Σαφή ένδειξη για την πρόοδο του διαλόγου της Ορθοδόξου με την Καθολική Εκκλησία χαρακτηρίζεται η συμφωνία γα το πρωτείο του επισκόπου Ρώμης που περιλαμβάνεται στο κοινό ανακοινωθέν της Διεθνούς Επιτροπής Θεολογικού Διαλόγου Ορθοδόξων και Καθολικών που δόθηκε σήμερα επίσημα στη δημοσιότητα στο Φανάρι και το Βατικανό.

Το κείμενο αναγνωρίζει επισήμως -για πρώτη φορά μετά το σχίσμα του 1054- το πρωτείο του επισκόπου Ρώμης μεταξύ των άλλων επισκόπων της Εκκλησίας, δυτικής και ανατολικής. Το κείμενο ωστόσο προσθέτει ότι «πρέπει να μελετηθεί ακόμα ο ρόλος του επισκόπου Ρώμης στην όλη Εκκλησία».

Το πρωτείο του επισκόπου της Ρώμης αναγνωρίζεται μέσα στο πλαίσιο της «συλλογικότητας» και της «συνοδικότητας» στη διοίκηση της εκκλησίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αμφισβητούσε τη θέση του επισκόπου της Ρώμης, αλλά έδινε πάντα άλλη έννοια, από εκείνη που έδινε η Καθολική Εκκλησία στη θέση του επισκόπου της Ρώμης στην Εκκλησία. Οι πρακτικές αυτές διαφορές δεν αλλάζουν.

Και η 2η Βατικάνεια Σύνοδος έχει αναγνωρίσει τη «συλλογικότητα» και τη «συνοδικότητα» στη διοίκηση της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά η εφαρμογή της αρχής αυτής στην πράξη είναι ιδιαίτερα «δειλή», αναφέρουν καθολικοί θεολόγοι.

Ο καρδινάλιος Βάλτερ Κάσπερ, μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό του Βατικανού, εξήγησε ότι «ο δρόμος που οδηγεί στην πλήρη ενότητα με τους ορθόδοξους είναι ακόμα μακρύς».

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αλλά και ο νέος Πάπας Βενέδικτος ο 16ος που έχουν εναποθέσει μεγάλες ελπίδες στο διάλογο ορθοδόξων-καθολικών, είχαν συμφωνήσει (κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πάπα στο Φανάρι το Νοέμβριο του 2006) να ενθαρρύνουν το διάλογο που άρχισε και πάλι το 2006 μετά από εξαετή διακοπή.

Η αποχώρηση του εκπροσώπου του Πατριαρχείου Μόσχας μητροπολίτη Βιέννης Ιλαρίωνα, από τη συνάντηση της Ραβέννας δεν εμπόδισε την πρόοδο του διαλόγου. «Η στάση του μητροπολίτη Ιλαρίωνα δημιούργησε προς στιγμήν ανησυχία, για την τύχη της μεγάλης αυτής προσπάθειας», ανέφεραν μετά τις συναντήσεις της Ραβέννας εκπρόσωποι του Βατικανού και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το ανακοινωθέν της Ραβέννας αναφέρθηκε στην αποχώρηση του μητροπολίτη Ιλαρίωνα, σημειώνοντας ότι «το Οικουμενικό Πατριαρχείο πρότεινε μια διαδικασία που θα κατέγραφε τις αντιρρήσεις της Μόσχας στην αναγνώριση της αυτονομίας της Εκκλησίας της Εσθονίας».

Στη διεθνή μεικτή Επιτροπή Θεολογικού Διαλόγου προεδρεύουν ο μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης και ο καρδινάλιος Βάλτερ Κάσπερ.

Εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην επιτροπή είναι ο μητροπολίτης Σασσίμων Γεννάδιος και στην επιτροπή συμμετέχει επίσης ο διάκονος Μάξιμος που μελετά ειδικότερα το θεολογικό ζήτημα του πρωτείου του επισκόπου Ρώμης .

Ο μητροπολίτης Ιλαρίων εγκατέλειψε την αίθουσα όπου συνεδρίαζαν οι εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών στη Ραβέννα όταν πληροφορήθηκε ότι στην αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιλαμβάνονταν και εκπρόσωποι της Εκκλησίας της Εσθονίας.

Η Εκκλησία της Εσθονίας που υπάγεται στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου από τις αρχές του 20ού αιώνα, ζήτησε -στη δεκαετία του '90- μαζί με τις πολιτικές αρχές της ανεξάρτητης πλέον Εσθονίας να αγνοηθούν οι ρυθμίσεις που υπήγαγαν την Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας -επί Στάλιν- στο Πατριαρχείο Μόσχας. Στην τελευταία συνάντηση της επιτροπής του Οικουμενικού Διαλόγου στο Βελιγράδι το Σεπτέμβριο του 2006 ο μητροπολίτης Ιλαρίων του Πατριαρχείου Μόσχας είχε και πάλι προκαλέσει προβλήματα, ζητώντας να διευκρινισθεί «ότι η θέση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι αντίστοιχη με τη θέση του Πάπα στην Καθολική Εκκλησία». Το θέμα απασχόλησε αναλυτικά τη συνάντηση της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο τέλος του περασμένου Αυγούστου.

ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

ΑΠΕ – ΜΠΕ