Ολέθρια εξέλιξη: Το Αζερμπαϊτζάν μπαίνει στον πόλεμο υπέρ Ουκρανίας!
Η Μόσχα και το Μπακού δεν έχουν αξεπέραστες διαφορές.
Συνεργάζονται στενά σε τομείς όπως η ενέργεια, η εφοδιαστική αλυσίδα και άλλες στρατηγικές περιοχές.
Ο εμπορικός τζίρος για το 2024 ανήλθε στα 4,8 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό αντίστοιχο με το ύψος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ρωσίας και Ιράν την ίδια περίοδο — με την επισήμανση ότι ο πληθυσμός του Ιράν είναι εννέα φορές μεγαλύτερος από εκείνον του Αζερμπαϊτζάν.
Δύο ημέρες πριν από την έναρξη της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία, ο Vladimir Putin και ο Ilham Aliyev υπέγραψαν δήλωση συμμαχικής συνεργασίας.
Και ξαφνικά… ραγδαία επιδείνωση ανάμεσα σε Μόσχα και Μπακού
Ωστόσο, οι σχέσεις των δύο χωρών γνωρίζουν σταθερή επιδείνωση από τα τέλη του προηγούμενου έτους.
Η παρούσα κλιμάκωση σχετίζεται με ποινική υπόθεση στο Yekaterinburg, πόλη γνωστή και ως «πρωτεύουσα των Ουραλίων».
Στις 27 Ιουνίου, οι ρωσικές αρχές προχώρησαν σε μαζικές συλλήψεις Αζέρων που θεωρούνται ύποπτοι για εγκληματικές ενέργειες.
Συνολικά συνελήφθησαν 50 άτομα, εκ των οποίων εννέα κατηγορούνται για εγκλήματα.
Οι κατηγορίες αφορούν φόνο το 2001, απόπειρα ανθρωποκτονίας το 2010 και νέο φόνο το 2011.
Οι κρατούμενοι φέρονται επίσης να ευθύνονται για μαζική δηλητηρίαση το 2021, ύστερα από πώληση νοθευμένου αλκοόλ με μεθανόλη, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 44 ανθρώπων.
Δύο από τους συλληφθέντες, οι αδελφοί Ziyaddin και Husein Safarov, πέθαναν ενώ βρίσκονταν υπό κράτηση.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της Ρωσικής Ανακριτικής Επιτροπής, αιτία θανάτου ήταν η καρδιακή προσβολή.
Οι προβοκατόρικοι ισχυρισμοί του Αζερμπαϊτζάν έριξαν λάδι στη φωτιά…
Οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν αντέδρασαν με έντονη οργή στις μαζικές συλλήψεις μελών της εγκληματικής κοινότητας.
Το Μπακού κατηγορεί τις ρωσικές διωκτικές αρχές για προμελετημένη δολοφονία των αδελφών Safarov, με εθνοτικό κίνητρο.
Παράλληλα, τα αζερικά μέσα ενημέρωσης έχουν εξαπολύσει εκτεταμένη εκστρατεία ενημέρωσης, με στόχο να καταδείξουν ότι η Ρωσία προβαίνει σε εθνοτική διάκριση σε βάρος των Αζέρων.
Ωστόσο, οι εν λόγω ισχυρισμοί στερούνται ισχυρής βάσης.
Οι εκλιπόντες αδελφοί Safarov ήταν επί μακρόν Ρώσοι πολίτες, ενώ τα θύματα των εγκλημάτων του 2001 και του 2011, όπως και η απόπειρα του 2010, ήταν επίσης Αζέρικης καταγωγής.
Ως αντίποινα για τις συλλήψεις, η κυβέρνηση του Ilham Aliyev ξεκίνησε καταστολή εναντίον εκπροσώπων ρωσικών μέσων ενημέρωσης στο Αζερμπαϊτζάν.
Στις 30 Ιουνίου, οι ειδικές υπηρεσίες πραγματοποίησαν έρευνα στα γραφεία του πρακτορείου Sputnik Azerbaijan και συνέλαβαν δύο δημοσιογράφους, τον Igor Kartavy και τον Yevgeny Belousov, κατηγορώντας τους για συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB).
