Την πρωτοβουλία των κινήσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής σημαίας, μέσω σχεδίου νόμου που θα επιτρέπει την παρουσία ένοπλων φρουρών σε ελληνικά εμπορικά πλοία με σκοπό την καταπολέμηση των πειρατικών επιθέσεων, ανέλαβε και στην πράξη ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής.
Μία μέρα μετά τις δηλώσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Αδωνι Γεωργιάδη, ότι προτίθεται να «τρέξει» άμεσα το θέμα, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατέθεσε τελικά, χθες, το σχέδιο νόμου προς διαβούλευση με τα υπόλοιπα συναρμόδια υπουργεία.
Σύμφωνα με αυτό, επιτρέπεται με άδεια που εκδίδεται από τον αρχηγό του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, η παροχή υπηρεσιών από ένοπλους ιδιώτες φρουρούς -μέχρι έξι σε αριθμό- σε υπό ελληνική σημαία εμπορικό πλοίο που δεν εκτελεί πλόες θαλάσσιων ενδομεταφορών, για άμυνα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από επιθέσεις που συνιστούν πειρατεία, κατά την έννοια του όρου αυτού σύμφωνα με τη Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Οι ένοπλοι ιδιώτες φρουροί πρέπει να αποτελούν προσωπικό εταιρείας που είναι εγκαταστημένη και λειτουργεί νομίμως σε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, έπειτα από σύμφωνη γνώμη των υπουργών Εξωτερικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, μπορεί να εγκρίνει την έκδοση άδειας για πλοίο και σε περίπτωση εταιρείας που είναι εγκαταστημένη και λειτουργεί νομίμως σε άλλο κράτος, εκτός εκείνων που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο και ιδιαίτερα σε κράτος που συμμετέχει σε διεθνείς δράσεις για την καταπολέμηση της πειρατείας.
Η παροχή υπηρεσιών ένοπλων ιδιωτών φρουρών δεν υποκαθιστά τη λήψη και εφαρμογή μέτρων στο πλοίο σύμφωνα με τις Οδηγίες Βέλτιστης Διαχείρισης του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.
Η άδεια που εκδίδεται, κατόπιν αίτησης του πλοιοκτήτη ή διαχειριστή του πλοίου, περιλαμβάνει στοιχεία για την εξατομίκευση του πλοίου καθώς και ανάλυση του εκτιμώμενου κινδύνου, που διαμορφώνεται αφού ληφθούν υπόψη οι απόψεις του πλοιάρχου του πλοίου.
Εκδίδεται εντός δεκαπέντε ημερών από την υποβολή πλήρους φακέλου, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα για συγκεκριμένο πλοίο, ενώ η ισχύς της άδειας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες και παρατείνεται αυτοδίκαια στην περίπτωση που αυτή λήξει, ενώ το πλοίο βρίσκεται σε πλου και μέχρι τον κατάπλου του σε λιμένα που επιτρέπεται η αποβίβαση των ιδιωτών φρουρών και του εξοπλισμού τους.
Επίσης άδεια εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως του πλοιοκτήτη ή του διαχειριστή του πλοίου πριν από τη λήξη της, εφόσον εξακολουθούν να ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις έκδοσής της.
Υπουργικές αποφάσεις
Στο σχέδιο νόμου επισημαίνεται ότι, με κοινή απόφαση των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Εξωτερικών, Εθνικής Αμυνας, Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, για την έκδοση της οποίας λαμβάνονται υπόψη οι εκάστοτε ισχύουσες σχετικές οδηγίες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, καθορίζονται ειδικότερες προϋποθέσεις για την έκδοση της άδειας. Με άλλη κοινή υπουργική απόφαση καθορίζονται τα προσόντα, η πιστοπο
ίηση και λοιπές λεπτομέρειες που αφορούν προσωπικό ιδιωτών ένοπλων φρουρών που διατίθενται σε πλοία από εταιρείες που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Δικαιώματα του πληρώματος
Οι ένοπλοι ιδιώτες φρουροί του παρόντος νόμου δεν αποτελούν μέλη του πληρώματος του πλοίου. Ναυτικός, μέλος πληρώματος του πλοίου που μετά την έκδοση της άδειας παροχής υπηρεσιών ένοπλων ιδιωτών φρουρών επιθυμεί τη διακοπή της εργασίας του στο πλοίο δύναται να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας, δικαιούμενος σε παλιννόστηση με δαπάνες του πλοιοκτήτη ή του διαχειριστή του πλοίου.
Ο πλοιοκτήτης ή ο διαχειριστής του πλοίου ενημερώνει άμεσα διά του πλοιάρχου του πλοίου τα μέλη του πληρώματος περί της έκδοσης της άδειας.
