Της Ξενιας Κουναλακη
Ο Χαράλαμπος, δεύτερης γενιάς Ελληνας μετανάστης, είναι μουσικός στο Αμβούργο. Μαζί με το συγκρότημά του, τους ΑΜΑΝΕ, με τραγουδιστή τον πρωταγωνιστή της ταινίας «Soul Kitchen», Αδάμ Μπουσδούκο, παίζει «πειραγμένα» ρεμπέτικα αλλά και τούρκικους αμανέδες σε κλαμπ του κάποτε κακόφημου λιμανιού.
Αρκετοί Ελληνες που μένουν στη Γερμανία -είτε είναι Γερμανοί υπήκοοι είτε όχι- προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτόν τον ιδιότυπο αποκλεισμό, προβάλλοντας τη μουσική παιδεία τους, το ταλέντο τους, την πανεπιστημιακή τους μόρφωση ως ταυτότητα, τον τίτλο του δόκτορα, για παράδειγμα, ως στοιχείο της ταυτότητάς τους, ικανό να επισκιάσει το όνομα που ακολουθεί. Η γνώση γίνεται ασπίδα στην κυρίαρχη μυθολογία που καλλιεργείται από τις αρχές του 2010 στη Γερμανία: «Είστε τεμπέληδες, ζήσατε πάνω από τις δυνατότητές σας, σας πληρώνουμε». Το κόλπο δεν πιάνει πάντα.
Η Βαρβάρα είναι καλλιτέχνις στο Βερολίνο, κομμάτι αυτού του διεθνούς art crowd που υποτίθεται πως δεν έχει στεγανά, ενσωματώνει τους πάντες και μιλάει μόνο τη γλώσσα της τέχνης. Σε μια πρόσφατη σύναξη σε κάποιο άδειο σπίτι, στο πρώην ανατολικό Βερολίνο, η οικοδέσποινα τη σύστησε στην ομήγυρη. Είπε: «Κι από εδώ η Βαρβάρα, που είναι Ελληνίδα», μία περιττή μέχρι πρότινος προσθήκη. «Συγγνώμη, ξέχασα το πορτοφόλι μου στο αυτοκίνητο», απάντησε περιπαικτικά μια συνάδελφος κι όλοι βρήκαν το αστειάκι πολύ πετυχημένο.
Ολα ξεκινούν από ένα πείραγμα, ένα αστείο, κι αν δεν γελάσεις, μπορεί να χαρακτηριστείς συμπλεγματικός ή εθνικιστής. Το ίδιο πάνω-κάτω γράφουν στο κοινό άρθρο τους στη βερολινέζικη εφημερίδα ΤΑΖ τρεις ελληνικής καταγωγής Γερμανοί υπήκοοι, οι Μίλτος Ούλιος, Βασίλης Τσιάνος και Μαργαρίτα Τσώμου. Η φράση που έρχεται και επανέρχεται στις συζητήσεις μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους είναι: «Σας δίνουμε τα λεφτά μας». «Ποιοι είστε εσείς; Και ποιοι είμαστε εμείς;», διαμαρτύρονται οι τρεις συντάκτες που φορολογούνται κανονικά από το γερμανικό κράτος αλλά εσχάτως αισθάνονται μετέωροι, ούτε Γερμανοί ούτε Ελληνες, εξαιτίας της κρίσης.
«Είναι ένα περίεργο συναίσθημα. Μια φαντασιακή, δραματική, επίμονη ταύτιση. Ολα όσα ενοχλούσαν κι εμάς στις ελληνικές συνθήκες ζωής, όλα αυτά, από τα οποία είχαμε αποστασιοποιηθεί, περνούν τώρα σε δεύτερη μοίρα, όταν όλοι μιλούν για αυτά. Από τότε που ξέσπασε η κρίση, πολλοί από εμάς, τους Γερμανοέλληνες, γίναμε λίγο περισσότερο Ελληνες.
Μέχρι τώρα κατορθώναμε, με ένα προφίλ μεταξύ αφομοιωμένου μετανάστη και συνειδητοποιημένου Ευρωπαίου, να αποτελούμε ένα αδιαμφισβήτητο κομμάτι της Γερμανίας, που είχε επιλύσει γρήγορα και όχι ιδιαίτερα θεαματικά το ερώτημα της καταγωγής. Τη δοσολογία της ελληνικότητάς μας την προσδιορίζαμε μόνοι μας, ανάλογα με την αγάπη μας για το ανατολικό τελετουργικό και τη φέτα, κατά τα άλλα οι επιδόσεις μας περνούσαν απαρατήρητες στους αυτόχθονες.
Αυτό άλλαξε. Η καταγωγή μας δεν είναι πλέον εύκολο να αποσιωπηθεί, τώρα που οι Ελληνες βρίσκονται στο προσκήνιο ολόκληρης της υφηλίου. Εδώ και ένα χρόνο κάθε πρωί οι πηχυαίοι τίτλοι μάς θυμίζουν ότι προερχόμαστε από ένα αποτυχημένο κράτος και πως ο Γερμανός για μία ακόμη φορά πληρώνει τον ξένο. Για να μπορούμε να επιχειρηματολογούμε, ενημερωνόμαστε ξαφνικά για το ακριβές έτος συνταξιοδότησης και τις ώρες απασχόλησης στην Ελλάδα, διαβάζουμε ελληνικό Τύπο. Ετσι μας εξωθούν όλο και πιο κοντά στη χώρα καταγωγής των γονιών μας και μας κάνουν ξανά, με έναν περίεργο τρόπο, Ελληνες. Ποτέ δεν θα το φανταζόμασταν αυτό», γράφουν οι Ούλιος, Τσιάνος και Τσώμου στην ΤΑΖ.
«Αργησαν να το γράψουν αυτό το άρθρο. Επρεπε να έχει γραφτεί πέρυσι. Ως απάντηση στα επαίσχυντα δημοσιεύματα της Bild και του Focus. Πιστεύω όμως ότι η πρωτοβουλία τους συνδέεται και με τις πρόσφατες συλλήψεις νεοναζιστών, που σκότωσαν εννέα μετανάστες, οκτώ Τούρκους και έναν Ελληνα», εκτιμά ο Χαράλαμπος.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
