Το Συμβούλιο της Ευρώπης ζητεί από την Τουρκία τη λήψη άμεσων μέτρων για προστασία και ενίσχυση του ελληνικού πληθυσμού
Ενα αρχαίο λιμάνι (αυτό του Κάστρου) καταστράφηκε για να δημιουργηθεί μια σύγχρονη προβλήτα. Ενα παλιό ελληνικό χωριό (Πύργος) καταστράφηκε για να δημιουργηθεί ο παραθεριστικός οικισμός του τουρκικού υπουργείου Δικαιοσύνης. Ενα καινούργιο κτίριο δημοτικού σχολείου (στους Αγίους Θεοδώρους) δεν πρόλαβε να λειτουργήσει, διότι η ολοκλήρωσή του συνέπεσε με την υπερψήφιση «διά βοής και άνευ ουδεμίας αντιδράσεως» στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1964 του νόμου για οριστικό κλείσιμο των ελληνικών σχολείων στην Ιμβρο και την Τένεδο. Σήμερα χάσκει εγκαταλειμμένο, όπως και όλα τα άλλα σχολικά κτίρια.
Οι εικόνες είναι γνωστές σε όσους προέρχονται από εκεί. Ομως, την Παρασκευή 27 Ιουνίου θα γίνουν γνωστές στο μεγαλύτερο μέρος του «δυτικού κόσμου». Εκείνη την ημέρα παρουσιάζεται στη θερινή σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης η έκθεση της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με τίτλο: «Gokceada (Ιμβρος) και Bozcaada (Τένεδος): διαφύλαξη του διαπολιτισμικού χαρακτήρα των δύο τουρκικών νησιών ως μοντέλο συνεργασίας Τουρκίας και Ελλάδας για το συμφέρον των άμεσα ενδιαφερομένων». Συντάκτης της ο Ελβετός βουλευτής Andreas Gross από τη Σοσιαλιστική Ομάδα. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του επισκέφθηκαν τα δύο νησιά, μίλησαν με εκπροσώπους των κοινοτήτων στην Αθήνα, με τις τουρκικές αρχές στα νησιά και την Αγκυρα.
Προτάσεις λύσεων
Στην έκθεση -που παρουσιάζει σήμερα η «Κ»- διευκρινίζεται ότι στόχος δεν είναι η ανάλυση των προβλημάτων της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία. Αυτά, όπως και τα προβλήματα της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα, θα παρουσιασθούν σε έκθεση της ίδιας Επιτροπής υπό τον βουλευτή Michel Hunault. Σκοπός είναι να προταθούν λύσεις για την επίλυση των προβλημάτων που έχουν προκαλέσει οι αδικίες της Τουρκίας απέναντι στους Ελληνες της Ιμβρου και της Τενέδου. Στόχος είναι η έκθεση να συμβάλει στο να αποτελέσουν τα δυο νησιά θετικό παράδειγμα ανοχής, αμοιβαίου σεβασμού και ευημερίας. Τα νησιά κατοικούνταν από Ελληνες από αρχαιοτάτων χρόνων. Την οθωμανική κυριαρχία, ύστερα από μικρά διαλείμματα βρετανικής και ελληνικής διακυβέρνησης, διαδέχθηκε το 1923 η ένταξη στην τουρκική επικράτεια. Ο ελληνικός πληθυσμός των νησιών οδηγήθηκε σε απίσχνανση, εξαιτίας μιας σειράς μέτρων (κλείσιμο ελληνικών σχολείων, απαλλοτρίωση περιουσιών, ποικίλες μορφές κακομεταχείρισης) αλλά και για οικονομικούς λόγους. Οι κάτοικοι της Ιμβρου και της Τενέδου πλήρωναν κάθε φορά το τίμημα για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές. Ετσι, τα μέτρα που λήφθηκαν το 1964 σχετίζονταν με τις επιθέσεις εναντίον Τουρκοκυπρίων, άλλα μέτρα με τα τεκταινόμενα στην Κύπρο το 1974. Παρ' όλα αυτά, επιστρέφουν συστηματικά στην πατρογονική γη για γιορτές και διακοπές. Ενας σημαντικός αριθμός τους σκέφτεται να επανεγκατεσταθεί στα νησιά όταν συνταξιοδοτηθεί ή για να αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η θέση των δύο νησιών στην έξοδο των Δαρδανελίων έχει παύσει προ πολλού να είναι «στρατηγική» στην εποχή των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και των δορυφόρων. «Τα δύο νησιά, λοιπόν, μπορούν να λειτουργήσουν ως «τεστ» για τη βούληση και την ικανότητα της Τουρκίας να διορθώσει λάθη του παρελθόντος. Μια θετική στάση απέναντι στους Ελληνες του νησιού και τους απογόνους τους θα αποτελούσε μια εξαιρετική εκδήλωση καλής θέλησης από την Τουρκία ότι διατίθεται να ξεπεράσει τον έντονο εθνικισμό της και να ενστερνισθεί τις ευρωπαϊκές αξίες της καλής γειτονίας».
