ΑΞΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Δέσποινα Συριοπούλου
Με το εκλογικό θερμόμετρο να ανεβαίνει ολοένα και περισσότερο, οι δυο υποψήφιοι Barack Obama και John McCain ανεβάζουν τους τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης, μόλις ελάχιστες εβδομάδες πριν από τα συνέδρια των κομμάτων τους και κάτι λιγότερο από τρεις μήνες για την τελική αναμέτρηση της 4ης Νοεμβρίου. Την ίδια στιγμή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κλείνει το άνοιγμα της ψαλίδας, με τον έγχρωμο γερουσιαστή ωστόσο να εξακολουθεί να προηγείται σε έναν αγώνα που φαίνεται ότι θα είναι ιδιαίτερα σκληρός, με πολλά χτυπήματα κάτω από την μέση -μέχρι στιγμής από τον ρεπουμπλικάνο υποψήφιο-, αλλά και με την γκρίζα διαφήμιση να αυξάνεται και να δίνει το στίγμα του τι θα επακολουθήσει μέχρι και το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας. Οι δυο «μονομάχοι» ωστόσο δεν ακολουθούν την ίδια τακτική. Την ώρα που ο γερουσιαστής του Ιλλινόις προσπαθεί να επιχειρηματολογήσει και να πείσει για τις ικανότητές του, ιδίως στο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής, εκεί όπου έχει κατηγορηθεί για έλλειψη εμπειρίας, αποφεύγοντας την προσωπική επίθεση εναντίον του ρεπουμπλικάνου υποψήφιου, την ίδια στιγμή ο John McCain επιδίδεται σε μια επιθετική πολιτική, εστιάζοντας στο πρόσωπο του δημοκρατικού αντιπάλου του.
Ο Barack Obama, έχοντας το προηγούμενο της εσωκομματικής αναμέτρησης με την Hillary Clinton και των αντίκτυπο που είχαν στην κοινή γνώμη οι προσωπικές επιθέσεις της πρώην πρώτης κυρίας εναντίον του, δεν έχει καταφύγει -τουλάχιστον μέχρι σήμερα- με μια αντίστοιχη επιθετική-προσωπική πολιτική εναντίον του αντιπάλου του, πιθανότατα πρσδοκώντας η στάση αυτή να έχει ένα παρόμοιο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη, όπως συνέβη λίγους μήνες με την H. Clinton. Εκείνο όμως που φαίνεται να απασχολεί το επιτελείο του Barack Obama δεν είναι άλλο από την μείωση της διαφοράς στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η πρόσφατη περιοδεία του Αφροαμερικανού γερουσιαστή σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή είναι πιθανό να του κόστισε -παρά τα θετικά σχόλια που αποκόμισε-, καθώς δημιούργησε την εντύπωση ότι βάζει σε δεύτερη μοίρα τα προβλήματα της αμερικανικής καθημερινότητας και ασχολείται περισσότερο με την εξωτερική πολιτική. Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία δημοσκόπηση που διενέργηθηκε για λογαριασμό του ειδησεογραφικού πρακτορείου Associated Press, ο γερουσιαστής από το Ιλλινόις προηγείται με 6 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του ρεπουμπλικάνου υποψηφίου (47%-41%). Ειδικότερα η εν λόγω δημοσκόπηση έδειξε ότι ο δημοκρατικός υποψήφιος προηγείται με 13% στην κατηγορία των γυναικών, με 30% στις ηλικίες μεταξύ πάνω από τα 34 και 55% στους έγχρωμους, ισπανόφωνους και στις υπόλοιπες μειονότητες, ενώ ο ρεπουμπλικάνος John McCain έχει ένα προβάδισμα 10 ποσοστιαίων μονάδων στους λευκούς ψηφοφόρους. Γενικότερα, οι δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν τις τελευταίες δυο εβδομάδες σε διάφορα ειδησεογραφικά δίκτυα παρουσιάζουν τον αφροαμερικανό υποψήφιο να προηγείται από 1 ποσοστιαία μονάδα (Rasmussen Tracking) μέχρι και 7 (CNN).
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν την ψαλίδα να κλείνει μεταξύ του John McCain και Barack Obama, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν -θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο το «χρώμα» θα αποτελέσει ένα αποφασιστικό παράγοντα στην ψήφο του εκλογικού σώματος. Μια εβδομάδα πριν, ο γερουσιαστής Obama προειδοποίησε ότι η προεκλογική εκστρατεία του J. McCain's θα εκμεταλλευτεί το φυλετικό ζήτημα, λέγοντας χαρακτηριστικά στους ψηφοφόρους ότι δεν μοιάζει σαν όλους τους άλλους προέδρους που απεικονίζονται στο αμερικανικό χαρτονόμισμα. Λίγο νωρίτερα, ο βετεράνος του Βιετνάμ είχε πει, πέρα από την άσκηση κριτικής για την έλλειψη εμπειρίας κυρίως στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, «μήπως ανέφερα ότι είναι έγχρωμος» ("And did I mention he's black?"). Το επιτελείο του McCain θέλοντας να αποφύγει να κατηγορηθεί ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος για ρατσισμό και με αφορμή τα όσα είπε ο έγχρωμος γερουσιαστής για την δολάριο, απάντησε, επικρίνοντας τον Barack Obama ότι έχει παίξει το φυλετικό χαρτί με τρόπο αρνητικό και λανθασμένο. Ακόμα και για τις επιθέσεις που δέχτηκε ο γερουσιαστής του Ιλλινόις όταν ο ρεπουμπλικάνος αντίπαλός του τον παρομοίασε με διασιμότητες του τύπου Britney Spears, πολλοί μετέφρασαν το γεγονός ως έκφραση «λευκής» ανησυχίας για τους έγχωμους άνδρες και τις λευκές γυναίκες.
