Του Γιωργου Κωνσταντινιδη*
Μέσα στην περιδίνηση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους και κυρίως της ελληνοκυπριακής οικονομικής κρίσης η «συγγνώμη» που ζήτησε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου στον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν για τους εννέα Τούρκους νεκρούς στο πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» δεν σχολιάστηκε επαρκώς από την Ελλάδα.
Η χρονική στιγμή που επιλέχθηκε για την ισραηλινή «συγγνώμη» μόνο τυχαία δεν είναι. Τα ισχυρά συμφέροντα που συγκρούονται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποτυπώνουν τις τεράστιες πιέσεις που ασκούνται στους πολιτικοοικονομικούς παράγοντες των εμπλεκόμενων χωρών και τις γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές μεταβολές που συντελούνται. Παράλληλα υποδηλώνουν τις στενότατες σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Τουρκίας.
Πρόκειται για το «τρίγωνο ΗΠΑ – Ισραήλ – Τουρκίας». Το γεγονός ότι μεσολαβητικό ρόλο στη «συμφιλίωση» Ισραήλ και Τουρκίας έπαιξε ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα αποδεικνύει τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στις ομαλές σχέσεις των δύο κρατών. Εξάλλου, ενδυναμώνοντας την Τουρκία, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να μετριάσουν την ενεργειακή δυναμική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία με τα ελληνικά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου (τουλάχιστον όσα έχουν επιβεβαιωθεί από τους ειδικούς), μπορεί να καταστεί ενεργειακά αυτάρκης.
Οι ΗΠΑ επιθυμούν να έχουν λόγο και ρόλο στα ενεργειακά θέματα στην περιοχή και αυτό μπορεί να γίνει μέσω των αμερικανο-ισραηλινών εταιρειών. Ο στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας πρέπει να εξισορροπηθεί με την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας.
Τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Ελλάδας και της Κύπρου άπτονται πολύ ειδικών και λεπτών χειρισμών.
Η Τουρκία εποφθαλμιά τα πετρέλαια του Αιγαίου. Στρατηγικός της στόχος είναι η συγκυριαρχία στο Αιγαίο. Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Τουρκία συντάσσονται με κοινό σκοπό την ανάμειξή τους στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
Θεωρώ ότι θα ακολουθήσει η σύμπλευσή τους σε μια συντεταγμένη γραμμή για τα ενεργειακά θέματα στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Ειδικά σήμερα που η οικονομική κρίση καταρρακώνει Ελλάδα και Κύπρο, οι διαπραγματευτικές δυνάμεις τους έχουν συρρικνωθεί αισθητά και η οικονομική διπλωματία τους δεν αποδίδει στον μέγιστο βαθμό. Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει άμεσα να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και να αντιτάξουν όσα ανταγωνιστικά και συγκριτικά πλεονεκτήματα έχουν απέναντι στη λαίλαπα που ορθώνεται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. «Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται».
* Οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Καθημερινή
