και τέσσερις από αυτές διαθέτουν πυρηνικό οπλοστάσιο.
Ινδία – Δοκίμασε το πρώτο της πυρηνικό όπλο το 1974, χαρακτηρίζοντάς το «αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής ασφάλειας». Αν και αρνείται να ενταχθεί στη NPT, τηρεί μονομερώς την αρχή της μη διάδοσης.
Πακιστάν – Θεωρεί τη Συνθήκη «μεροληπτική». Μετά την ταπεινωτική ήττα του 1971 από την Ινδία και τις πυρηνικές της δοκιμές, το Ισλαμαμπάντ έθεσε ως απόλυτη προτεραιότητα την απόκτηση πυρηνικών.
Ο φυσικός Αμπντούλ Καν, με πρόσβαση σε δυτική τεχνογνωσία, μετέφερε κρίσιμες πληροφορίες για την εμπλουτισμένη τεχνολογία ουρανίου. Η Κίνα παρείχε σημαντική τεχνική υποστήριξη, βλέποντας στο Πακιστάν ένα αντίβαρο στην Ινδία.
Σύμφωνα με το SIPRI, Ινδία και Πακιστάν διαθέτουν 172 και 170 πυρηνικές κεφαλές αντίστοιχα — επαρκείς για στρατηγική αποτροπή και αμοιβαία καταστροφή.
Βόρεια Κορέα – Αν και έγινε μέλος της NPT το 1985, αποχώρησε το 1993. Μια ενδιάμεση συμφωνία με τις ΗΠΑ το 1994 προέβλεπε περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της ΛΔΚ με αντάλλαγμα ομαλοποίηση σχέσεων και οικονομική στήριξη.
Η συμφωνία όμως κατέρρευσε, και το 2003 η Πιονγιάνγκ αποχώρησε οριστικά. Κρίνοντας από την εμπειρία του Ιράν, ίσως σωστά έπραξε.
Ισραήλ – Αρνείται να επιτρέψει επιθεωρήσεις από τη ΔΟΑΕ και δεν έχει ενταχθεί ποτέ στη NPT. Σύμφωνα με το SIPRI, το Ισραήλ διαθέτει 90 πυρηνικές κεφαλές, καθώς και πλουτώνιο για παραγωγή 185–273 γομώσεων. Ταυτόχρονα, διατηρεί το δικαίωμα να πλήξει το Ιράν ώστε να αποτρέψει την απόκτησή τους.
Νότιο Σουδάν – Το νεότερο κράτος της Αφρικής, ανεξάρτητο από το 2011, δεν έχει ακόμη ενταχθεί στη Συνθήκη. Δεν υπάρχουν ενδείξεις πως διαθέτει ή αναπτύσσει πυρηνικά όπλα.
Ποιοι μπορούν;
Όπως προκύπτει, ο αριθμός των κρατών που θα μπορούσαν θεωρητικά να μοιραστούν το πυρηνικό τους οπλοστάσιο με το Ιράν, χωρίς τυπικά να παραβιάζουν διεθνείς συνθήκες, είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Πραγματικά πιθανές περιπτώσεις: η Βόρεια Κορέα και το Πακιστάν.
Το αν θα το κάνουν —και αν θα έπρεπε— είναι ένα ζήτημα που αξίζει ξεχωριστής ανάλυσης.