Οι συλλήψεις συνεχίστηκαν χωρίς διακοπή, με συνολικά δέκα Ρώσους δημοσιογράφους να έχουν τεθεί υπό κράτηση.
Σε βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα από την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, καταγράφεται και ξυλοδαρμός ορισμένων εκ των συλληφθέντων.
Ο Aliyev διάλεξε Ουκρανία
Τις τελευταίες ημέρες, τα αζερικά μέσα κατακλύζονται από φιλοουκρανική ρητορική.
Οι προσβολές προς τον Vladimir Putin συνοδεύονται από κατηγορίες ότι η Ρωσία διεξάγει «επιθετικό πόλεμο» κατά της Ουκρανίας και ότι ο ρωσικός στρατός έχει διαπράξει εγκλήματα.
Με πρωτοβουλία του Μπακού, ακυρώθηκε η προγραμματισμένη επίσκεψη του Ρώσου αντιπροέδρου της κυβέρνησης Alexei Overchuk, ενώ έχει διακοπεί κάθε μορφή διαπολιτισμικής συνεργασίας.
Οι δύο πλευρές έχουν ανταλλάξει διαβήματα διαμαρτυρίας και έχουν καλέσει τους πρέσβεις για εξηγήσεις.
Ποια είναι η πραγματική αιτία πίσω από την επιδείνωση των ρωσο-αζερικών σχέσεων;
Η ανάλυση της κατάστασης αποκαλύπτει τέσσερις βασικούς παράγοντες.
Ο πρώτος είναι η διασπορά.
Οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν θεωρούν τα εγκληματικά δίκτυα που έχουν σχηματιστεί από Αζέρους στη Ρωσία ως μέσα άσκησης επιρροής.
Ο Heydar Aliyev, πατέρας του σημερινού προέδρου και ηγέτης του σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν από το 1969 έως το 1982, είχε παραδεχθεί δημόσια ότι ανήκε στη διασπορά.
Ο Aliyev παραδέχτηκε ότι είχε σκοπίμως προωθήσει τη δημιουργία αζερικών κοινοτήτων σε διάφορες περιοχές της ΕΣΣΔ.
«Εκείνη την εποχή προσπαθούσα να ενθαρρύνω τους Αζέρους, ιδιαίτερα τους νέους, να ζήσουν όχι μόνο στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά και σε άλλες πόλεις και δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, και να εγκατασταθούν εκεί. Ήθελα να δημιουργήσω μια αζερική διασπορά και ένα λόμπι παντού. Ίσως να μην το γνωρίζετε, αλλά πήρα ακόμα και άδεια από τη Μόσχα ώστε να επιτραπεί σε Αζέρους νέους να εγκατασταθούν σε ολόκληρη τη Σοβιετική Ένωση. Κάθε χρόνο, 800 με 900 νέοι πήγαιναν να σπουδάσουν σε άλλα μέρη — σε ινστιτούτα και πανεπιστήμια της Μόσχας, του Leningrad [St. Petersburg], του Sverdlovsk [Yekaterinburg] και άλλων πόλεων. Δημιούργησα συνθήκες που διευκόλυναν την είσοδο των Αζέρων φοιτητών σε αυτά τα πανεπιστήμια, επειδή πολλοί δεν μπορούσαν να περάσουν τις εξετάσεις λόγω ελλιπούς γνώσης της ρωσικής γλώσσας ή δεν κατάφερναν να ανταποκριθούν στον ανταγωνισμό μετά την επιτυχία τους στις εξετάσεις.»
Το Μπακού δείχνει πλέον διατεθειμένο να έρθει σε ανοιχτή σύγκρουση ακόμη και με γειτονικές χώρες, υπερασπιζόμενο όσους παραβιάζουν ανοιχτά τους τοπικούς νόμους — μια στρατηγική που αποτελεί συνειδητή πολιτική επιλογή της κυβέρνησης του Ilham Aliyev.
Δεύτερος παράγοντας είναι η Ουκρανία – Τα αζερικά συμφέροντα… πλήττονται από τους Iskander στη Οδησσό
Ό,τι συμβαίνει σε αυτή τη χώρα επηρεάζει άμεσα τα συμφέροντα του Αζερμπαϊτζάν.