Το φυλετικό ζήτημα, γράφει ο Juan Williams, πολιτικός αναλυτής στο δημόσιο εθνικό ραδιόφωνο και στο FOX News, ξεκάθαρα θα παίξει ρόλο στις απόφαση ψήφου. Και ο βασικός λόγος είναι ότι δεν υπάρχει γνώση για το πόσοι λευκοί ψηφοφόροι δεν φανερώνουν στις δημοσκοπήσεις την αληθινή τους πρόθεση, όταν υποστηρίζουν ότι σκοπεύουν να ψηφίσουν έναν έγχρωμο για την προεδρία.
Σε δημοσκόπηση της Wall Street Journal τον προηγούμενο μήνα, το 8% των λευκών ψηφοφόφων θεωρεί ότι το φυλετικό ζήτημα αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα όταν το ερώτημα αφορά αποκλειστικά τους δυο υποψηφίους, ενώ ποσοστό της τάξης του 15% (πάλι σε λευκούς ψηφοφόρους) παραδέχεται ότι οι φυλετικές καταβολές (των υποψηφίων) είναι παράγοντας σημαντικός για την απόφαση ψήφου. Ωστόσο το φυλετικό ζήτημα αποδεικνύεται ότι παίζει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στους έγχρωμους ψηφοφόρους. Στην ίδια δημοσκόπηση το 20% υποστηρίζει ότι η εν λόγω παράμετρος αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα που θα επηρεάσει την επιλογή του υποψηφίου, ενώ άλλο ένα 14% παράδεχεται ότι το χρώμα είναι από τους παράγοντες-κλειδιά που θα καθορίσουν την απόφασή τους. Τα παραπάνω αποτελέσματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εκλογική αναμέτρηση δεν αφήνει εκτός τις φυλετικές καταβολές, διαγράφοντας με έντοντες γραμμές ένα πλαίσιο, στο οποίο κυριαρχεί η εικόνα ενός λευκού υποψηφίου εναντίον ενός έγχρωμου. Επίσης μια πρόσφατη δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της έγκυρης εφημερίδας Washington Post αναδεικνύει αυτό που ο αμερικανός αναλυτής J. Williams υποστηρίζει, ότι πολλοί από τους ερωτηθέντες δεν απαντούν με ειλικρίνεια αναφορικά με την πρόθεση ψήφου. Το 30% των ψηφοφόρων θεωρούν ότι υπάρχουν φυλετικές προκαταλήψεις, όταν περισσότεροι από τω 2/3 των λευκών ερωτηθέντων υποστηρίζει ότι η επιλογή του Barack Obama είναι ριψοκίνδυνη (ενώ για τον J. McCain θεωρούν ότι η επιλογή είναι ασφαλής). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποιες απαντήσεις που δίχως άλλο δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι δεν έχουν ξεπεράσει τα φυλετικά κατάλοιπα. Περίπου στο 90% των λεικών ψηφοφόροων απαντά ότι δεν έχει κάποιο πρόβλημα στην περίπτωση που εκλεγεί έγχρωμος πρόεδρος, ενώ την ίδια στιγμή ένα ποσοστό της τάξεως πάνω από το 65% λέει ότι δεν αισθάνεται ιδιαίτερα άνετα με ένα αφρο-αμερικανό πρόεδρο. Οι αντιθετικές αυτές απαντήσεις δημιουργούν τις προϋποθέσεις αλλά και αποτελούν το πλαίσιο όχι μόνο σε θεωρητικό αλλά πολύ περισσότερο σε πρακτικό επίπεδο για την μεγάλη συζήτηση που εστιάζει στα φυλετικά κατάλοιπα και οδηγεί στο ερώτημα κατά πόσο η Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες για έναν έγχρωμο πρόεδρο. Μια συζήτηση που έχει ξεκινήσει από τότε που ο αφροαμερικανός Barack Obama έδειξε ότι η πολιτική σταδιοδρομία του δεν σταματά στην αμερικανική Γερουσία. Προς επίρρωση των όσων εκτιμά ο Juan Williams, ο Michael Barone, πολιτικός αναλυτής υποστηρίζει ότι αν και υπάρχει ένας μικρός αριθμός ψηφοφόρων που δεν θα ψήφιζε έγχρωμο υποψήφιο για την προεδρεία, εντούτοις υπάρχει ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό που δεν θα ψηφίσουν τον Barack Obama «για λόγους που σχετίζονται αποκλειστικά με τον ίδιο. Διότι είναι δημοκρατικός, έχει αριστερές θέσεις σε πολλά ζητήματα, δεν έχει εμπειρία και διότι έχει ασυνήθιστο background».
Για πολλούς αναλυτές πάντως, ο έγχρωμος γερουσιαστής χρειάζεται να εξασφαλίσει την ψήφο των αναποφάσιστων λευκών ψηφοφόρων, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους. Για να το επιτύχει, όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε, πρέπει να «ελαχιστοποιήσει την προσοχή που δίδεται στις διάφορες φυλετικές διαστάσεις της υποψηφιότητάς του, καθώς και στα φυλετικά ζητήματα που μπορεί να πολώνουν το κλίμα, επικεντρώνοντας στην κοινή εμπειρία που ενώνει την αμερικανική κοινωνία ανεξαρτήτως χρώματος». Ωστόσο ο Barack Obama, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις ειδικών, απέδειξε ότι μπορεί να τα καταφέρει καλά σε αυτόν το τομέα, δεδομένης της μέχρι τώρα πορείας του στις προκριματικές και της ικανότητάς του να ξεπερνά τέτοιου είδους κατάλοιπα!
