ΑΞΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Νέα Υόρκη – Δέσποινα Συριοπούλου
Η αγωνιώδης προσπάθεια για την διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών συνεχίζεται με την Wall Street να σημειώνει την εβδομάδα που πέρασε την μεγαλύτερη πτώση όλων των εποχών με τον Dow Jones με 6,98%, χάνοντας 777,68 μονάδες, ύστερα από την αποτυχία να έρθουν σε συμφωνία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, απορίπτοντας το σχέδιο Πόλσον! Ένω την περασμένη Κυριακή, όλα έδειχναν πως το Κογκρέσο βρίσκεται πολύ κοντά σε συμφωνία, με τις δηλώσεις της προέδρου της βουλής των αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόσι να εκφράζει την πεποίθησή της για οριστικοποίηση της συμφωνίας, την Δευτέρα μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις τελικά το σχέδιο καταψηφίστηκε με 228 έναντι 205 ψήφων. Μόνο το ένα τρίτο των ρεπουμπλικάνων ψήφισαν υπέρ του σχεδίου, παρά της εκκλήσεις του προέδρου Μπους, αλλά και τις προσπάθειες του ρεπουμπλικάνου υποψήφιου Τζον ΜακΚέιν, ενώ οι δημοκρατικοί σε ποσοστό 60% τάχθηκαν υπέρ, όπως και ο δημοκρατικός υποψήφιος Μπάρακ Ομπάμα.
Μετά το αποτέλεσμα, ο πρόεδρος Μπους εκφράζοντας την απογοήτευσή του, ανέφερε ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ενώ περίπου στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε στις δηλώσεις της η πρόεδρος της Βουλής Πελόσι, επισημαίνοντας ότι θα συνεχίσουν να εργάζονται για την λύση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αμερικανών αναλυτών το ποσοστό των ρεπουμπλικάνων που καταψήφισε το σχέδιο οφείλεται είτε στην σκληρή γλώσσα που χρησιμοποίησε η Νάνσι Πελόσι πριν την ψηφοφορία, εναντίον του Προέδρου Μπους, είτε σε ιδεολογικές, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, ενστάσεις για την παρέμβαση στο κυβερνητικό έργο, υποννοώντας πιθανόν τις προσθήκες που έγιναν για την διαμόρφωση του τελικού σχεδίου. Από την άλλη πλευρά, όπως σημειώνουν αναλυτές αυτοί που ψήφισαν το σχέδιο είναι πολιτικοί, οι οποίοι κατά την διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας παίρνουν μεγάλα ποσά από εταιρείες που σήμερα βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής, αν δεν υπάρξει η σανίδα της ομοσπονδιακής σωτηρίας.
Την Τετάρτη ωστόσο, με ψήφους 74 υπέρ και 25 κατά, εγκρίθηκε από την Γερουσία το σχέδιο για τα 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έχοντας κάποιες αλλαγές προκειμένου να προσελκύσει στην επόμενη ψηφοφορία της Βουλής των Αντιπροσώπων την υποστήριξη των βουλευτών -κυρίως των ρεπουμπλικάνων- που το καταψήφισαν. Οι νέες προσθήκες της Γερουσίας προβλέπουν την αύξηση του ύψους των καταθέσεων για τις οποίες υπάρχει κυβερνητική εγγύηση από 100.000 δολάρια σε 250.000 δολάρια, επέκταση των φορολογικών διευκολύνσεων σε όσους έχουν παιδιά, φορολογικές ελαφρύνσεις για την ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων, την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τέλος αρωγή στα θύματα των καταστροφών από τους πρόσφατους κυκλώνες. Το αναθεωρημένο σχέδιο, με όλες τις αλλαγές που ενέκρινε η Γερουσία έχει στόχο να πείσει τους αρνητικά διακείμενους βουλευτές, ύστερα από την αποτυχημένη ψηφοφορία προς έγκριση του σχεδίου την περασμένη Δευτέρα το βράδυ. Στην συνεδρίαση της Τετάρτης και οι δυο υποψήφιοι για το προεδρικό αξίωμα, γερουσιαστές Μπάρακ Ομπάμα και Τζον ΜακΚέιν, διακόπτοντας την προεκλογική τους εκστρατεία για να συμμετέχουν στην συνεδρίαση της Γερουσίας, ψήφισαν υπέρ του σχεδίου, ενώ μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο αμερικανός πρόεδρος Μπους έκανε έκκληση στην Βουλή να περάσει το νομοσχέδιο στη συνεδρίαση της Παρασκευής (03.10.08).
Πάντως παρά τις προσπάθειες της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας για την στήριξη της οικονομίας, η αγορά εξακολουθεί να βρίσκεται σε έντονη νευρική κρίση και οι οικονομικοί αναλυτές μιλούν για μια κρίση που θα ξεπεράσει κάθε άλλη προηγούμενη. Από την άλλη οι έρευνες του FBI (και του ειδικού γραφείου του Λευκού Οίκου που επεμβαίνει στις περιπτώσεις που αφορούν κατάχρηση πάνω από 10.000$) για τα την κατάσταση στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης δεν αναμένεται να δώσουν πολύ γρήγορα απτά αποτελέσμα ώστε να ενισχύθει τουλάχιστον η εμπιστοσύνη στην κυβερνητική βούληση για κάθαρση.
