Η Ελλάδα δεν είναι ο «πιο καλός πελάτης» της Κοβέσι
Αναλυτικά στοιχεία για το περιεχόμενο των ερευνών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σε ΕΕ και Ελλάδα έως τον Δεκέμβριο 2024.
Συνολικά 84 ενεργές υποθέσεις που αφορούν τη χώρα μας, ερευνούσε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Όπως προκύπτει από την ετήσια έκθεση για το 2024 που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, πρόκειται για υποθέσεις που έχουν επιφέρει οικονομική ζημία 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι αποκαλύψεις αναφορικά με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ που διερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία συνεχίζονται με φρενήρεις ρυθμούς.
Όπως προκύπτει όμως από την έκθεση, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διενεργεί έρευνες -τουλάχιστον έως το τέλος του 2024- για συνολικά 25 προγράμματα γεωργικής και ανάπτυξης που αφορούν την Ελλάδα.
Οικονομική ζημία 24,8 δισεκατομμυρίων ευρώ
Βάσει όσων αναγράφονται στην επίμαχη έκθεση, το 2024, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε 1.504 ανοιχτές έρευνες σε όλη την Ευρώπη. Η συνολική εκτιμώμενη οικονομική ζημία εκτιμάται σε 13,07 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι όλες οι ανοιχτές έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ανέρχονται σε 2.666 και η εκτιμώμενη οικονομική ζημία τους στα 24,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι συνολικές διαταγές δέσμευσης που χορηγήθηκαν το 2024, ανέρχονται σε 2.42 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ αντίστοιχα, τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία σε 849 εκατομμύρια ευρώ. Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων στους οποίους ασκήθηκαν κατηγορίες ανέρχεται σε 869.
Η ποινική εξέλιξη των υποθέσεων σε όλα τα κράτη – μέλη και οι κατηγορίες των ερευνώμενων υποθέσεων.
Σε ότι αφορά την ποινική εξέλιξη των υποθέσεων, στην έκθεση σημειώνεται πως αυτές που είναι στο στάδιο της δίκης είναι 309, ενώ σε 109 υποθέσεις έχει εκδοθεί πρωτόδικη απόφαση. Ο αριθμός των τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων είναι 106, ενώ έχουν υπάρξει 102 καταδίκες και 196 καταδικασθέντες.
Οι ανοιχτές έρευνες
Σε ότι αφορά τις ενεργές έρευνες, οι υποθέσεις που απασχολούν περισσότερο την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι μεταξύ άλλων, προγράμματα περιφερειακής και αστικής ανάπτυξης (478 υποθέσεις), προγράμματα γεωργικής και αγροτικής ανάπτυξης (428 υποθέσεις), προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (307 υποθέσεις) και προγράμματα απασχόλησης, κοινωνικής συνοχής και ένταξης (158 υποθέσεις).
84 ενεργές έρευνες στην Ελλάδα
Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται αναλυτικά στοιχεία και τις ανοιχτές υποθέσεις που διερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Ελλάδα.
Όπως αναγράφεται, το 2024, υπήρχαν 46 ανοιχτές έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στη χώρα μας, με εκτιμώμενη οικονομική ζημία 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι συνολικές ενεργές έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για τη χώρα μας είναι 84, ενώ η συνολική τους οικονομική ζημία αποτιμάται στα 1,71 δισεκατομμύρια ευρώ.
84 ενεργές έρευνες για την Ελλάδα είχε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Από το σύνολο των υποθέσεων, οι 15 αφορούν ενεργές έρευνες απάτης ΦΠΑ, με εκτιμώμενη ζημία 489 εκατομμυρίων ευρώ.
