Του Μανώλη Κοττάκη
Μοῦ ζήτησε νά μήν γράψω τό ὄνομά του. Ἀλλά εἶναι ἀδύνατον νά τηρήσω τήν ὑπόσχεσή μου.
Τοῦ ζητῶ συγγνώμη. Ἀνεπίτρεπτον γιά τούς κώδικές μου νά «καρπώνομαι» τόσο σημαντικές πληροφορίες. Στά 96 του, παρά τήν φυσιολογική φθορά τοῦ πανδαμάτορος χρόνου, παραμένει χαλκέντερος, ἀκμαῖος καί τό κυριώτερο: ἕνα χρυσωρυχεῖο γνώσεων γιά τήν ἐξωτερική μας πολιτική καί τά ἐθνικά μας συμφέροντα. Μόλις ἄκουσα τόν Τοῦρκο ὑπουργό Ἄμυνας Γιασσάρ Γκιουλέρ νά ἐπικαλεῖται τό πρωτόκολλο τῆς Βέρνης καί νά κατηγορεῖ τήν πατρίδα μας γιά μονομερεῖς ἐνέργειες πού παραβιάζουν τήν ἰσχύ του, ἐπειδή ποντίζει καλώδιο στήν Κάσο, ἔσπευσα νά τοῦ τηλεφωνήσω. Ἦταν δίπλα στόν Πρωθυπουργό Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ τά πρῶτα κρίσιμα χρόνια τῆς Μεταπολιτεύσεως καί γνωρίζει ἄριστα ἀπό πρῶτο χέρι τί σημαίνει κάθε λέξη, τί κρύβεται πίσω ἀπό αὐτήν πού περιέχεται σέ ἕνα κοινό ἀνακοινωθέν, σέ ἕνα πρωτόκολλο, σέ μιά διεθνῆ συμφωνία.
Ρώτησα εὐθέως ποῦ παραβιάζουμε ὡς Ἑλλάς τό πρωτόκολλο τῆς Βέρνης καί ἄν αὐτό εἶναι σέ ἰσχύ. Μοῦ ἀπάντησε ἀμέσως μέ λεπτομέρειες. «Παιδί μου, τό πρωτόκολλο αὐτό ὑπογράφηκε μετά ἀπό διαπραγμάτευση πού ἔκανε ὁ πρέσβυς Τζούνης μέ τούς Τούρκους τόν καιρό πού ἐπιδιώκαμε νά προσφύγουμε στό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης γιά τήν μία καί μόνη διαφορά, τήν ὁριοθέτηση τῆς ὑφαλοκρηπίδας. Πράγματι, τό πρωτόκολλο αὐτό καλεῖ τά δύο μέρη νά ἀπέχουν ἀπό μονομερεῖς ἐνέργειες. Γιά ποιό λόγο ὅμως; Γιά νά μήν ὑπονομεύονται οἱ διαπραγματεύσεις πού διεξήγοντο τότε μεταξύ τῶν δύο χωρῶν γιά τήν Χάγη. Τήν ἐποχή ἐκείνη εἶχε βγει τό “Σισμίκ” στό Αἰγαῖο καί εἶχε ἐπιχειρήσει νά κάνει ἔρευνες ὑδρογονανθράκων. Γι’ αὐτό περιελήφθη αὐτή ἡ διατύπωση. Οἱ μονομερεῖς ἐνέργειες ἦταν λοιπόν εὐθέως συνδεδεμένες μέ τίς διαπραγματεύσεις ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Οἱ ὁποῖες κατέρρευσαν μέ εὐθύνη τῆς Τουρκίας ὅταν ἐκείνη ἔκανε πίσω ἀπό τήν ἀρχική ἀπόφασή της γιά ἀπό κοινοῦ μέ τήν Ἑλλάδα προσφυγή στήν Χάγη γιά τό ζήτημα τῆς ὑφαλοκρηπίδας».