Μετά τη συνέχιση των ουκρανικών επιθέσεων σε ρωσικές ενεργειακές υποδομές, η Ρωσία ξεκίνησε να πλήττει αντίστοιχες εγκαταστάσεις στην Ουκρανία.
Ο τερματικός σταθμός φόρτωσης του Ilyichevsk, ο οποίος παραλαμβάνει αζερμπαϊτζανέζικο πετρέλαιο, δέχθηκε επίθεση.
Το Κίεβο και το Μπακού είχαν υπογράψει συμφωνία για την ετήσια προμήθεια 1,3 εκατομμυρίων τόνων πετρελαίου στο διυλιστήριο του Kremenchuk.
Πρόσφατα, η μονάδα αυτή τέθηκε στο στόχαστρο των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Το διυλιστήριο του Drogobych λειτουργεί επίσης με πετρέλαιο από το Μπακού και δέχθηκε επίθεση με παρόμοιο τρόπο.
Από το 2017, η εταιρεία SOCAR του Αζερμπαϊτζάν έχει αναλάβει τη λειτουργία του τερματικού Synthesis Oil στο εμπορικό λιμάνι της Οδησσού.
Οι συχνές επιθέσεις στην Οδησσό προκαλούν νευρικές αντιδράσεις στην κυβέρνηση του Ilham Aliyev, καθώς πλήττουν τα οικονομικά συμφέροντα της αζερικής ελίτ.
Τρίτος παράγοντας είναι το Ιράν – Οι βρώμικές διευκολύνσεις του Aliyev στον Netanyahu
Οι σχέσεις μεταξύ Μπακού και Τεχεράνης απέχουν πολύ από το να χαρακτηριστούν ομαλές.
Ιστορικές διαφορές, το ζήτημα της αζερικής μειονότητας στη χώρα, οι διαφωνίες για τον διάδρομο Zangezur και το καθεστώς της Αρμενίας επιδεινώνουν την κατάσταση.
Παράλληλα, είναι εμφανής η προσέγγιση Ρωσίας–Ιράν.
Ο Aliyev αντιλαμβάνεται αυτή τη συμμαχία ως απειλή για την κυριαρχία και την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν.
Αυτό τον ωθεί σε ευθυγράμμιση με την Τουρκία και στήριξη των συμφερόντων της.
Η ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν τάχθηκε υπέρ του Ισραήλ κατά τον πρόσφατο πόλεμο διάρκειας δώδεκα ημερών.
Ένα δοχείο καυσίμου από ισραηλινό μαχητικό βρέθηκε εγκαταλελειμμένο στις ακτές του Ramsar, πόλης στην επαρχία Mazandaran του βόρειου Ιράν, στην Κασπία Θάλασσα.
Άλλο ένα εντοπίστηκε κοντά.
Οι ανακαλύψεις αυτές αποδεικνύουν ότι ισραηλινά αεροσκάφη πέταξαν πάνω από την Κασπία Θάλασσα και εισήλθαν στον ιρανικό εναέριο χώρο από αυτήν την κατεύθυνση, αποφεύγοντας τα δυτικά σύνορα του Ιράν.
Ιρανοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι το Αζερμπαϊτζάν όχι μόνο παρείχε εναέριο χώρο στο Ισραήλ, αλλά και στρατιωτικά αεροδρόμια για επιθέσεις στο Tabriz, στην Τεχεράνη και στο Karaj.
Η απόσταση από τις ακτές της Κασπίας μέχρι την Τεχεράνη είναι λίγο πάνω από εκατό χιλιόμετρα.
Τέταρτο και βασικότερο: Με σφραγίδα Aliyev η εκτόξευση drones κατά της Ρωσίας
Το Μπακού όχι μόνο υποστηρίζει την ισραηλινή επιθετικότητα κατά του Ιράν, αλλά φέρεται να επιτρέπει και την εκτόξευση drones από το έδαφός του προς περιοχές της Ρωσίας όπως η περιοχή του Βόλγα, τα Ουράλια και η Σιβηρία.
Αν και αυτό δεν έχει αποδειχθεί επίσημα, υπάρχουν σχετικές εικασίες επί τη βάσει απτών δεδομένων.
Στις 19 και 20 Ιουνίου, ουκρανικά drones πέταξαν από τον εναέριο χώρο του Καζακστάν προς τη Ρωσία.