Το Συμβούλιο της Ευρώπης υποστηρίζει ότι υπάρχει αδήριτη ανάγκη για τη λήψη, επειγόντως, θετικών μέτρων προκειμένου να ανατραπεί ή τουλάχιστον να ανακοπεί η πληθυσμιακή αιμορραγία του ελληνικού στοιχείου και να διατηρηθεί ο διαπολιτισμικός χαρακτήρας του νησιού. Οπως σημειώνεται, έναυσμα για την έκθεση υπήρξε η κοινή επίσκεψη των επικεφαλής της ελληνικής και της τουρκικής αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, κ. Ελσας Παπαδημητρίου και κ. Μουράτ Μερτσάν, το 2005 στα νησιά και η μετέπειτα επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν. Υπό αυτή την οπτική γωνία, διευκρινίζεται, πρόκειται για μια «φιλο-τουρκική» έκθεση. Εξάλλου, η μη μεροληψία της έκθεσης υπέρ της ελληνικής πλευράς διαπιστώνεται και από το γεγονός ότι η τουρκική εισβολή στην Κύπρο καταγράφεται ως «κρίση στην Κύπρο το 1974».
Οκτώ συστάσεις προς την Τουρκία
Το Συμβούλιο της Ευρώπης καλωσορίζει το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ανακαίνιση εκκλησιών και στην αλλαγή συμπεριφοράς των επάρχων απέναντι στον ελληνικό πληθυσμό. Καλεί, όμως, την τουρκική κυβέρνηση αν θέλει να δώσει ένα δείγμα σεβασμού των ευρωπαϊκών αξιών να προχωρήσει άμεσα στα εξής:
1. Επαναλειτουργία ενός τουλάχιστον ελληνικού σχολείου στην Ιμβρο. Ενας μεγάλος αριθμός Ιμβρίων είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στο νησί εάν γίνει κάτι τέτοιο.
2. Επιστροφή των απαλλοτριωμένων περιουσιών, ασχέτως αν αφορμή για την απαλλοτρίωση υπήρξε η «δημόσια χρήση» τους. Αν η γη έχει μεταβιβασθεί σε νέους κατοίκους, να δίνεται γη σε άλλο σημείο του νησιού.
3. Λήψη μέτρων ώστε να διασφαλισθεί η επιστροφή των περιουσιών:
α) Οι Ελληνες και οι απόγονοί τους να αποκτήσουν δυνατότητα πρόσβασης στα κτηματολογικά αρχεία της οθωμανικής περιόδου και στα στοιχεία απογραφής του 1936. Τα στοιχεία να αποτελέσουν απόδειξη ιδιοκτησιών που θα καταγραφούν στην επερχόμενη κτηματογράφηση.
β) Να παύσουν το τουρκικό κτηματολόγιο και τα τουρκικά δικαστήρια να ζητούν από τους Ελληνες να αποδείξουν χρήση και κατοχή περιουσιών την τελευταία 20ετία.
γ) Να σταματήσει η κτηματολογική καταγραφή που ξεκίνησε το 1996.
δ) Να δοθεί χρονικό περιθώριο 10 ετών για επανεξέταση όλων των υποθέσεων με απλές διαδικασίες.
4. Εφαρμογή των πρόσφατων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (με τις οποίες επικυρώνονται τα κληρονομικά δικαιώματα μη Τούρκων υπηκόων). Να ανασταλεί κάθε περιορισμός που εδράζεται στη «στρατιωτική» σημασία των νησιών.
