Του Νίκου Σταυρουλάκη
Παράκρουση επικρατεί στην Αγκυρα μετά τη δημοσίευση από την Υπηρεσία Θαλάσσιου Χωρικού Σχεδιασμού – ΥΘΧΣ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (The European Maritime Spatial Planning Platform, συντομογραφία: European MSP Platform) του χάρτη των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας των χωρών-μελών της Ε.Ε., που αφορά την Ελλάδα. Ο χάρτης αποδίδει στη χώρα μας δικαιοδοσία χωροταξικού σχεδιασμού σε ολόκληρο το Αιγαίο, με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (ΔΔΘ) και την εξ αυτού πηγαία απόρροια θαλάσσιας κυριαρχίας σε εύρος χωρικών υδάτων 12 ν. μιλίων.
Ο χάρτης, ο οποίος δημοσιεύτηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Κομισιόν για τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό, αποτυπώνει τη φυσιολογική κατάσταση στο Αιγαίο, πέρα από διεκδικήσεις και απειλές τρίτων, όπως θα όφειλε να την υπερασπίζεται και να την προωθεί κάθε ελληνική κυβέρνηση, χωρίς να εκπίπτει σε φοβικές μειοδοσίες. Αποτελεί αποστομωτική απάντηση σε όλα τα κέντρα και τα παράκεντρα εξουσίας, τους επαΐοντες, τους εξυπνάκηδες και τους πληρωμένους συμβουλάτορες, που διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Ο χάρτης, αποτέλεσμα επιμελούς εργασίας των αρμόδιων κλιμακίων της Ε.Ε., συνετάγη με βάση την υποχρεωτικά εφαρμόσιμη Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/89/Ε.Ε. «Περί θεσπίσεως πλαισίου για τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό», την οποία καλούνται να ακολουθήσουν όλες οι παράκτιες χώρες. Σε αντίθετη περίπτωση η Κομισιόν παραπέμπει τη χώρα που δεν συμμορφώνεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με επιβολή υψηλού επαναλαμβανόμενου χρηματικού προστίμου, όπως συνέβη στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία καθορίζει τη γενική κοινή προσέγγιση των χωρών της Ε.Ε. στον χωρικό σχεδιασμό των θαλάσσιων περιοχών, επιτρέποντας σε κάθε χώρα-μέλος να σχεδιάζει τις δικές της θαλάσσιες δραστηριότητες, ώστε αυτές να είναι σύμφωνες με τη λεγόμενη «Γαλάζια Οικονομία» της Ε.Ε.
Στο κείμενο της Οδηγίας υπάρχει ρητή «απαίτηση» από τις χώρες της Ε.Ε. να εκπονήσουν «θαλάσσια χωροταξικά σχέδια» το αργότερο μέχρι στις 31 Μαρτίου 2021, προθεσμία την οποία η Ελλάδα παρέβη, με αποτέλεσμα να συρθεί από την Κομισιόν στο Ευρωδικαστήριο και να πληρώνει μέχρι σήμερα υψηλά πρόστιμα για τη μη έγκαιρη συμμόρφωσή της.
Εν τέλει, με τα πολλά, ύστερα από συνεχείς εγκλήσεις και με την παροχή στοιχείων και διευκρινίσεων από την Ελληνική Μόνιμη Αντιπροσωπία στην Ε.Ε., με επικεφαλής τον πρέσβη Ιωάννη Βράιλα, ο χάρτης εκπονήθηκε προκαλώντας νευρικό κλονισμό στην Αγκυρα. Η απολύτως αρνητική οργίλη αντίδραση της Τουρκίας στη δημοσίευση των χαρτών του Θαλάσσιου Χωρικού Σχεδιασμού από το καθ’ ύλην εντεταλμένο θεσμικό όργανο της Κομισιόν, που απεικονίζουν την ελληνική ΑΟΖ, με βάση το νόμιμο εύρος Εθνικών Χωρικών Υδάτων (ΕΧΥ) τα 12 μίλια, καταδεικνύει την ισχύ των εν λόγω γεωγραφικών απεικονίσεων. Είναι η κατάσταση που οφείλει να επικρατήσει στο Αιγαίο με βάση τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, χωρίς αστερίσκους και «ναι μεν, αλλά».