Ὁ πρέσβυς καί πρώην ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Πέτρος Μολυβιάτης, ἡ θεσμική μνήμη τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, ἦταν σαφέστατος. Ὁ ἴδιος, ἔχοντας γράψει μέ τό ἴδιο του τό χέρι σέ ἕνα ἁπλό κομμάτι χαρτί τό κοινό ἀνακοινωθέν τῆς συναντήσεως Καραμανλῆ – Ντεμιρέλ τό 1975, πού τροχιοδρόμησε τίς μετέπειτα ἐξελίξεις, γνωρίζει πέραν πάσης ἀμφιβολίας τήν ἀλήθεια. Ἔκανε τόν κόπο κάποιος ἀπό τά Ὑπουργεῖα Ἐξωτερικῶν ἤ καί Ἄμυνας νά σηκώσει ἕνα τηλέφωνο χθές καί νά τόν ρωτήσει γιά τήν Βέρνη; Φοβᾶμαι πώς ὄχι. Ἄν τό ἔκανε, θά ἤξερε ἀπό τήν πρώτη ὥρα νά ἀπαντήσει στόν κύριο Γκιουλέρ
τό ἑξῆς: «λέτε ἀνακρίβειες».
Δέν τό ἔκανε. Ἀντί αὐτοῦ ἐντόπισα σέ κείμενα ἐγκρίτων συναδέλφων διαρροές τοῦ ΥΠΕΞ ὅτι τό πρωτόκολλο τῆς Βέρνης ἀναφέρεται σέ ἀπαγόρευση ἐρευνῶν ὑδρογονανθράκων, ὄχι σέ πόντιση καλωδίου ἠλεκτρικῆς διασυνδέσεως. Τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι γιά τό ἑλληνικό ΥΠΕΞ τό πρωτόκολλο εἶναι σέ ἰσχύ καί ὄχι ἀνενενεργό καί ὅτι ἄν τυχόν θελήσουμε νά κάνουμε στήν Κάσο ἐντός ὁριοθετημένης ἑλληνικῆς ΑΟΖ ἔρευνες γιά ὑδρογονάνθρακες, αὐτό ἀποτελεῖ, σύμφωνα μέ τίς διαρροές μας, «μονομερῆ ἐνέργεια παραβίασης τῆς Βέρνης».
Νομίζω «φθάνει»! Ἕως ἐδῶ. Νομίζω ὅτι ἦρθε ἡ ὥρα νά ποῦμε μερικά πράγματα καθαρά καί ξάστερα.
Τό πρῶτο εἶναι ὅτι φθάνει στό τέλος της ἡ ἐποχή τῶν συνταγματολόγων στό ΥΠΕΞ. Τό ὑπουργεῖο ἔχει ἐπί κεφαλῆς πού δέν ξέρει τά θέματα σέ βάθος, ἔχει ὑφυπουργό πού ἄρχισε νά ἀσχολεῖται μέ τά ἑλληνοτουρκικά καί νά ἐμβαθύνει μετά τήν ὑπουργοποίησή της, ἔχει ἐπίσης πρόσωπα σέ κεφαλές κρίσιμων διευθύνσεων πού δέν μποροῦν νά φτιάξουν μέ ἐπάρκεια ἕναν χάρτη τῆς προκοπῆς γιά τά θαλάσσια πάρκα. Ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν πρέπει νά ἀποχωρήσει ὁμαλῶς «προαγόμενος» σέ ἀντιπρόεδρο, γιατί, ὅπως ἀπεδείχθη περίτρανα, λέει ψέματα. Πρέπει νά ἀποχωρήσει πρίν γίνει θηλιά γιά τόν Πρωθυπουργό πού διέγραψε πρώην Πρωθυπουργό γιά χάρη του καί κατ’ ἐπέκταση πρίν γίνει θηλιά γιά τό Ἔθνος.
