Αποκαλύψεις Merkel για Grexit 10 χρόνια μετά – Το δημοψήφισμα ήταν σοκαριστικό
«Η Ελλάδα ήταν και παραμένει μέλος της Ε.Ε. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα βιώναμε τέτοια κρίση», δήλωσε, προσθέτοντας πως, προερχόμενη από την Ανατολική Γερμανία, πίστευε στη δύναμη της κοινωνικής οικονομίας και στο γερμανικό οικονομικό θαύμα.
Η ελληνική περίπτωση, ωστόσο, και δη η πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος, την αιφνιδίασαν.
«Δεν περίμενα ότι οι Έλληνες εταίροι μου θα αντιμετώπιζαν τόσο σοβαρό πρόβλημα», είπε, ενώ εξίσου απρόβλεπτη χαρακτήρισε και την έκταση της προσφυγικής κρίσης.
Όπως αποκάλυψε, τον Φεβρουάριο του 2010 συνειδητοποίησε πόσο σοβαρή ήταν η κατάσταση.
«Η Ε.Ε. δεν είχε νομική υποδομή για άμεση στήριξη. Ήταν κενό ασφαλείας», ανέφερε.
«Δεν θα ζητούσα συγγνώμη από τον μέσο Έλληνα»
Η Merkel αναγνώρισε την πρόοδο της Ελλάδας: «Χαίρομαι που η χώρα ξεπέρασε την κρίση και προχωρά».
Έσπευσε όμως να επισημάνει ότι η θετική εικόνα, όπως η άνοδος του τουρισμού, δεν πρέπει να κρύβει τα κοινωνικά αδιέξοδα, ειδικά για τους νέους.
«Στις πόλεις, η έκρηξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης προκαλεί ανασφάλεια. Οι νέοι ρωτούν: “Τι γίνεται με εμάς;” Πρέπει να αυξηθούν οι μισθοί», είπε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση για το τι θα έλεγε σήμερα στον μέσο Έλληνα, ήταν ξεκάθαρη: «Συγγνώμη δεν θα ζητούσα. Εξήγησα τα κίνητρά μου. Θα έλεγα: Καταφέραμε πολλά. Δεν μπορώ να φανταστώ την Ε.Ε. χωρίς την Ελλάδα».
Προς το τέλος της συνέντευξης, εξήρε τη στάση των Ελλήνων στα δύσκολα χρόνια: «Με εντυπωσίασε η ανθεκτικότητά σας. Αναρωτήθηκα αν οι Γερμανοί θα άντεχαν τόσο. Είστε ένας δυνατός λαός, από τον οποίο έχουμε να μάθουμε».
Το τηλεφώνημα-σοκ του Τσίπρα
Η Merkel περιέγραψε και την πρώτη της επαφή με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα: Τον περίμενε στην καγκελαρία, αλλά εκείνος πήγε πρώτα να χαιρετήσει διαδηλωτές και άκουσε μαζί τους τη Διεθνή.
«Όταν τον ρώτησα τι έκανε, απάντησε: “Πρέπει να ασχολείται κανείς και με τους οπαδούς του”. Δεν είχε άδικο».
Η σχέση τους ξεκίνησε με δυσπιστία αλλά εξελίχθηκε, όπως είπε, σε «συνεργασία αμοιβαίου σεβασμού».
«Εκείνος δεν ήθελε νέο μνημόνιο, εγώ δεν ήθελα Grexit. Η πολιτική απαιτεί συμβιβασμούς, ακόμα κι όταν ξεκινάς από εντελώς διαφορετικές θέσεις», υπογράμμισε.
Το πιο δραματικό σημείο, όπως ανέφερε, ήταν το τηλεφώνημα του Τσίπρα για την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος: «Ήταν το πιο αιφνιδιαστικό τηλεφώνημα της καριέρας μου. Όταν τον ρώτησα τι θα προτείνει στον λαό, μου απάντησε “όχι”. Εκεί έχασα τη φωνή μου».
«Αν το αποτέλεσμα ήταν “όχι”, θα σήμαινε έξοδος από το ευρώ», τόνισε.