«Πάγωσαν» περιουσιακά στοιχεία 7,14 εκατομμυρίων ευρώ
Παράλληλα, σε 28 ενεργές έρευνες, υπάρχει διασυνοριακή συνεργασία, ενώ έχουν «παγώσει» περιουσιακά στοιχεία συνολικής αξίας 7,14 εκατομμυρίων ευρώ. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, πως απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε συνολικά 70 άτομα, που φέρονται να έχουν προκαλέσει ζημία 1,34 εκατομμυρίων ευρώ. Αντίστοιχα, πέντε υποθέσεις απορρίφθηκαν.
Συνολικά, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έλαβε το 2024, 305 εκθέσεις ή παρεμβάσεις για την Ελλάδα. Βάσει όσων αναγράφονται, 250 παρεμβάσεις για τη χώρα μας στάλθηκαν από ιδιωτικούς φορείς, 53 παρεμβάσεις από εθνικές Αρχές και επιπλέον 10 από όργανα, οργανισμούς, υπηρεσίες και φορείς της ΕΕ.
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό που έχουν σταλεί από ιδιώτες, καθώς ψηλότερα βρίσκεται μόνο η Γερμανία, η Κροατία και η Πολωνία.
Οι υποθέσεις που ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Ελλάδα
Σε ότι αφορά τη δικαστική πορεία των ποινικών υποθέσεων που αφορούν τη χώρα μας, στην έκθεση σημειώνεται πως 7 βρίσκονται στο στάδιο δίκης, ενώ σε τρεις περιπτώσεις, έχει εκδοθεί πρωτόδικη απόφαση. Αντίστοιχα, τρεις υποθέσεις βρίσκονται στο στάδιο της έφεσης.
Στην έκθεση, υπάρχει επίσης αναφορά στις κατηγορίες των αδικημάτων που ερευνώνται στη χώρα μας.
Η συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων αφορά:
- απάτη με δαπάνες εκτός των δημοσίων συμβάσεων (40%),
- ξέπλυμα χρήματος (10,67%),
- άρρηκτα συνδεδεμένα αδικήματα (10,67%),
- απάτη στα έσοδα από ΦΠΑ (10%),
- υπεξαίρεση (8,67%),
- απάτη στις δαπάνες προμηθειών (6,67%),
- προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με επίκεντρο το έγκλημα (5,33%),
- διαφθορά (4,67%)
- απάτη εσόδων λόγω μη είσπραξης ΦΠΑ (3,33%).
Κατηγορίες διερευνώμενων υποθέσεων στην Ελλάδα
Παράλληλα, σε ότι αφορά τον αριθμό των διερευνηθέντων αδικημάτων που αφορούν απάτη ενεργούς χρηματοδότησης, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνούσε το 2024, συνολικά 25 προγράμματα γεωργικής και αγροτικής ανάπτυξης που αφορούν την Ελλάδα.
Κατηγορίες προγραμμάτων ενεργούς χρηματοδότησης που διερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Ελλάδα
Επίσης, 9 ανοιχτές έρευνες αφορούν προγράμματα περιφερειακής και αστικής ανάπτυξης, 2 προγράμματα εκπαίδευσης και πολιτισμού, 4 προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, 3 προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, 4 προγράμματα ασύλου, μετανάστευσης και ένταξης, 1 πρόγραμμα ασφάλειας και άμυνας, ενώ 17 άλλες υποθέσεις αφορούν άλλα προγράμματα.
Η περίπτωση της Κύπρου
Στην έκθεση, υπάρχει επίσης μεταξύ άλλων αναφορά σε μια υπόθεση που αφορά την Κύπρο. Όπως αναγράφεται, στις 25 Ιουλίου 2024, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας σε ένα έργο για ένα τερματικό σταθμό εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Κύπρο, «με την υποψία απάτης κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, κατάχρησης κονδυλίων της ΕΕ και διαφθοράς».