Ο πλοίαρχος του πλοίου το οποίο έχει εφοδιασθεί με την άδεια υποχρεούται, εφόσον απαιτείται, να ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές.
Περισσότερες ναυτικές δυνάμεις ζητεί ο ΟΗΕ
Την ενίσχυση της παρουσίας πολεμικών πλοίων στις δυτικές ακτές της Αφρικής και τον Ινδικό Ωκεανό για την προστασία των εμπορικών πλοίων ζητεί το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Την ίδια στιγμή όμως η ευρωπαϊκή δύναμη Atalanta που αποτελείται από τέσσερα πλοία, και περιπολεί στην περιοχή ετοιμάζεται να μειώσει την παρουσία της από το 2012. Σύμφωνα με τα πλάνα που υπάρχουν από το Δεκέμβριο του 2011 μέχρι και το Μάρτιο του 2012 η δύναμη θα μειωθεί αφού εκτιμάται ότι οι μουσώνες θα δυσχεραίνουν τους πειρατές στο έργο τους.
Πάντως, το συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ ανανέωσε το κάλεσμά του προς τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή με πολεμικά πλοία, αεροσκάφη, οχήματα και οποιοδήποτε άλλο μέσο χρειάζεται για την επιτυχή αντιμετώπιση των πειρατικών επιθέσεων.
Επίσης ζητεί από τα κράτη μέσω της νομοθεσίας τους να εμποδίσουν τη χρηματοδότηση των πειρατικών ομάδων. Από το Συμβούλιο αναγνωρίζεται η ανάγκη διερεύνησης και δίωξης όλων όσοι εμπλέκονται με το κύκλωμα της πειρατείας και όχι μόνο εκείνων που συλλαμβάνονται στη θάλασσα.
Τέλος, το Συμβούλιο επεξέτεινε την άδεια για πλεύση των πολεμικών πλοίων στα θαλάσσια ύδατα της Σομαλίας, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τους πειρατές κοντά στις ακτές, από τις οποίες πολλές φορές ξεκινούν για τις επιχειρήσεις τους.
Σημειώνεται ότι με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε συνεργασία με τις αρχές της Σομαλίας εκπαιδεύονται αυτήν την περίοδο περίπου 700 Σομαλοί στρατιώτες που θα ενεργούν κατά της πειρατείας από τα εδάφη της χώρας, ενώ παράλληλα το Συμβούλιο Ασφαλείας εξετάζει το ενδεχόμενο να εγκαταστήσει εξειδικευμένα δικαστήρια στη χώρα που θα δικάζουν πειρατικές υποθέσεις.
Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη η κατάσταση βελτιώνεται. Αν και ο αριθμός των επιθέσεων τον Οκτώβριο του 2010 ήταν 18 και τον Οκτώβριο του 2011 ήταν 19, το ποσοστό επιτυχίας των πειρατών έπεσε φέτος κατά 25%.
Επίσης τον Ιανουάριο του 2011 στα χέρια των πειρατών βρίσκονταν 32 πλοία, ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους ο αριθμός έχει πέσει στα 11.
Ο πλοίαρχος θα λαμβάνει την τελική απόφαση
Οι ένοπλοι ιδιώτες φρουροί που παρέχουν υπηρεσίες επί του πλοίου, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο, τελούν υπό την εξουσία του πλοιάρχου και ενεργούν έπειτα από σύμφωνη γνώμη του, που εκφράζεται αφού ληφθεί υπόψη ο κίνδυνος που απειλείται, ιδιαιτέρως εφόσον αυτός είναι άμεσα επικείμενος και δεν μπορεί αλλιώς να αποφευχθεί, σύμφωνα με διαδικασία που καθορίζεται στο Σχέδιο Ασφαλείας του πλοίου.
Τα όπλα και τα πυρομαχικά των ένοπλων ιδιωτών φρουρών φυλάσσονται εντός του πλοίου σε χώρο όπου έχουν πρόσβαση από κοινού ο πλοίαρχος ή ο αντικαταστάτης του και ο επικεφαλής των ένοπλων ιδιωτών φρουρών ή ο αντικαταστάτης του που αναφέρονται ονομαστικά στην άδεια.
Σε περίπτωση που το πλοίο πλέει σε περιοχές εκτός των περιοχών υψηλού κινδύνου για πειρατική επίθεση, όπως αυτές καθορίζονται στην άδεια, δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε χρήση των όπλων και των πυρομαχικών ένοπλων ιδιωτών φρουρών, συμπεριλαμβανομένης και της συντήρησης αυτών.
Κατά το διάπλου πλοίου από περιοχές υψηλού κινδύνου για πειρατική επίθεση, η χρήση των όπλων και των πυρομαχικών ένοπλων ιδιωτών φρουρών δύναται να απαγορευθεί αν δοθούν σχετικές οδηγίες.