Όλοι, στα αμερικανικά ΜΜΕ μιλούν για το μεγαλύτερο σκάνδαλο όλων των εποχών και στρέφουν το βλέμμα τους προς την αμερικανική δικαιοσύνη και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Δεν είναι λίγοι που -όπως υποστηρίζουν καλά ενημερωμένες οικονομικές πηγές – που συμβουλεύουν τους επενδυτές να στρέψουν την προσοχή τους στο χρυσό ώστε να διασφαλιστούν στο άμεσο μέλλον, η τιμή του οποίου καθημερινά ανεβαίνει και η αξία του στο πέρασμα των ετών παραμένει σταθερή.
Αυτό που ακούγεται πάντως μετ επιτάσεως και επιβεβαιώνουν δεκάδες οικονομικοί παράγοντες είναι ότι μέρες πριν ξεσπάσει το κράχ της Lehman Brothers -που ήταν το πρώτο τουβλάκι στο ντόμινο που ακολούθησε- αρκετοί με μεγάλες καταθέσεις και μάλιστα συγκεκριμένης εθνικότητας… γνλωριζαν και είχα αποσύρει τεράστια ποσά. Για που; Ουδείς γνωρίζει. Δεν είναι τυχαίο πάντως ότι τα τελευταία 24ωρα ανεβαίνει η τιμή της ουγγιάς… Αυτό κάτι λέει για εκείνουν που ξέρουν να διαβάζουν πίσω από τις σκοτεινές γραμμές της διεθνούς οικονομίας…
Είναι χαρακτηριστικό, όπως έλεγαν γνωστοί Ελληνομαερικανοί οικονομικοί παράγοντες στην «Α», πριν ξεσπάσει η κρίση -μόλις πριν από δέκα ημέρες- "υπήρχαν άνθρωποι της Wall Street που ξόδευαν χιλιάδες δολλάρια για τα καθημερινά τους έξοδα και σήμερα δεν έχουν ούτε δέκα δολάρια για καφέ"!
Διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν πως αυτή η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας σε πολύ λίγο διάστημα είναι αναπόφευκτο να μην επηρέασει και τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται με πραγματικά επιχειρήματα και παραδείγματα από την οικονομίας της αγοράς ότι δεν είναι μακριά ο χρόνος που η κρίση θα χτυπήσει και την πόρτα της ευρώπης.
Για τον Γιώργο Αλμυρούδη, έναν από τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες της Ελληνοαμερικανικής κοινότητας σε τομέα των κατασκευών, «η κατάσταση ξεκίνησε εδώ και καιρό με την ευκολία με την οποία οι τράπεζες άρχισαν να δίνουν δάνεια άσχετα με το πιστωτικό τους όριο, με το αιτιολογικό ότι η πρόθεσή τους ήταν να στηρίξουν όλους όσους ήθελαν να αποκτήσουν ακίνητο, έστω και αν το εισόδημά τους δεν τους επίτρεπε την λήψη δανείου. Έτσι οι τράπεζες από το 1 προς 12 που ήταν το επιτόκιο, το έκαναν 1/40, που απλά σημαίνει ότι για κάθε δολάριο που έδινε η τράπεζα, έπρεπε να λαμβάνει 40. Κάποια στιγμή όταν οι αξίες των σπιτιών έπεσαν, οι τράπεζες ήταν χρεωμένες παραπάνω από όσο ήταν η πραγματική αξία των σπιτιών. Στην πραγματικότητα η αξία ήταν πολύ χαμηλότερη από το ποσό που οφειλόταν στην τράπεζα. Έτσι άρχισε η διαδικασία των πληστηριασμών, με τις τράπεζες να κάνουν κατασχέσεις των ακινήτων λόγω της αδυναμίας των δανειοληπτών να αποπληρώσουν το χρέος τους στην τράπεζα. Οι τράπεζες άρχισαν να μετατρέπονται σε real estate και να παίρνουν πίσω σπίτια. Εκεί εστιάζεται η απαρχή του προβλήματος με την αδυναμία των τραπεζών να έχουν ρευστότητα μια και τα χρήματα τα είχαν ήδη δώσει στα πολλά δάνεια. Προσωπικά θεωρώ ότι κατάσταση θα χειροτερέψει, έστω και αν δοθούν αυτά τα 700 δισεκατομμύρια από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το πρόβλημα θα συνεχίσει να υπάρχει, η κρίση είναι πολύ βαθιά. Ναι μεν οι τράπεζες αποκτούν ολοένα και περισσότερα ακίνητα, ωστόσο δεν υπάρχει ρευστότητα προκειμένου να τονωθεί η αγορά και οι επιχειρήσεις να κινηθούν και να ανακάμψουν. Κατά συνέπεια μια μικρή εταιρεία που χρειάζεται χρήματα για να καλύψει τα όποια έξοδά της, δεν θα έχει την δυνατότητα να δανειστεί, άρα θα κλείσει. Και