Του Βασίλη Γαλούπη
Από τη Συρία μέχρι τον Λίβανο και από την Κύπρο ως την Κάσο, όλη η περιοχή έχει μετατραπεί σε παιδική χαρά του Ερντογάν. Η Τουρκία από μόνη της δεν θα μπορούσε ποτέ να ανοίξει τόσα μέτωπα χωρίς το γεωπολιτικό χάος που δημιουργεί να της γυρίσει μπούμερανγκ. Το κάνει, όμως, ανέξοδα και με τις πλάτες άλλων, λόγω του διπλωματικού πολλαπλού παιχνιδιού που παίζει μόνιμα πια με ΗΠΑ, τη Ρωσία και τόσες άλλες χώρες στην περιοχή. Για την Ελλάδα ειδικά, μια χώρα της Ε.Ε. που ούτε εισβάλλει σε ξένα εδάφη ούτε επιχειρεί να υποκινεί πολέμους και εμφυλίους, τα πράγματα ήταν θεωρητικά απλά. Η ελληνική κυβέρνηση είχε χρέος να περιχαρακώσει την εθνική κυριαρχία της χώρας, όπως ακριβώς ορίζει η διεθνής νομιμότητα.
Η συνθήκη ήταν ευνοϊκή. Λόγω των πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, η Αθήνα θα διασφάλιζε πρώτα την αναγνώριση στη δική της κυριαρχία προτού αρχίσει να λειτουργεί ως κράτος-όχημα των «συμμάχων» της. Όμως, αντίθετα από την Άγκυρα, που δεν πέταξε την ευκαιρία να αναδειχθεί πρωταγωνιστής στο σανίδι, η κυβέρνηση της Ελλάδας εκτελεί ένα παράνομο χρονικό εκποίησης εθνικής κυριαρχίας, ακόμα και όταν πολεμικά πλοία της Τουρκίας εισβάλλουν στα ελληνικά νερά στην Κάσο.
Ο αστυνόμος της περιοχής, οι ΗΠΑ, δεν έχουν κανέναν λόγο να τηρήσουν πια καμιά ισορροπία. Η πτώση του Χαλεπίου δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί χωρίς την Τουρκία. Όμως στον Ερντογάν επιτράπηκε να οργανώσει, στηρίξει και καθοδηγήσει τους τζιχαντιστές της HTS και του SNA, ώστε να εισβάλουν στη βόρεια Συρία. Η HTS, που ιδρύθηκε ως Μέτωπο Αλ-Νούσρα το 2011, ξεκίνησε ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία. Στη συνέχεια είχε στόχο την εγκαθίδρυση του ISIS, αν και μετά χώρισαν οι δρόμοι τους. Η HTS όμως χρησιμοποιεί τις ίδιες βάναυσες μεθόδους για να επιβάλλεται.
Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία έγινε πλέον ο ξένος παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Συρία. ΗΠΑ και υπόλοιπες δυνάμεις γνώριζαν καιρό την επιχείρηση που οργάνωνε η Τουρκία. Ο Ερντογάν έδωσε απλώς στο γκρίζο διάστημα αποχώρησης του Μπάιντεν το πράσινο φως για να αρχίσει η εισβολή στον χρόνο που τον βόλευε. Η Τουρκία είδε μια ευκαιρία να ενδυναμώσει κι άλλο τη θέση της και την άρπαξε. Τώρα καταφέρνει πολλαπλούς στόχους:
1. Πιέζει την κυβέρνηση Άσαντ να συνδιαλλαχτεί μαζί της, ώστε η Άγκυρα να μονιμοποιήσει την κατοχή εδαφών στη βόρεια Συρία.
2. Ετοιμάζεται να «απαλλαγεί» από 3.200.000 Σύρους πρόσφυγες που αναζήτησαν καταφύγιο στην Τουρκία, ένα πολιτικό «βαρίδι» για το κόμμα Ερντογάν. Ο Τούρκος βλέπει τώρα μια πολλά υποσχόμενη ευκαιρία με την κατάληψη του Χαλεπίου, ώστε μετά να ξεφορτωθεί τους πρόσφυγες επιστρέφοντάς τους.