Η οργισμένη ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ και οι απειλές από τους «λύκους» του Ερντογάν
Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ σε πρωτοφανές επιθετικό απειλητικό ύφος προς κάθε κατεύθυνση, κυρίως προς την Ευρώπη, με το επιχείρημα «αφήστε μας να τα βρούμε με την Ελλάδα μόνοι μας» (σ.σ.: τώρα που έχουμε βρει τους χρήσιμους ηλίθιους να μας κάνουν τη δουλειά), δεν έχει προηγούμενο.
«Οι χάρτες που χρησιμοποιούνται για το Αιγαίο και τη Μεσόγειο σε αυτή τη μελέτη είναι άκυροι για την Τουρκία και δεν έχουν καμία de facto ή νομική συνέπεια. Τονίζουμε άλλη μια φορά ότι δεν θα επιτρέψουμε το έργο αυτό να παραβιάσει τα δικαιώματα της χώρας μας. Θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι η Ε.Ε. δεν έχει την αρμοδιότητα να εκφράσει γνώμη για διαφορές θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ κυρίαρχων χωρών. Το γεγονός ότι η Ε.Ε. εμπλέκεται μέσω τέτοιων πρωτοβουλιών δυσχεραίνει τη λύση των προβλημάτων» ανέφερε η σχετική ανακοίνωση και κατέληγε: «Δεν είναι δυνατή η αποδοχή μονομερών διατάξεων σχετικά με τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Τέτοιες προσπάθειες θα υπονομεύσουν τις προσπάθειες για την επίτευξη συνολικής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης στα διασυνδεδεμένα προβλήματα του Αιγαίου».
Τη σκυτάλη πήραν αμέσως τα κοράκια του τουρκικού ισλαμοφασιστικού καθεστώτος, με πρώτους τον κυβερνητικό εταίρο Ντεβλέτ Μπαχτσελί και τον εμπνευστή της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας» Τζιχάτ Γιαϊτζί, αλλά και τον Τύπο, οι οποίοι με παρεμβάσεις και δηλώσεις τους απειλούν «θεούς και δαίμονες». Ο Μπαχτσελί σε κατάσταση νευρικής κρίσης από το βήμα της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης σημείωσε, αναφερόμενος -όπως είπε- στους νέους Σταυροφόρους: «Η συμβουλή μου είναι να γνωρίσουν και αυτοί το τουρκικό έθνος, να φρεσκάρουν τη μνήμη τους και, αν δεν θυμούνται, να ανοίξουν και να διαβάσουν βιβλία Ιστορίας και να θυμηθούν ότι θα εξαϋλώσουμε όσους αγγίξουν τα νερά μας».
Ο απόστρατος αντιναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ κατηγορεί την Ελλάδα για τον ευρωπαϊκό χάρτη, επαναφέρει την απειλή του casus belli και προτρέπει την Αθήνα να συμμαζευτεί στα τρία μίλια (!) «Καθότι η Τουρκία δεν πρόκειται να υποχωρήσει».
Παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Τον περασμένο Δεκέμβριο (21/12/2023) η Κομισιόν διακοίνωσε στην Αθήνα (σημείωμα INFR/2021/2226) ότι αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επειδή δεν διασφάλισε την ορθή εφαρμογή της Οδηγίας (ΕΕ) 2014/89 σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό, καθότι παρέβη την προθεσμία της 31ης Μαρτίου 2021. Μετά την πρώτη προειδοποιητική επιστολή (Δεκέμβριος 2021) και την «αιτιολογημένη γνώμη» (Απρίλιο 2023), η Επιτροπή υποχρεώθηκε να παραπέμψει την Ελλάδα στο δικαστήριο της Ε.Ε.. Να σημειωθεί ότι την ίδια ημέρα η Κομισιόν απάλλαξε τη Βουλγαρία από αντίστοιχη παραπομπή, καθώς η γειτονική χώρα υπέβαλε στην Επιτροπή το δικό της θαλάσσιο χωροταξικό σχέδιο (31/8/ 2023).
Οι χάρτες είναι το ισχυρότερο επιχείρημα σε όσους δεν θεωρούν το Αιγαίο «ελληνική λίμνη», όταν η ίδια η Κομισιόν την αποδέχεται ως ελληνική λίμνη. Συνιστούν, δε, τον ακρογωνιαίο λίθο των επιχειρημάτων της Ελλάδας στον σχεδιαζόμενο πολιτικό διάλογο με την Τουρκία και «μάθημα» σε όσους από τα διάφορα παράκεντρα εισηγούνται διαπραγμάτευση για χωρικά ύδατα στα 8-9 ν. μίλια.