Και πρόσθεσε: «Μια δημοκρατία δεν μπορεί να αποφασίζει για όλους τους υπόλοιπους».
«Έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι δεν μπορώ να δώσω χρήματα»
Στις πρώτες συναντήσεις κορυφής, θυμάται πως οι Έλληνες ζήτησαν βοήθεια.
«Μου είπαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα, αλλά επικαλέστηκα τη ρήτρα μη διάσωσης. Δεν μπορούσα να δώσω χρήματα».
Θυμάται, μάλιστα, να ρωτά τον Γιώργο Παπανδρέου τι θέλει, για να πάρει την απάντηση: «Τίποτα».
«Έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι δεν μπορώ να δώσω χρήματα», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Herman Van Rompuy διέκοψε τότε τη συνεδρίαση και πρότεινε μια διακήρυξη υποστήριξης προς την Ελλάδα, με βασική θέση ότι το ευρώ είναι κοινό μας νόμισμα.
Ωστόσο, η ανασφάλεια κυριαρχούσε. «
Λαμβάναμε στοιχεία που δεν ήταν ακριβή, δεν ξέραμε πώς να προχωρήσουμε. Ήξερα ότι το ΔΝΤ είναι σκληρό – και ανεξάρτητο», σημείωσε η Angela Merkel.
Η Angela Merkel παραδέχτηκε ότι η Γερμανία δεν ήταν άμοιρη ευθυνών.
«Υπήρχαν ατασθαλίες, ακόμα και από γερμανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν “οι Έλληνες” και “οι Γερμανοί”. Υπάρχουν εργατικοί και οκνηροί παντού».
Ήθελα να αποφύγω το Grexit, όπως ο διάολος το λιβάνι
Όσο για το σενάριο του Grexit, υπήρξε ξεκάθαρη, λέγοντας: «Δεν ήθελα την έξοδο της Ελλάδας. Είμαστε μια ένωση και έχουμε αναλάβει ευθύνες. Αν έπρεπε να φύγει η Ελλάδα, αυτό θα έπρεπε να το αποφασίσουν οι Έλληνες πολίτες, όχι εμείς».
Γνώριζε, ωστόσο, ότι αυτή της η θέση θα την έφερνε σε σύγκρουση με τον τότε υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Wolfgang Schäuble, ο οποίος «ήθελε την Ελλάδα εκτός».
Η Angela Merkel περιέγραψε και την πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου για δημοψήφισμα το 2011 ως «εξαιρετικά προβληματική».
«Ήμασταν αντίθετοι. Την επόμενη ημέρα απορρίφθηκε, και αυτό ήταν η καλύτερη απόφαση», σημείωσε.
«Πολλές φορές έπαιζα τον ρόλο του “κακού αστυνομικού”», παραδέχθηκε.
Παρά την έντονη κριτική που δέχτηκε από την ελληνική κοινή γνώμη, επέμεινε ότι οι μεταρρυθμίσεις ήταν αναγκαίες.
«Το κράτος έπρεπε να έχει έσοδα. Το ζήτημα του κτηματολογίου, η φορολόγηση, η διοικητική ανασυγκρότηση – όλα αυτά ήταν απαραίτητα», είπε η πρώην Γερμανίδα καγκελάριος.
«Με βγάλανε τρελή επειδή επέμεινα στο κούρεμα του ελληνικού χρέους»
Σε ό,τι αφορά στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, παραδέχτηκε ότι ήταν υπέρ – μαζί με τον Schäuble.
Όμως, όπως είπε, «ο Trichet και ο Sarkozy διαφώνησαν – φοβόντουσαν ότι θα πληγεί η εμπιστοσύνη στο ευρώ». Παρ’ όλα αυτά, το κούρεμα προχώρησε σε εθελοντική βάση.
«Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που επιμένεις, αλλά έπρεπε να αποφορτίσουμε την Ελλάδα».
Αναφέρθηκε και στον ρόλο του τότε Αμερικανού Προέδρου, Barack Obama.
