Επίκαιρα – Ανεπίκαιρα
Του Χρύσανθου Λαζαρίδη
Τέσσερις μεταρρυθμίσεις είναι σήμερα απαραίτητες στα ελληνικά Πανεπιστήμια:
* Πρώτον, να καταργηθεί το "άσυλο". Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο τέτοιο θεσμικό εξάμβλωμα. Το άσυλο αποτελεί απομεινάρι – "ταμπού" της μεταπολίτευσης. Σήμερα, δεν υπάρχει δίωξη απόψεων στην κοινωνία, για να απαιτείται ειδική "ασυλία γνώμης" μέσα στα Πανεπιστήμια. Το άσυλο δεν έχει νόημα σε συνθήκες πλήρους δημοκρατίας. Απλώς δημιουργεί "ακαταδίωκτο" παράνομων πράξεων και έκνομων ομάδων. Κρατά την πανεπιστημιακή κοινότητα σε ομηρεία από ομάδες κακοποιών και ακραίων…
* Δεύτερον, να καταργηθεί η συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση των Πανεπιστημίων. Οι φοιτητές είναι "περαστικοί" από τα ΑΕΙ. Οι διδάσκοντες είναι μόνιμοι. Η συμμετοχή στη διοίκηση δεν μπορεί να είναι ίδια για τους μόνιμους και τους προσωρινούς. Δεν μπορούν να αποφασίζουν από κοινού οι κρίνοντες και οι κρινόμενοι. Δεν μπορούν να ελέγχουν οι δεύτεροι τους πρώτους. Πρόκειται για παραλογισμό, που επίσης δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο…
Σήμερα τα Πανεπιστήμια βρίσκονται σε διπλή ομηρεία: Από ομάδες ακραίων (μέσω του "ασύλου") κι από κομματικές φατρίες (μέσω της "συνδιοίκησης" των φοιτητών). Από αυτή τη διπλή ομηρεία πρέπει να απαλλαγούν επειγόντως…
* Τρίτον, αφού απαλλαγούν από την ομηρεία των ακραίων και των κομματικών συμμοριών, να αποκτήσουν τα Πανεπιστήμια αληθινή αυτονομία – ακαδημαϊκή, διοικητική, οικονομική Να γίνουν πραγματικά αυτοδιοικούμενα, να αυτοκαθαρθούν: Πρωτίστως, να αναλάβουν την αξιολόγηση του προσωπικού τους…
Πανεπιστήμια όπου κυριαρχεί ο φόβος κι η συνδιαλλαγή, όπου απουσιάζει ο έλεγχος κι η αξιολόγηση, δεν είναι δημοκρατικά. Είναι εστίες παρανομίας και διαφθοράς.
Αυτές οι τρείς μεταρρυθμίσεις μπορούν να αλλάξουν το τοπίο στην Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση συνολικά. Για να προχωρήσουν, πρέπει να πέσουν τα "ταμπού" της μεταπολίτευσης: Το άσυλο, η συνδιοίκηση και το άρθρο 16, που απαγορεύει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το άρθρο 16 είναι, ίσως, το λιγότερο σοβαρό εμπόδιο μεταρρύθμισης. Αλλά είναι το ισχυρότερο "ταμπού", γιατί έχει συνταγματική κάλυψη…
Η κατάργησή του, είναι απαραίτητη κυρίως για συμβολικούς λόγους. Δεν συνδέεται ευθέως με τις αληθινές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται σήμερα η Εκπαίδευση. Αλλά σε μεταβατικές περιόδους, οι συμβολισμοί παίζουν κρίσιμο ρόλο. Η κατάργηση του άρθρου 16 συμβολίζει την αποκαθήλωση ενός "ταμπού". Και αποδυναμώνει όλα τα απομεινάρια της μεταπολίτευσης. Στα οποία εμμένουν σήμερα όσοι βολεύονται από την κρίση των πανεπιστημίων: τα πιο οπισθοδρομικά, τα πιο συντηρητικά, τα πιο αναχρονιστικά στρώματα. Κι ας φορούν την λεοντή της "προοδευτικότητας"…