Ὁ Τοῦρκος ὑπουργός Ἄμυνας ἰσχυρίστηκε ὅτι τό ἰταλικό ἐρευνητικό πού ἐπιχειροῦσε ἔρευνες καλωδίου στήν Κάσο ζήτησε ἄδεια ἀπό τίς τουρκικές Ἀρχές. Ὁ Ἕλλην ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, πού διέψευδε τίς ἀποκαλύψεις μας γιά ὅσα ἔγιναν στήν Κάσο μέ ὀργή μαζί μέ τήν κυρία Μπακογιάννη στούς βουλευτές τῆς ΝΔ στήν πρόσφατη συνάντησή τους, δέν ἀπάντησε μέχρι ὥρας λέξη στούς ἰσχυρισμούς τοῦ Τούρκου περί ἀδείας. Καί δέν ἀπάντησε λέξη οὔτε αὐτός οὔτε ὁ κύριος Σκυλακάκης πού προΐσταται τοῦ ΑΔΜΗΕ καί εἶναι συνυπεύθυνος γιατί οἱ γείτονες ἔχουν στά χέρια τους ντοκουμέντα ἱκανά νά ἐξευτελίσουν τήν Κυβέρνηση. Τό ἰταλικό ἐρευνητικό πού ἦταν μισθωμένο ἀπό τήν Ἑλληνική Δημοκρατία ζήτησε γραπτῶς τήν ἄδεια ἀπό τούς Τούρκους γιά νά διεξαγάγει ἔρευνα ἐντός ἑλληνικῆς ΑΟΖ. Kαλό εἶναι ὁρισμένοι ἐκ τῶν ἀρνητικῶν πρωταγωνιστῶν νά παραιτηθοῦν τάχιστα. Εἶχε δίκιο ὁ Σαμαρᾶς. Ἁπλῶς εἶχε ἄδικο γιατί εἶχε δίκιο πολύ νωρίς. Τό δεύτερο πού ἐπείγει εἶναι ἡ σύνταξη τοῦ Ἔθνους, γιατί ὅσα ἔγιναν χθές καί τήν προηγούμενη ἑβδομάδα στήν τουρκική Ἐθνοσυνέλευση μέ τίς προκλήσεις Φιντάν περί «τουρκικῆς μειονότητας» δέν προοιωνίζονται καλές ἐξελίξεις.
Οἱ Τοῦρκοι μετά τήν ἐκλογή Τράμπ μοιάζουν ἕτοιμοι νά ἀνατινάξουν τόν ἀπ’ εὐθείας διάλογο στόν ὁποῖο μπῆκε λανθασμένα ἡ Κυβέρνηση (ἐγκαταλείποντας τήν ὁδό τῶν διερευνητικῶν) καί νά μᾶς τά φορτώσουν ὅλα. Ὑπάρχει «αἰφνίδια» ἀλλαγή ἀτμόσφαιρας. Ἄρχισε πρῶτος ὁ Φιντάν, κλιμακώνει ὁ Γκιουλέρ. Αὐτή ἡ ἐξέλιξη πρέπει νά μᾶς βρεῖ ἑνωμένους καί μέ σωστές ἐπιλογές γιά τήν ἐξωτερική πολιτική. Ἐμεῖς δέν εἴμαστε ἐδῶ γιά νά κάνουμε ἀντιπολίτευση στήν Κυβέρνηση ἀλλά συμπολίτευση στήν χώρα. Ὑπό τήν προϋπόθεση ὅμως ὅτι ἡ Κυβέρνηση θά διορθώσει ὅ,τι διορθώνεται στήν ἐθνική γραμμή. Θά ἔχουμε ὑπερθέρμανση συντόμως, ὡς φαίνεται. Σέ κάθε περίπτωση, ἐξωτερική πολιτική δέν χαράσσεται στούς βραδινούς ἀγῶνες τένις τοῦ κυρίου Πρωθυπουργοῦ μέ τούς φίλους του. Ἀλλοῦ κρίνεται τό match point ….