δεν μιλάμε για μια και δυο εταιρείες. Αυτόματα το ποσοστό της ανεργίας και η οικονομική κρίση να βαθαίνει. Ακόμα όμως και τα 700 δισεκατομμύρια δοθούν το πρόβλημα θα συνεχιστεί να υπάρχει και δεν πρόκειται να ξεπεραστεί τόσο εύκολα. Από την άλλη, θεωρώ ότι το καπιταλιστικό σύστημα ακολουθεί κατά γράμμα την πορεία που είχε πριν χρόνια το σοσιαλιστικό. Βρίσκεται πια σε μια πορεία κατάρρευσης. Η συγκεκριμένη κρίση θα επηρεάσει το 70% των Αμερικανών, το υπόλοιπο 30% είναι όλοι αυτοί που έχουν τα χρήματά τους εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν έχουν αλλάξει το τρόπο ζωής τους και ζουν καλά. Από αυτό το 70%, το 40 % είναι η μεσαία τάξη και το άλλο 30% που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, αυτοί λοιπόν υποχρεωτικά θα υποφέρουν διότι και δεν θα έχουν σπίτι, αλλά και όπως κινούνται τα πράγματα δεν θα έχουν και δουλειά, αν συνεχιστεί να βαθαίνει η κρίση. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι όσοι μπορούν να «φορτωθούν» στο άρμα που λέγεται κράτος ή στην πρόνοια, οι οποίοι και θα ζουν με όσα τους προσφέρει το κράτος (στέγη, φαγητό), και αναφέρομαι στο 30% που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, θα συνεχίσουν με κάποιο τρόπο να ζουν. Η μεσαία τάξη όμως στην παρούσα φάση βρίσκεται υπό διάλυση!»
Ο Καθηγητής Συστημικής Δυναμικής με ειδίκευση στα οικονομικά μοντέλα για την ανάπτυξη των εταιρειών Νικόλαος Γεωργαντζάς στο πανεπιστήμιο του Fordham της Νέας Υόρκης, μιλώντας στην «Α» τονίζει ότι «το πρόβλημα στην ρίζα του αφορά στην ουσιαστική έλλειψη αγωγής όλων αυτών που μπήκαν στην οικονομία της αγοράς του χρηματιστηρίου της ΝΥ και στην παντελή έλλειψη ηθικής. Δεν υπήρξε ουσιαστικά θεμέλιος λίθος στο καπιταλιστικό σύστημα της Αμερικής, για αυτό και σήμερα μέρα με τη μέρα καταρρέει. Το ερώτημα είναι ποιους θα συμπαρασύρει και ως πού θα φτάσει αυτή η υποχώρηση της οικονομίας. Ο πρόεδρος Bush πριν από λίγους μήνες είχε διορθώσει τα αμερικανικά ΜΜΕ, όταν έκαναν λόγο για ύφεση που θα φέρει κρίση και εκείνος είχε μιλήσει απλά για μια επιβράδυνση. Τώρα όμως όλοι τρέχουν να προλάβουν την καταστροφή. Θα φανεί ίσως περίεργο -για ορισμένους ουτοπικό- αλλά για μένα η παγκόσμια οικονομία οφείλει να βρει τις ρίζες της εκεί που βρήκε και ο Δυτικός πολτισμός. Στην αρχαία ελληνική σκέψη. Στον πλάτωνα. Στον Αριστοτέλη. Στους κανόνες και τις αρχές της οικονομίας στο κράτος των Αθηνών κυρίως -η Σπάρτη είχε τελείως διαφορετικό σύστημα οικονομίας- όπου κατά βάση υπήρχαν κανόνες στο παιχνίδι. Υπήρχε ηθική. Είναι αδιανόητο να συσσωρεύεται ο πλούτος στα χέρια των λίγων του πλανήτη και εν προκειμένω των 10 -15 μεγάλων πολυεθνικών που κινούνται και μετακινούνται διειπηρωτικά ανάλογως του κόστους της παραγωγής(από Αμερική στην Αφρική, την Κίνα και Ινδία) και να μην έχουμε κοινωνική αναταραχή. Όλα αυτά που σήμερα σημβαίνουν στο αμερικανικό σύστημα οικονομίας απλά είναι η επιφάνεια που καλύπτει όσα έρχονται στο άμεσο και ορατό μέλλον. Το πρόβλημα δεν είναι αν ευημερούν οι αριθμοί, όπως φαινομενικά συνέβαινε μέχρι σήμερα στις ΗΠΑ, το ζήτημα είναι αν ευημερούν οι άνθρωποι. Και οι άνθρωποι δεν ευημερούν. Επόμενο είναι κάποια στιγμή να εξεγερθούν όταν η πείνα δεν χτυπά απλά την πόρτα τους αλλά είναι μέσα στο σπίτι τους! Αυτό είναι το επόμενο κεφάλαιο που πολύ σύντομα θα δούμε να ανοίγει δυστυχώς. Οι homeless που μέχρι τώρα έκρυβε καλά η κάθε πολιτεία και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε λίγο δεν θα μπορούν να μαζευτούν μέσα σε μια νύχτα…»