5. Αποκατάσταση των ζημιών στο φυσικό περιβάλλον και στην πολιτιστική κληρονομιά:
α) Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών, ώστε να ανακατασκευασθούν από τους Ελληνες τα ιστορικά κτίρια.
β) Αμεση χορήγηση στην ελληνική ορθόδοξη κοινότητα της Τενέδου άδειας για την αποκατάσταση του ναού της Αγίας Παρασκευής και έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας.
γ) Επανεξέταση της άδειας που δόθηκε στο Wind Surf Club.
δ) Απαγόρευση περαιτέρω εκσκαφών στα «Βράχια Κασκαβάλια» και αποκατάσταση των ζημιών.
ε) Απομάκρυνση των στρατιωτικών εγκαταστάσεων από τα Αγρίδια, τη Σπηλιά (Ιμβρος) και αποκατάσταση του ναού της Αγίας Μαρίνας.
στ) Αποκατάσταση του αρχαίου λιμανιού και του βυζαντινού φρουρίου στο Κάστρο (Ιμβρος).
ζ) Θρησκευτική χρήση του πρόσφατα ανακαινισθέντος ναού του Αγίου Νικολάου στο Κάστρο.
6. Επιστροφή της τουρκικής υπηκοότητας σε όσους την έχασαν και στους απογόνους τους.
7. Δημιουργία ακτοπλοϊκής σύνδεσης Ιμβρου – Τενέδου και Ιμβρου – Ελλάδας λαμβανομένης υπόψη της εμπορικής βιωσιμότητάς της.
8. Βελτίωση υποδομών στα χωριά της Ιμβρου που κατοικούνται από Ελληνες (κυρίως Αγρίδια, Σχοινούδι, Αγιοι Θεόδωροι, Γλυκύ).
Προκειμένου να υλοποιηθούν τα παραπάνω, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση συστήνει τη δημιουργία μόνιμης «στρογγυλής τράπεζας» τοπικών αρχών και αντιπροσώπων των κοινοτήτων.
Επί 38 χρόνια διεκδικεί ανεπιτυχώς το σπίτι της
Στην έκθεση τονίζεται ότι απαγορευτικοί νόμοι και δαιδαλώδης γραφειοκρατία ματαιώνουν κάθε προσπάθεια αποκατάστασης των ελληνικών ιδιοκτησιών που υφαρπάχθηκαν με την εξαναγκαστική αποχώρηση των Ελλήνων από τα νησιά. Δήμευση αγρών, απαγόρευση ψαρέματος και εξαγωγής κρέατος (σε έναν πληθυσμό που ήταν κυρίως ψαράδες και κτηνοτρόφοι), κλείσιμο των σχολείων και δημιουργία ανοικτής αγροτικής φυλακής (που έφερε στα νησιά τέτοιας ποιότητας ανθρώπους, ώστε ακόμη και οι παλιοί Τούρκοι έποικοι να διαμαρτύρονται έντονα μέχρι το 1991, οπότε έκλεισε η φυλακή) οδήγησαν από τα μέσα κυρίως της δεκαετίας του 1960 τους Ελληνες σε φυγή. Το παζλ της εκδίωξης ολοκληρώθηκε με τις εξευτελιστικές αποζημιώσεις και τις μαζικές μεταφορές εποίκων στην απαλλοτριωμένη ελληνική γη.
Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: Το 1912, ο πληθυσμός των 9.456 Ιμβρίων αποτελούνταν από 9.357 Ελληνες και 99 Τούρκους. Ο πληθυσμός των 6.620 κατοίκων στην Τένεδο αποτελούνταν από 5.420 Ελληνες και 1.200 Τούρκους. Το 1960 στην Ιμβρο κατοικούσαν 5.487 Ελληνες και 289 Τούρκοι. Το 1970, 2.571 Ελληνες και 4.020 Τούρκοι. Το 1985, 472 Ελληνες και 7.138 Τούρκοι. Το 1990, 300 Ελληνες και 7.2α00 Τούρκοι. Σήμερα έχουν απομείνει μόλις 250 ηλικιωμένοι Ελληνες στην Ιμβρο και 25 στην Τένεδο.
