Το σκάνδαλο με τις «μαϊμού» επιδοτήσεις αγροτών που έχει προκαλέσει σάλο στην Ελλάδα απειλεί να κλονίσει όχι μόνο τη δημόσια εμπιστοσύνη στους θεσμούς, αλλά και το ίδιο το πολιτικό κεφάλαιο του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο Guardian περιγράφει μια υπόθεση που ξεπερνά τα όρια μιας απλής απάτης: ξεγυμνώνει τη διαχρονική αδυναμία του κράτους να ελέγξει τη διαφθορά και αποκαλύπτει τις βαθιές ρίζες του πελατειακού συστήματος…
Σύμφωνα με όσα αναφέρει, «Ο Έλληνας πρωθυπουργός δεσμεύθηκε να φτάσει “μέχρι τέλους” για το πώς ένα σύστημα παράδοσης επιδοτήσεων της ΕΕ» θα μπορούσε να λειτουργεί για χρόνια απαρατήρητο στη χώρα, παραδεχόμενος ότι το σκάνδαλο αποκάλυψε «την ανεπάρκεια του κράτους» στην αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Αντιμέτωπος με αποκαλύψεις ότι «μαϊμού» αγρότες εξαπατούσαν τα προορισμένα γεωργικά κονδύλια σε ύψος που φημολογείται ότι φτάνει τα 290 εκατ. ευρώ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας προκειμένου να διερευνήσει «άμεσα και εξαντλητικά» τις παράνομες πληρωμές.
Το εκτεταμένο σκάνδαλο έχει ήδη οδηγήσει στην παραίτηση πέντε υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων.
Ανάμεσά τους και ο υπουργός Μετανάστευσης, Μάκης Βορίδης, πρώην ακροδεξιός ακτιβιστής και εξέχον στέλεχος της κυβερνώσας Νέας Δημοκρατίας, ο οποίος υπήρξε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης την περίοδο που φέρεται να λειτουργούσε το δόλιο σύστημα.

Σε μια σπάνια επίδειξη διαχείρισης κρίσης, ο Μητσοτάκης αναγνώρισε τις αδυναμίες ενός κρατικού μηχανισμού που όφειλε να έχει αλλάξει.
«Η ανεπάρκεια του κράτους είναι προφανής», είπε.
«Ο πελατειασμός δεν μπορεί να καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η διακυβέρνηση.»

Ανύπαρκτα βοσκοτόπια

Το σύστημα, το οποίο φέρεται να περιλάμβανε εκατοντάδες αιτήσεις ανύπαρκτων ιδιοκτητών βοσκοτόπων και αγροτεμαχίων σε διάστημα πενταετίας ξεκινώντας από το 2017, αποκαλύφθηκε από το Ευρωπαϊκό Γραφείο της Εισαγγελίας (EPPO).
Το γραφείο με έδρα το Λουξεμβούργο ξεκίνησε την έρευνά του το 2021.
Τα κονδύλια διανέμονταν από τον κρατικό φορέα επιδοτήσεων, τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οποίος έκτοτε έχει καταργηθεί.
Τη Δευτέρα 30/6, ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός είπε στο υπουργικό συμβούλιο ότι η νέα ομάδα εργασίας αναμένεται να δράσει ταχύτατα.

«Αναμένω γρήγορα αποτελέσματα. Θα ερευνήσουμε τα περιστατικά άμεσα και εξαντλητικά, σύμφωνα με την εσωτερική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Από τη στιγμή που ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν κατάφερε να κάνει τη δουλειά του, το κράτος θα την αναλάβει κεντρικά.»
Το σκάνδαλο έχει χαρακτηριστεί ως «μία από τις μεγαλύτερες αγροτικές απάτες των τελευταίων ετών» σύμφωνα με το Politico, το οποίο ανέφερε ότι τα παράνομα αντληθέντα κονδύλια μπορεί να φτάνουν έως και 45 εκατ. ευρώ ετησίως.
Η κατάχρηση ήταν τέτοια που πολίτες χωρίς καμία γνωστή σχέση με τον αγροτικό τομέα, περιλαμβανομένου δικηγόρου με έδρα την Αθήνα, είχαν υποβάλει αιτήσεις για τις επιδοτήσεις. Ορισμένοι εμφανίζονταν ως ιδιοκτήτες ανύπαρκτων εκτάσεων, ενώ άλλοι έκαναν αιτήσεις ως ψευδείς κτηνοτρόφοι.
Σύμφωνα με τον Guardian, αξιωματούχοι που προσπάθησαν να ενημερώσουν τις αρχές αφότου εντόπισαν παρατυπίες, είτε απαξιώθηκαν, είτε υποβιβάστηκαν, είτε απομακρύνθηκαν από ανώτατες θέσεις. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είχε έξι προέδρους τα τελευταία πέντε χρόνια.
Οι αποκαλύψεις έχουν πυροδοτήσει τη λαϊκή οργή και έρχονται σε μια περίοδο δυσφορίας απέναντι σε μια πολιτική ελίτ που θεωρείται αναποτελεσματική, αποκομμένη από την κοινωνία και διεφθαρμένη. Δημοσκόπηση της MRB την περασμένη εβδομάδα αποκάλυψε ότι το εντυπωσιακό 74,5% των Ελλήνων πιστεύει ότι υπουργοί έχουν ανάμειξη στο σκάνδαλο.
«Ενώ είναι πολύ θετικό ότι επιτέλους αυτό το απόστημα έσπασε, δεν τιμά τη χώρα το γεγονός ότι καθαρίζεται με πρωτοβουλία του Ευρωπαίου εισαγγελέα», δήλωσε ο Μάξιμος Χαρακόπουλος, βουλευτής της κυβερνητικής παράταξης από τη γεωργική περιοχή της Λάρισας.
Για τον Μητσοτάκη, κορυφαίο στέλεχος της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς που οδήγησε το κόμμα του σε σαρωτική νίκη και δεύτερη θητεία το 2023, το σκάνδαλο είναι τόσο ντροπιαστικό όσο και δυνητικά επιζήμιο.
Σημαντικός αριθμός των ψευδών αιτήσεων κατατέθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη, όπου η πολιτική οικογένεια του πρωθυπουργού ασκεί εδώ και καιρό επιρροή.
Διπλωμάτες της ΕΕ στην Αθήνα δήλωσαν ότι ο Μητσοτάκης κινδυνεύει να χάσει το ηθικό πλεονέκτημα που είναι απαραίτητο για να κυβερνήσει αποτελεσματικά, αν δεν φανεί ότι δρα γρήγορα. «Το σκάνδαλο είναι τόσο μεγάλο που πρέπει να δράσει αποφασιστικά», είπε ένας εξ αυτών.
«Η γλώσσα και οι πράξεις του δείχνουν ότι αντιλαμβάνεται πως η σαπίλα πρέπει να αποκαλυφθεί.»