3. Πιέζει τις ΗΠΑ να τερματίσουν την υποστήριξή τους στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων στη βορειοανατολική Συρία. Οι Κούρδοι έγιναν ο βασικός εταίρος των ΗΠΑ στη μάχη κατά του ISIS στη Συρία, ελπίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν θα τους «πουλήσουν». Ο Ερντογάν τώρα θέλει ουσιαστικά να διαλύσει τους Κούρδους και να εξαλείψει κάθε προοπτική δημιουργίας κουρδικού κράτους.
4. Αποκτά ακόμα μεγαλύτερη δύναμη διπλωματικά. Θα χρησιμοποιήσει την τρέχουσα κατάσταση που δημιούργησε στη Συρία για να διαπραγματευτεί πιο αποτελεσματικά με τη Μόσχα και την Τεχεράνη, που βρίσκονται απέναντι από την Τουρκία, αλλά και την Ουάσινγκτον. Τώρα θα έχει την ευκαιρία να πιέσει για να εξασφαλίσει μια συμφωνία με την επερχόμενη κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ ξέρει ότι, αν θέλει να αποτραβηχτεί από τη Συρία, θα συνεργαστεί αναγκαστικά με την Τουρκία, η οποία ήδη πρόλαβε και πήρε θέση στο τραπέζι.
Κι ενώ οι πάντες παρακολουθούν τον Ερντογάν να εξελίσσεται στον μόνιμο «νταή» Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, η κυβέρνηση της Αθήνας τινάζει στον αέρα ακόμα και τη δρομολογημένη ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου για να μην ενοχλήσει τα σχέδια της Τουρκίας. Ως και η επίσκεψη Μητσοτάκη στον Λίβανο ακυρώθηκε ξαφνικά, χωρίς σοβαρή δικαιολογία. Η Αθήνα δεν υψώνει φωνή στην Ε.Ε. και διπλωματικά ούτε καν για τους χιλιάδες χριστιανούς, εκ των οποίων και ελληνορθόδοξους, που εκκαθαρίζουν οι Τούρκοι δι’ αντιπροσώπων στη Συρία, αν και έχει υποχρέωση να το πράξει.
Ο Ερντογάν αυτά τα χρόνια εισβάλλει σε ξένες χώρες, όπως στο Ιράκ και στη Συρία. Υποστηρίζει ανοιχτά, υποκινεί ή και υποθάλπει σε τουρκικό έδαφος τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και τώρα οι τζιχαντιστές της Συρίας. Ανοίγει ετσιθελικά τα Βαρώσια. Ακυρώνει διασυνδέσεις σε ελληνικές θάλασσες και, πρακτικά, το δικαίωμα για 12 ναυτικά μίλια. Μετατρέπει την Τουρκία στο παράνομο καταφύγιο του ρωσικού χρήματος, κόντρα στις δυτικές κυρώσεις. Όλη αυτή η βία που ασκεί στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής έχει μόνο θεατές. Η ανίκανη Ε.Ε. δεν δείχνει να ενοχλείται από τις υποκινούμενες τζιχαντιστικές φωλιές ακραίων εξτρεμιστών που δημιουργούνται νότιά της. Η Ρωσία και το Ιράν υποχρεώνονται σε διαρκείς κυβιστήσεις για τις περίπλοκες σχέσεις τους με την ανεξέλεγκτη και πολεμοχαρή Άγκυρα. Και οι ΗΠΑ του ετοιμόρροπου Μπάιντεν ξέρουν μόνο να «χαϊδεύουν» τα θέλω του «σουλτάνου» σε σημείο που να τις αγνοεί επιδεικτικά πια.
Η Αθήνα σε όλα αυτά διαλέγει, ανεξήγητα, για τον εαυτό της τον ρόλο του διπλωματικού νάνου, διογκώνοντας σε ακόμα πιο δυσανάλογη τη δύναμη της Τουρκίας.