«Δεν γνώριζε το νομικό πλαίσιο και τις αρμοδιότητες της ECB. Ήθελε να πούμε στην ECB να ρίξει χρήμα στην αγορά. Του εξήγησα ότι κάτι τέτοιο δεν θα περνούσε από τα γερμανικά δικαστήρια», είπε στη συνέχεια η Angela Merkel.
Στη Σύνοδο της G20 ένιωσε να την αντιμετωπίζουν «σαν άρρωστο άλογο», ενώ εξομολογήθηκε ότι κάποια στιγμή «έβαλε τα κλάματα» υπό την πίεση των εξελίξεων.
Για τη συνάντηση με τον Mario Draghi και την ιστορική φράση «whatever it takes», αναγνώρισε τη συμβολή του στη σωτηρία του ευρώ.
«Δεν έχω καμία σχέση με τον Putin, έχουμε διαφορετικές κοσμοθεωρίες – Με εξαπάτησε δις»
Με προσωπικές και πολιτικές αποκαλύψεις για τη σχέση της με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Vladimir Putin, η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Angela Merkel, αποκάλυψε περιστατικά που – όπως είπε – δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο εκείνος χρησιμοποιεί ακόμη και τις φοβίες των συνομιλητών του για να ασκήσει πίεση.
Η Angela Merkel αναφέρθηκε σε ένα ιδιαίτερο περιστατικό από την πρώτη της επίσκεψη στο Κρεμλίνο, όταν ο Vladimir Putin την υποδέχθηκε σε ένα δωμάτιο με μια τεράστια πάνινη κούκλα σε σχήμα σκύλου — παρά το γεγονός ότι, όπως η ίδια τόνισε, η Μόσχα είχε ήδη ενημερωθεί πως είχε φοβία λόγω δαγκώματος από σκύλο στο παρελθόν.
«Ο Putin τότε μου είπε απλώς: “Δεν δαγκώνει”», είπε η Merkel, ενώ θυμήθηκε ότι και στη συνάντηση στο Sochi εμφανίστηκε με πραγματικό σκύλο.
«Το Κρεμλίνο το γνώριζε άρα δεν ισχύει ότι δεν ήξερε. Ήταν ξεκάθαρα ένα μήνυμα».
Ακόμα, η πρώην καγκελάριος υπογράμμισε και τη βαθιά διαφορά κοσμοθεωρίας ανάμεσα σε εκείνη και τον Vladimir Putin, ιδιαίτερα ως προς την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Για τον Putin ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα αλλά, για εμένα, το πιο ευτυχές γεγονός».
Αυτή η θεμελιώδης διαφορά, όπως τόνισε, αντικατοπτρίζεται και στην τρέχουσα πολιτική της Ρωσίας.
Η Angela Merkel σημείωσε πως ο Ρώσος Πρόεδρος εξακολουθεί να θεωρεί ότι η Ρωσία έχει δικαίωμα επιρροής σε κυρίαρχα κράτη, όπως η Ουκρανία και η Λευκορωσία.
«Αυτή η αντίληψη είναι βαθιά ριζωμένη και εξαιρετικά προβληματική».
Αναφερόμενη στην προοπτική ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο NATO, η πρώην καγκελάριος εξήγησε πως, από κοινού με τον Nicolas Sarkozy, είχαν αντιταχθεί σε μια τέτοια κίνηση, θεωρώντας πως δεν πληρούνταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις.
Παράλληλα, αναγνώρισε ότι πολλές χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, που είχαν βρεθεί υπό σοβιετική επιρροή, αντιμετώπιζαν τη Ρωσία με επιφύλαξη ή και εχθρότητα. «Για αυτούς, η Ρωσία δεν ήταν Ευρώπη».
Η ίδια υποστήριξε πως η Δύση είχε επιδιώξει μια εταιρική σχέση με τη Μόσχα, κάτι που – όπως είπε – ίσχυε μέχρι και την εισβολή στην Ουκρανία.