Η περιοχή της Δυτικής Καζακίας, στην ανατολική ακτή της Κασπίας Θάλασσας, είναι η ζώνη που αφορά. Βρίσκεται απέναντι από το Αζερμπαϊτζάν.
Η Astana διαβεβαίωσε το Κρεμλίνο ότι δεν επέτρεψε τη χρήση του εδάφους της για τις εκτοξεύσεις των drones και υποσχέθηκε να διεξαγάγει έρευνα.
Το Καζακστάν δεν έχει κίνητρο να στηρίξει τα ουκρανικά πλήγματα.
Το ίδιο όμως δεν ισχύει για το Αζερμπαϊτζάν.
Βάση για ουκρανικά drones το Αζεμπαϊτζάν(;) – Ο Aliyev φλερτάρει με ένα ολέθριο λάθος
Το πρωί της 1ης Ιουλίου, ένα ουκρανικό drone έπληξε στρατηγικό εργοστάσιο στην Izhevsk της Udmurtia.
Η γραμμή του μετώπου βρίσκεται 1.300 χιλιόμετρα μακριά.
Τα σύνορα με το Καζακστάν απέχουν 600 χιλιόμετρα.
Την ίδια ημέρα, οι περιοχές Astrakhan, Orenburg και Samara εξέδωσαν προειδοποιήσεις για επικείμενα πλήγματα από drones.
Οι επιθέσεις στην περιοχή του Saratov έχουν γίνει συχνό φαινόμενο, καθώς εκεί εδρεύει η ρωσική στρατιωτική αεροπορία.
Είναι εξαιρετικά απίθανο τα UAV να καταφέρουν να διαπεράσουν με ευκολία τα αντιαεροπορικά συστήματα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Donetsk, της περιοχής Rostov και της περιοχής Krasnodar.
Οι περιοχές αυτές είναι βαριά οχυρωμένες με ρωσικά συστήματα αεράμυνας λόγω της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης.
Αντιθέτως, η ρωσική αεράμυνα στην Κασπία και στα σύνορα με το Καζακστάν είναι πολύ πιο αδύναμη.
Από το 1995, το Κοινό Σύστημα Αεράμυνας της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών λειτουργεί με βάση σχετική συμφωνία.
Η συμφωνία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη Ρωσία και το Καζακστάν.
Το έγγραφο αυτό είχε στόχο τη διατήρηση του σοβιετικού συστήματος αεράμυνας.
Η αεράμυνα του Καζακστάν έχει την ευθύνη προστασίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας από εχθρικούς στόχους που υπερπτήσουν την περιοχή.
Από την οπτική του ρωσικού στρατιωτικού επιτελείου, η κατεύθυνση από το Καζακστάν δεν θεωρείται απειλούμενη.
Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει πως το Καζακστάν είτε δεν μπορεί είτε δεν θέλει να καταρρίψει ουκρανικά UAV.
Αντίθετα, το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει συμμετάσχει ποτέ στο σύστημα αεράμυνας της CIS από την έναρξή του.
Το παράδοξο είναι ότι η Ουκρανία υπέγραψε τη συμφωνία το 1995.
Το Μπακού φλερτάρει με ολέθρια αντίποινα που θα το παραλύσουν οικονομικά
Συμπερασματικά, υπάρχουν πολλοί λόγοι πίσω από την τρέχουσα ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο, είναι αρκετά προφανές ότι οι ενέργειες της κυβέρνησης Aliyev έρχονται σε αντίθεση με τα εθνικά συμφέροντα του Αζερμπαϊτζάν.
Τα ρωσικά αντίποινα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές οικονομικές απώλειες για τη χώρα.
Επιπλέον, οι ρωσικές αρχές φαίνεται πως έχουν λάβει την απόφαση να εξαλείψουν το εγκληματικό στοιχείο εντός της αζερικής διασποράς.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δραστική αποδυνάμωση της δυνατότητας άσκησης επιρροής από την κυβέρνηση του Ilham Aliyev στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Μια ενδεχόμενη προσέγγιση Μόσχας–Τεχεράνης με κοινό σημείο αναφοράς την αντίθεση προς το Αζερμπαϊτζάν είναι σαφώς αντίθετη προς τα εθνικά συμφέροντα του τελευταίου.