Νομική διελκυστίνδα
Σε ό,τι αφορά τις ιδιοκτησίες κρατάμε από την έκθεση τη νομική διελκυστίνδα στην απόδειξη ιδιοκτησιών: το 1934 η τουρκική εθνοσυνέλευση ψήφισε νόμο σύμφωνα με τον οποίον για να κατοχυρωθούν τίτλοι ιδιοκτησίας θα έπρεπε να υπάρχουν μάρτυρες και να αποδεικνύεται χρήση της περιουσίας την τελευταία εικοσαετία. Ομως, η κτηματογράφηση με βάση τον νόμο του 1934 ξεκίνησε στα νησιά εξήντα χρόνια αργότερα, το 1993 και μάλιστα σε δύο χωριά δεν έχει καν αρχίσει. Ακόμη και στις ελάχιστες περιπτώσεις που κατορθωθεί να αποδειχθεί η ιδιοκτησία, οι αιτήσεις δεν γίνονται δεκτές εάν δεν γίνεται χρήση των περιουσιών τη στιγμή της υποβολής αίτησης. Το 2004 ήρθε ο νόμος για την «Προστασία του Φυσικού και Πολιτιστικού Πλούτου» που εξαιρούσε από την παραπάνω διαδικασία τις περιοχές που έχαιραν προστασίας σύμφωνα με τον αντίστοιχο νόμο περί «Προστασίας Φυσικού και Πολιτιστικού Πλούτου» του 1983. Οι περιοχές αυτές, που αποτελούσαν το 80% τους εδάφους της Ιμβρου, εξαιρούνταν, διότι ως εθνικός πλούτος αυτομάτως μεταβιβάζονταν στην ιδιοκτησία του τουρκικού κράτους. Αλλος νόμος, το 2007, ήρθε να καταργήσει αυτόν του 2004 και να αποδώσει πίσω περιουσίες. Είναι όμως αμφίβολο, όπως σημειώνεται, σε ποιο βαθμό μπορούν να αναστραφούν οι συνέπειες του νόμου του 2004.
Χαρακτηριστική είναι υπόθεση διεκδίκησης ιδιοκτησίας, που κράτησε 38 χρόνια. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις, Ελληνες αναγκάσθηκαν να ξαναρχίσουν την υπόθεσή τους πολλές φορές από την αρχή, διότι λίγο πριν από την ολοκλήρωσή της ακυρωνόταν η όλη διαδικασία. Εξαίρεση: η περίπτωση Ελληνίδας που κατάφερε με τη βοήθεια του επαρχου να ξανακερδίσει το σπίτι της.
Αλλά οι Ελληνες που μπορούν να φθάσουν στα δικαστήρια αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου, αφού οι περισσότεροι δεν έχουν την ανάλογη οικονομική δυνατότητα. Ενα ακόμη εμπόδιο: νόμος ορίζει ότι μόνο Τούρκοι υπήκοοι μπορούν να κληροδοτήσουν περιουσία στην Τουρκία. Δηλαδή, ακόμη κι αν κερδίσουν την υπόθεση, δεν μπορούν να αφήσουν την περιουσία στα παιδιά τους εάν δεν είναι Τούρκοι υπήκοοι. Ο όποιος αγώνας καταλήγει «κυνήγι μαγισσών»…
Εγκλήματα εις βάρος του περιβάλλοντος
Ως «εξαίσιες δαντελωτές ακτές, υπέροχες παραλίες, βουνά με θέα που κόβει την ανάσα» περιγράφονται τα νησιά που αποτελούν έναν «πρώτης τάξης διεθνή τουριστικό προορισμό». Δεν είναι τυχαία η επισήμανση ότι «η επαναλειτουργία των ελληνικών σχολείων θα είναι μια μεγάλη προσφορά για τα νησιά και θα ωφελήσει τόσο τους πρόσφατα μεταφερθέντες Τούρκους στην Ιμβρο, όσο και τους παλαιότερους εποίκους της Τενέδου. Δίνοντας οι Τούρκοι στα παιδιά τους τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά, θα συμβάλλουν στη δημιουργία ενός δίγλωσσου πληθυσμού με εξαιρετικές δυνατότητες απασχόλησης στον αναπτυσσόμενο τουριστικό τομέα γύρω από την ελκυστική πολιτιστική και φυσική κληρονομιά των νησιών. Ενας τέτοιος δίγλωσσος πληθυσμός, που θα ευημερεί και θα είναι ανοικτός στον κόσμο, θα αποτελέσει ιδανική γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας».