Βάσει όσων αναφέρονται, «το έργο αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός σημείου εισόδου φυσικού αερίου στην Κύπρο, επιτρέποντας στη χώρα να συνδεθεί με την ευρύτερη ευρωπαϊκής αγορά φυσικού αερίου, και περιελάμβανε κόστος 542 εκατομμυρίων ευρώ», εκ των οποίων 101 εκατομμύρια ευρώ προέρχονταν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Σύμφωνα με την έρευνα, η εκτέλεση της σύμβασης καταγγέλθηκε τον Ιούλιο του 2024, ενώ «όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα θεωρούνται αθώα έως ότου αποδειχθεί η ενοχή τους από τα αρμόδια δικαστήρια».
«Οι οργανώσεις αναγνώρισαν τις εγκληματικές ευκαιρίες»
Σύμφωνα με την έκθεση, τα τελευταία χρόνια, οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, έχουν επεκτείνει τις εγκληματικές τους δραστηριότητες.
Πλέον, αυτά τα πολύ-εγκληματικά δίκτυα, «εμπλέκονται σε πολλούς σημαντικούς τομείς του εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων εγκληματικών οργανώσεων τύπου μαφίας με έδρα την ΕΕ, καθώς και παρόμοιων οργανώσεων με έδρα σε τρίτες χώρες, που δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στην τελωνειακή απάτη και ειδικεύονται σε υπηρεσίες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες».
Κι αυτό επειδή «φαίνεται ότι οι οργανώσεις αυτές αναγνώρισαν τις εγκληματικές ευκαιρίες που προσφέρουν τομείς όπως η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, καθώς και η τελωνειακή απάτη…».
Κι όμως, σε αρκετά κράτη – μέλη, αυτές οι δραστηριότητες, «εξακολουθούν να ανιχνεύονται ελάχιστα, να διερευνώνται ελάχιστα και σπάνια να τίθενται σε προτεραιότητα ως σημαντικός τομέας εγκληματικότητας προς καταπολέμηση».
«Η ΕΕ έχει γίνει ιδιαίτερα ελκυστική για επικίνδυνους εγκληματίες»
Από την πλευρά της, η Ευρωπαία Εισαγγελέας, Λάουρα Κοβέσι, το όνομα της οποίας έχει έρθει το τελευταίο διάστημα πολύ έντονα στο προσκήνιο στη χώρα μας, εξαιτίας της διερεύνησης του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, σημείωσε μεταξύ άλλων πως «η απάτη στην ΕΕ έχει γίνει ιδιαίτερα ελκυστική για πολύ επικίνδυνους εγκληματίες, εν μέρει λόγω της ιστορικά άνισης δικαστικής αντίδρασης στον τομέα αυτό.
Περισσότερο από το μισό της εκτιμώμενης ζημίας που ερευνά επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, αφορά διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ. Αυτό σημαίνει τη σχεδόν συστηματική συμμετοχή οργανωμένων εγκληματικών ομάδων και αποτελεί μείζον ζήτημα ασφάλειας».
Στο ίδιο μήκος κύματος, η κ. Κοβέσι διερωτήθηκε «πως είναι δυνατόν οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος να μπόρεσαν να αναπτύξουν την απάτη ΦΠΑ σε βιομηχανικό επίπεδο, παρά τις στρατηγικές καταπολέμησης της απάτης, τους ελέγχους και τις αναφορές; Όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας».
Αυτός είναι ο λόγος που η ίδια θεωρεί πως τα βασικά ερωτήματα θα έπρεπε να είναι αν «είναι καλά εξοπλισμένη η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία; Είναι καλά εξοπλισμένη η Europol; Υπάρχουν εξειδικευμένοι ερευνητές στην Αστυνομία, τις φορολογικές διοικήσεις και τα τελωνεία που έχουν οριστεί για να υποστηρίξουν τις έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σε όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη;».
Επί του παρόντος, σύμφωνα με την κ. Κοβέσι, «η απάντηση σε καθένα από αυτά τα ερωτήματα είναι “όχι”. Αν θέλουμε να βελτιωθεί η “αρχιτεκτονική της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης”, πρέπει κάθε απάντηση να είναι “ναι”».
Γράφει οΒασίλης Ανδριανόπουλος