«Μετά την εισβολή μπήκαμε σε μία νέα εποχή. Όλα άλλαξαν», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση για το αν έχει σήμερα κάποια επαφή με τον Vladimir Putin, απάντησε χωρίς περιστροφές: «Καμία απολύτως. Πάντα είχαμε μεγάλες διαφωνίες».
Η ρήξη, όπως ισχυρίστηκε, επισφραγίστηκε το 2014, όταν ο Ρώσος Πρόεδρος την εξαπάτησε δύο φορές σχετικά με την προσάρτηση της Κριμαίας.
«Μου είπε ψέματα. Από τότε, όλα άλλαξαν», σημείωσε η ίδια.
Για τον Trump όλα είναι… deal, αλλά ο πραγματικός κόσμος δεν λειτουργεί έτσι
Χωρίς διπλωματικές υπεκφυγές, η Angela Merkel αναφέρθηκε στην πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης του Αμερικανού Προέδρου, Donald Trump, και στον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο εκείνος αντιμετώπιζε τις διεθνείς σχέσεις. «Ο Trump εξελέγη από τον αμερικανικό λαό και αυτό το σεβόμαστε.
Σκέφτεται τη χώρα του, για εκείνον όλα είναι θέμα συμφωνίας, είναι “ντιλ” – όμως ο κόσμος δεν λειτουργεί έτσι», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η πρώην καγκελάριος τόνισε τη σημασία της ευρωπαϊκής ενότητας απέναντι στις μονομερείς πρακτικές των ΗΠΑ, ειδικά στο πεδίο του εμπορίου, λέγοντας: «Αν οι δασμοί αυξήσουν το κόστος για τους Αμερικανούς πολίτες, αυτό θα έχει κόστος και για τον ίδιο. Πιστεύω ότι ως Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε ενωμένοι και να αντιδράσουμε. Δεν λέω να διακόψουμε τις σχέσεις μας, αλλά να μπούμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις».
Αναφερόμενη στην προσωπική της σχέση με τον Donald Trump, αποκάλυψε ένα περιστατικό από το Oval Office: «Δεν μου έδωσε το χέρι. Του είπα “Donald, θέλω να κάνουμε χειραψία”, αλλά δεν ανταποκρίθηκε.
Ήθελε να τραβήξει την προσοχή. Αυτό επιδιώκει συνεχώς – να κοιτάνε όλοι εκείνον».
Παρά ταύτα, διευκρίνισε ότι ο Donald Trump «δεν ήταν επιθετικός απέναντί μου».
Στο ζήτημα του NATO, η Merkel υποστήριξε την αύξηση των αμυντικών δαπανών ως μέρος της συλλογικής ασφάλειας: «Η αύξηση του ΑΕΠ για την άμυνα είναι και προς το δικό μας συμφέρον. Οι αποφάσεις του NATO είναι σωστές».
Προβληματισμό εξέφρασε για τη στάση της αμερικανικής πλευράς σχετικά με τη θεσμική ισορροπία και τη δημοκρατία.
«Όταν ο Αντιπρόεδρος Vance λέει πως “είμαστε εταίροι μόνο αν συμφωνείτε με τη δική μας αντίληψη για την ελευθερία”, δηλαδή χωρίς κανόνες και ελέγχους, αυτό είναι απειλή για τη δημοκρατία μας», προειδοποίησε.
Όσον αφορά στην Ουκρανία, η ίδια δήλωσε ξεκάθαρα ότι πρέπει να είναι κυρίαρχο κράτος, εκφράζοντας επιφύλαξη αλλά και ένα θετικό σχόλιο για τη στάση του Donald Trump στο θέμα, τονίζοντας: «Συμφωνώ ότι κάτι πρέπει να κινηθεί. Η κυριαρχία της Ουκρανίας είναι αδιαπραγμάτευτη».
Ακόμα, η Angela Merkel αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη, με δημοσιονομική υπευθυνότητα: «Πρέπει να στηρίξουμε το κοινωνικό κράτος, αλλά όχι με χρέη χωρίς όρια», σημείωσε χαρακτηριστικά.