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι οι πλούσιοι και εκλεπτυσμένοι κάτοικοι της Πόλης που επισκέπτονται κάθε χρόνο σε αυξανόμενους αριθμούς τα νησιά, σε αναζήτηση ενός θερέτρου με πολιτισμικά χαρακτηριστικά υψηλού επιπέδου, τείνουν να επικρίνουν τις καταστροφές που επήλθαν στην πολιτιστική ταυτότητα των νησιών, όπως και οι εξόριστοι αυτόχθονες Ελληνες. Οι δεύτεροι είναι αυτοί που διαβεβαίωσαν επανειλημμένως τους ερευνητές ότι μπορούν να αυτοχρηματοδοτήσουν την ανακατασκευή και λειτουργία των ελληνικών σχολείων, όπως ακριβώς γίνεται και στην Πόλη.
Ανακαινίσεις μεν αλλά…
Το τουρκικό κράτος προχωρεί σε κάποιες ανακαινίσεις, αλλά διατυπώνονται έντονοι φόβοι για τη χρήση που επιφυλάσσεται στα κτίσματα. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (στο Κάστρο Ιμβρου) έχει ήδη ανακαινισθεί. Αμεσα αναμένεται να ξεκινήσει η ανακαίνιση του μητροπολιτικού ναού της Αγίας Μαρίνας (Ιμβρος) και το καμπαναριό της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής (στην Τένεδο), όπου οι Ελληνες γλεντούσαν για εκατοντάδες χρόνια στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής κάθε Ιούλιο.
Την ίδια στιγμή και παρά τον νόμο για την «Προστασία του Φυσικού και Πολιτιστικού Πλούτου», που όπως διαπιστώνεται έγινε για αλλότριους σκοπούς, η έκθεση καταγράφει «κατασκευαστικά εγκλήματα στην Ιμβρο που θα διορθωθούν το συντομότερο».
– Το πρώτο αποτελεί το λεγόμενο «Wind Surf Club» στα νοτιο-ανατολικά της Ιμβρου, «μια τερατώδης τσιμεντένια κατασκευή» στο μικρό κομμάτι γης ανάμεσα στην παραλία και την αλμυρή λίμνη που είναι σημαντικό καταφύγιο πουλιών. Ο κ. Γκρος αναφέρει ότι είδε με τα μάτια του ανθρώπους να σερφάρουν δίπλα σε φλαμίγκο. Οταν ρώτησε τον ιδιοκτήτη του κλαμπ πώς κατάφερε να αποκτήσει άδεια για κτίσιμο σε μια ιδιαιτέρως ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή, ο ιδιοκτήτης αντέδρασε ιδιαιτέρως επιθετικά. «Μου έδειξε μια φωτογραφία ανάλογου τερατουργήματος σε γειτονικό ελληνικό νησί και με κατηγόρησε ότι επιδιώκω την οικονομική καταστροφή της τουρκικής κοινότητας του νησιού!», σημειώνει ο βουλευτής.
– Το δεύτερο έγκλημα είναι η κατασκευή, από τον στρατό, ενός κτίσματος στην κορυφή του γραφικού λοφίσκου στην περιοχή Σπηλιά Αγριδίων, όπου κάθε χρόνο γιορτάζεται ο εορτασμός της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο από Ιμβρίους που μαζεύονται στην πατρογονική γη απ' όλο τον κόσμο.
– Το τρίτο είναι η κατασκευή του παραθεριστικού οικισμού του τουρκικού υπουργείου Δικαιοσύνης στη θέση του παλιού χωριού Πύργος, που είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων να αποκλεισθεί η εκκλησία της Αγίας Αννας και να βρίσκονται σε «αξιοθρήνητη» κατάσταση προκλασικά μνημεία.
– Το τέταρτο, οι εκσκαφές στον φυσικού κάλλους γεωλογικό σχηματισμό «Βράχια Κασκαβάλια», κοντά στο λιμάνι του Αγίου Κηρύκου στην Ιμβρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ GREEK AMERICAN NEWS AGENCY ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ERGENEKON Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΑ
